جمعه, ۱۴ دی, ۱۴۰۳ / 3 January, 2025
مجله ویستا
بامیه ارزش غذائی، خواص و فرآوری
همانطور که توجه به افزایش تولید محصولات کشاورزی در واحد سطح امری مهم و الزامی بهشمار میرود، روش بهرهگیری، استفاده بهینه، نحوه ترکیب مواد، تهیه رژیم غذائی مفید و مناسب و برنامهریزی مصرف براساس امکانات موجود در هر منطقه نیز حائزاهمیت میباشد.
امروزه بهمنظور جلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از غذاهای فانتزی و پروتئینی خالص و بدون فیبر و عدم رعایت بهداشت سیستم گوارشی، نقش بعضی از محصولات مفید از جمله بامیه، بهعنوان یک ماده غذائی قابل هضم و ارزشمند مورد توجه قرار گرفته است. اهمیت این گیاه به سبب کاربردهای وسیع آن و تأثیری که در تناوب زراعی دارد انکارناپذیر است و لازم است توجه خاصی به آن شود. علیرغم مزایا و خواص بینظیری که این محصول دارد، متأسفانه کشت آن در ایران مورد توجه قرار نگرفته و شناخت جامعی از همه ویژگیهای و کاربردهای آن بهعمل نیامده است.
بدون تردید خواص داروئی و ویژگیهای منحصربهفرد این محصول در بهداشت غذائی و سلامت افراد مؤثر خواهد بود. دلیل اصلی این است که این که این سبزی دارای ماده لزجی میباشد که کمک فوقالعادهای به دفع مواد زاید در سیستم گوارشی میکند.
● خواص و ارزش غذائی بامیه
میوه بامیه با داشتن موادغذائی با ارزش مانند ویتامینهای گروه آ، ث، ب ۲، ب ۵ و ب ۶ و عناصر منگنز، کبالت، لکسیم، فسفر، پتاسیم، و همچنین پروتئین و فیبر و ماده لزج، اثر مثبت در جیره غذائی انسان دارد. بامیه در تنظیم دفع سیستم گوارشی بدن و تندرستی بسیار سودمند میباشد. لعاب و الیاف سلولزی موجود در جداره میوه، علاوه بر کمک در پاک کردن دستگاه گوارش، موجب هضم غذا در بدن میشود. کلسترول و قند خون را تنظیم مینماید. ترکیبات موجود در صد گرم ماده خام بامیه شامل آب ۹۰-۹/۸۸ درصد، انرژی ۲۲ کالری؛ پروتئین ۸۶۹/۱ گرم، چربی ۳/۰-۱۷۵/۰ گرم، کلسیم ۳/۶۳ میلیگرم، فسفر ۵۶ میلیگرم، آهن ۴۵/۰ میلیگرم، روی ۵۵/۰ میلیگرم، پتاسیم ۹/۳۲۱ میلیگرم، سدیم ۵ میلیگرم، منیزیم ۵۷ میلیگرم، کربوهیدرات ۱۸۸/۷ گرم، فیبر خوراکی ۲۵/۱ گرم، میباشد.
● خواص داروئی بامیه
۱) پوستهٔ فوقانی بامیه، قند خون را تثبیت و آن را در حد غیرقابل جذب از طریق روده نگه میدارد.
۲) تعداد کثیری از متخصصین بهداشت معتقد هستند که منشاء اکثر بیماریها از روده آغاز میشود. بافت بامیه باعث جذب آب و جمع شدن مواد قابل دفع داخل روده شده و عمل دفع را تسهیل میکند. فیبرها عمدتاً بر دفع مواد زاید از روده مفید هستند و فیبرهای موجود در بامیه یکی از بهترین آنها است، بامیه بهدلیل خاصیت لزج بودن و لغزندگی موجب تسهیل و راحتی دفع میشود و یکی از ملینهای بسیار مفید بهشمار میآید. بهعبارت دیگر این گیاه فوقالعاده باارزش نه تنها از بالا رفتن کلسترول و توکسینها در اسیدهای صفراوی جلوگیری میکند، بلکه موجب عبور آنها نیز میشود و بدن به آن عادت نمیکند، عوارض سوء و جانبی ندارد و مملو از موادغذائی میباشد و از نظر اقتصادی نیز ارزان و در دسترس همهٔ افراد قرار دارد.
۳) بهمنظور کمک در هضم غذا، در بین مسهلها و روانسازهای گیاهی، بافت بامیه بهترین موادغذائی برای باکتریهای مفید روده میباشد.
۴) بامیه سرشار از آنزیمهای هضمکنندهٔ موادغذائی میباشد.
● خاصیت صنعتی بامیه (مصرف بامیه در صنعت)
بامیه بهعنوان ماده ضدزنگ در صنعت مصارف زیادی دارد. آب بامیه نیز در صنعت کاغذسازی مصارف و اهمیت بسیاری دارد. بهطوری که برای تهیه کاغذ از کلش برنج به نسبت ترکیب زیر برای ورقه کردن خمیر استفاده میشود:
خمیر کلش برنج ۱ کیلوگرم، آب ۵۰ لیتر (تهیه کاغذ ضخیم به آب کمتری نیاز دارد و کاغذ نازک به آب بیشتر)، آب بامیه یک لیوان، نشاسته ۱۰۰ گرم، صمغ جامد ۱۰۰ گرم، پودر زاج سفید ۴۰ گرم.
● استفاده از بامیه در صنایع دستی و تزئینات
منابع علمی و مآخذ بیانگر این واقعیت است که میوهٔ بامیه علاوه بر مغذی بودن و داشتن خواص داروئی و شیمیائی، در صنایع دستی و تزئینات هم کاربرد دارد. برای تهیه صنایع دستی ابتدا بامیه را در داخل ژلاتین سیلیسیوم، در کوره خشک کرده و آنرا رنگآمیزی میکنند و به اشکال موردنظر درمیآورند.
بهمنظور حداکثر استفاده از خواص بامیه لازم است به نکات زیر توجه شود:
۱) بامیه بهصورت تازه مصرف شود.
۲) از بامیههای با سایز کوچک و مناسب استفاده شود (حداکثر طول ۸ سانتیمتر)
۳) بهدلیل آلودگی فلزات سنگین، از پختن بامیه در ظروف آهنی، برنجی و مسی اجتناب شود چون ظروف فلزی باعث تغییر رنگ بامیه شده و آن را تیرهرنگ میکنند.
● نحوه مصرف بامیه
قبل از ورود به بحث نحوهٔ مصرف بامیه ذکر این نکته ضروری است که بهمنظور حفظ مواد غذائی و آنزیمهای هضمکننده موجود، بامیه باید حتیالامکان با حرارت کم یا بخار ملایم در مدت کوتاه بهصورت نیمپخت آماده و مصرف شود.
الف) مصرف خام
بامیه خام در تهیه سالاد با سایر محصولات گیاهی نظیر نخود فرنگی، هویج، کاهو، خیار، کلم، گوجهفرنگی، پیاز و غیره مصرف میشود. بامیههائی که برای سالاد انتخاب میشوند بهتر است ریز به طول ۳-۲ سانتیمتر و از رقمهای بدون کرک باشند.
ب) مصرف پخته و سرخ شده
میوهٔ تازه بامیه را با سایر سبزیها بهخصوص بادمجان، کدو، گوجهفرنگی، نخودفرنگی، لوبیا، هویج و سیبزمینی پخته و یا به صورت خورش همراه با برنج مصرف میکنند و یا بهعنوان تزئین اطراف دیس غذاهای گوشتی سرو میکنند.
در سایر کشورها و مناطق مختلف دنیا از جمله مراکش، ایالات متحده، لیبی، افغانستان، هندوستان، مصر، سوریه و ایران و در استانهای مختلف ایران از جمله کردستان، ایلام، سیستان و بلوچستان، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و غیره روش مصرف با توجه به سلیقه، ذائقه، عادات و رسوم محلی با هم فرق دارد. براساس گزارش موجود بامیه را میتوان با سایر مواد غذائی مصرف کرد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره میشود.
۱) بامیه با سیبزمینی
۲) بامیه با پیاز
۳) بامیه با گوجهفرنگی
۴) گیپای بامیه
۵) بامیه رنده شده با گوجهفرنگی رنده شده (بهصورت خوراک)
۶) بامیه خرد شده با بادمجان و گوجهفرنگی (بهصورت خوراک)
۷) بامیه سرخنشده با کدو و گوجهفرنگی سرخ شده (بهصورت خوراک)
۸) سالاد ماست بامیه (مانند بورانی اسفناج)
۹) آبگوشت بامیه
۱۰) خورش بامیه
۱۱) بامیه با جوجه یا مرغ
۱۲) بامیه با میگو
۱۳) بامیه با گوشت بره یا گوشت گاو
۱۴) سوپ بامیه
● روشهای نگهداری بامیه
در فصل برداشت (زمان برداشت در مناطق سردسیر، معتدل و گرمسیر متفاوت است) و هنگامیکه بامیه به وفور یافت میشود و قیمت مناسبی دارد تبدیل و ذخیرهسازی آن برای مصرف در غیرفصل، مقرون به صرفه میباشد.
نکات مهمی که باید حتماً مدنظر قرار گیرد مرغوب و تازه بودن میوه بامیه است که به کیفیت آن ارزش میبخشد. روشهای مختلفی برای نگهداری موادغذائی بامیه وجود دارد که به اختصار شرح داده میشود.
الف) روش شور
- بامیهها را انتخاب و آنها را شسته، ته آنها بهطور خیلی سطحی میبریم و در ظرف، در شرایط غیرهوازی نگهداری میکنیم.
- روش تهیهٔ محلول آبنمک
در یک لیتر آب جوشانده، ۱۵۰ گرم نمک را حل کرده و سپس یک استکان سرکه به آن اضافه میکنیم و محلول آب نمک سرکه را به مدت چند دقیقه میجوشانیم. پس از سرد شدن مخلوط آب نمک و سرکه آن را روی بامیههای چیده شده در ظرف میریزیم تا ظرف کاملاً پر شود؛ سپس مقداری برگهای معطر مثل نعناع، ترخون، برگ بو و چند حبه سیر در ظرف قرار داده و در آن را طوری محکم میبندیم که هوا به داخل آن نفوذ نکند. برای تهیه شور از ظروف یا گالنهای پلاستیکی سفیدرنگ استفاده میکنیم. استفاده از گالنهای بازیافتی مشکلات بهداشتی را همراه خواهد داشت.
ب) روش ترشی بامیه
در تهیه ترشی بامیه رعایت نکات زیر ضروری است:
۱) انتخاب بامیه مناسب از نظر رنگ و اندازه
با توجه به اینکه رنگ و اندازه مناسب بامیه به زیبائی ترشی میافزاید بهتر است بامیههائی با رنگ سبز روشن مایل به سفید و بدون کرک انتخاب شود. بامیهها کاملاً شسته و در سبدی قرار گیرند تا سطح آنها خشک شود.
۲) انتخاب سرکه خالص (مرغوب)
سرکه خالص و مرغوب در کیفیت و مزه ترشی بامیه خیلی مؤثر است سعی شود از سرکه خالص انگور استفاده شود. هرگاه به خالص بودن سرکه اطمینان نداشتید، بهتر است آن را به مدت کوتاهی جوشانده و پس از سرد شدن مصرف نمائید.
۳) انتخاب ظرف مناسب
ظرف نگهداری ترشی بامیه باید با مقدار بامیه نسبت مناسب داشته باشد و دارای در محکم باشد؛ پس از ریختن بامیه و سرکه در ظرف، نباید فضای خالی در آن وجود داشته باشد. انتخاب گالن یا دبههای پلاستیکی سفید با درهای پیچدار مناسب است.
۴) انتخاب مکان مناسب برای نگهداری ترشی
- بهمنظور جلوگیری از کپک زدن و نرم شدن بامیهها باید آنها را در جای خشک و خنک نگهداری کرد.
- در موقع استفاده ترشی، از فرو بردن قاشق آلوده به داخل ظرف ترشی اجتناب شود.
- همچنین باقیماندهٔ ترشی مورد استفاده را مجدداً به داخل ظرف اصلی نریزید بلکه آن را در ظرف کوچکتری نگه داشته و مصرف کنید تا به این وسیله مدت زمان بیشتری ترشی شما قابل استفاده بماند.
- بهترین محل نگهداری ظرف ترشی طبقات پائین یخچال است.● نحوه درست کردن ترشی بامیه
همانطور که قبلاً گفته شد ابتدا بامیههای شسته و خشک شده را که ته آنها را بهطور سطحی گرفته شده در داخل ظرف موردنظر چیده و روی آن ۳-۲ قاشق سوپخوری (بسته به حجم ترشی) نعنا خشک و نمک به اندازهٔ دلخواه، کمی گلپر با چند عدد برگ بو اضافه نموده سپس سرکه؛ اندازهای که ظرف پر شود بریزید، در ظرف را محکم ببندید و در جای مناسب بگذارید؛ ترشی موردنظر پس از ۴-۳ هفته قابل مصرف است. البته بامیه را نیز میتوان در داخل ترشی مخلوط )خیار - خیار چنبر - سیریهای معطر - هویج - گلکلم - کرفس - لوبیا سبز و ...) ریخت.
ج) خشک کردن بامیه
خشک کردن بامیه یک روش متداول قدیمی است و امروزه هم کسانی که به مقدار زیاد در خارج از فصل مزرعهای بامیه مصرف میکنند. بامیه را بهصورت خشک شده بهشرح زیر نگهداری میکنند.
نه بامیهها را بهطور سطحی بریده به نحوی که دانههای درون بامیه دیده نشود سپس بهوسیله نخ و سوزن بهطور یک در میان ته و نوک آنها را به یکدیگر وصل نموده، سپس آن را در گوشهای که در مسیر جریان هوا باشد آویزان میکنیم تا کاملاً خشک شود و پس از خشک شدن، آنها را در کیسهٔ پارچهای ریخته و در جای خشک و خنک نگهداری میکنیم، در فصل زمستان به میزان دلخواه از آن را ابتدا تمیز شسته سپس در آب ولرم خیس نموده و به روش موردنظر پخته و مصرف میکنیم.
د) روش فریز کرن بامیه
بامیه تازه چیده شده را کاملاً شسته و ته آنها را گرفته بهطوری که دانههای آن بیرون نریزد، سپس به مدت ۳-۲ دقیقه آن را در آب در حال جوش غوطهور نموده و بعد آن را از آب درآورده و روی صافی زیر آب سرد قرار داده و پس از شسته شدن با دقت خشک گردد بهطوری که موجب له شدن بامیهها نشود در این هنگام به اندازهٔ دلخواه آن را در کیسه مخصوص فریزر بهصورت مرتب چیده و بستهبندی نمائید سپس در کیسه را محکم ببندید و هوای داخل آن را خارج نموده و در فریزر قرار دهید.
اگر مراحل آمادهسازی کاملاً رعایت شده باشد به مدت یک سال میتوان آن را در فریزر نگهداری کرد، در بعضی از مناطق، ته و نوک آن را میبرند و مانند بادمجان آن را در آب نمک میریزند و پس از نیم ساعت آن را شسته و مصرف میکنند؛ اما با توجه به اینکه مواد لزج داخل آن در آب نمک ریخته میشود و این مواد نیز خواص فراوان دارد در نتیجه از ارزش غذائی بامیه کاسته میشود؛ بهترین راه برای اینکه لزجی بامیه وارد غذا نشود کم پختن آن با درجه حرارت ملایم است. در غذاهائی که بامیه با مواد دیگر پخته میشود بهتر است بامیهها را در ردیف بالای غذا طوری قرار دهیم که با بخار غذا پخته شود.
● دستورالعمل تهیه چند نوع غذا با بامیه
ترکیب موادغذائی با یکدیگر و نحوهٔ پختن آن، یکی از هنرهائی است که سبب خوشمزه شدن غذا میشود.
● آبگوشت بامیه
طرز تهیه آبگوشت بامیه برای ۸-۶ نفر
مواد موردنیاز:
۱) گوشت ماهیچه با استخوان ۷۵۰ گرم
۲) لپه ۱۵۰ گرم
۳) بامیه ۴۰۰ گرم
۴) آب غوره ۱-۲ قاشق سوپخوری
۵) گوجهفرنگی ۱ کیلوگرم
۶) پیاز ۱-۲ عدد (متوسط)
۷) سیر ۲-۳ حبه
۸) نمک و زردچوبه به اندازه دلخواه
● طرز تهیه
گوشت شسته شده را به تکههای دلخواه بریده و با ۳-۲ عدد پیاز خرد شده تفت میدهیم (سرخ نشود) سپس گوجهفرنگیها را شسته و ته آن را گرفته و رنده میکنیم و آن را به گوشت و پیاز اضافه میکنیم و اجازه میدهیم مقداری بپزد بهطوری که آب گوجه کم شده و بعداً غذای ما بوی خامی گوجهفرنگی را ندهد.
سپس لپه خیس شده را اضافه کرده و به آن نمک و زردچوبه به میزان دلخواه اضافه میکنیم. بعضی از افراد تمایل دارند فلفل هم به غذا اضافه کنند که این بستگی به ذائقه افراد هر خانواده دارد و حدود ۶-۵ لیوان آب اضافه نموده شعله را کم کرده و در قابلمه را میگذاریم تا غذا با ملایمت بپزد بعد از اینکه گوشت ما کاملاً پخت و آب آن به اندازه مورد نیاز رسید، بامیههای شسته شده را که ته آنها گرفته شده (ته آن را بهطور سطحی گرفته شود) به آبگوشت اضافه و به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه میگذاریم بپزد.
سپس آبغوره و دو عدد سیر کوبیده شده به آن اضافه مینمائیم. پس از پنج دقیقه غذا آماده میباشد. دقت کنید که بامیهها موقع پختن له نشوند؛ بعضی بهجای آبغوره، آب لیمو یا چند عدد گوجه سبز ترش به آبگوشت اضافه میکنند. در صورت استفاده از گوجهٔ سبز باید قبل از ریختن بامیه، گوجه سبز را بریزیم تا کاملاً پخته شود.
● خورش بامیه
الف) روش اول تهیه خورش بامیه
مواد لازم برای ۶ تا ۸ نفر
۱) گوشت ماهیچه با استخوان ۷۵۰ گرم (بدون استخوان ۵۰۰ گرم)
۲) پیاز سرخ کرده ۳ قاشق سوپخوری
۳) بامیه ۷۵۰ گرم
۴) رب گوجهفرنگی ۲ قاشق سوپخوری
۵) آبلیمو ۲-۳ قاشق سوپخوری
۶) نمک و فلفل به اندازه کافی
●طرز تهیه:
گوشت، تکه تکه و خرد شود. پس از شستن با پیاز سرخ گردد و داخل قابلمه ریخته، در ظرف را بسته و قابلمه را روی حرارت ملایم قرار داده و میگذاریم آب گوشت کاملاً به حداقل برسد. بعد ۲ الی ۳ لیوان آب به گوشت اضافه تا گوشت پخته شود و آب آن به حدود یک لیوان برسد در صورتیکه با این مقدار پخته نشد، مقداری آب به آن اضافه میکنیم. بامیههای شسته شده را که بهطور سطحی ته آنها گرفته شده است در ظرف دیگری که آب آن جوش آمده به همراه یک قاشق نمک ریخته؛ تا مقدار کمی پخته شود. باید دقت کرد بامیه زیاد پخته نشود و لزجی آن خارج نشود. سپس بامیهها را در صافی ریخته و به همراه رب، آبلیمو و مقدار دلخواه نمک و فلفل، به خورش اضافه کرده و پس از چند جوش زدن غذا آماده شده و میتوان به همراه برنج آن را میل کرد.
ب) روش دوم تهیه خورش بامیه
مواد لازم برای ۶ تا ۸ نفر
۱) گوشت ماهیچه با استخوان ۷۵۰ گرم (بدون استخوان ۵۰۰ گرم)
۲) لپه ۲۵۰ گرم
۳) بامیه ۷۵۰ گرم
۴) آب گوجهفرنگی ۵/۱ لیتر
۵) پیاز ۱-۲ عدد
۶) آب غوره تازه یک استکان کوچک
۷) سیر ۵-۶ جبه
۸) نمک و زردچوبه به مقدار کافی
● طرز تهیه
گوشت را به قطعات ریز تکه کرده و پس از شستن در قابلمه میریزیم و روی اجاق میگذاریم پس از اینکه آب آن تقریباً تمام شد پیاز خرد شده را به آن اضافه کرده و تفت میدهیم، پس از تفت دادن آب گوجهفرنگی را با لپه خیس شده و مقداری نمک و زردچوبه به آن اضافه میکنیم. بعد از اینکه آب خورش به میزان دلخواه رسید و گوشت پخته شد (آب گوجهفرنگی باعث میشود آب خورش قوام آمده و خوشمزه باشد) بامیههای آماده را به خورش اضافه میکنیم و شعله را ملایم میکنیم تا به آرامی بپزد بعد از ده الی پانزده دقیقه حبههای سیر آماده شده را کوبیده و به همراه آبغوره به آن اضافه میکنیم بعد از ۵ دقیقه خورش موردنظر مهیا خواهد شد. در بعضی از مناطق به جای آبغوره با آب لیمو از تمر هندی بهعنوان چاشنی غذا استفاده میکنند.
● سوپ بامیه
سوپ بامیه خوراک لذیذ دیگری است که همراه با گوشت یا بدون آن مصرف میشود. اگر تمایل به استفاده از سبزی داشته باشید میتوانید اسفناج تازه را به سوپ اضافه کنید. سوپ بامیه با استفاده از تعدادی سیر تازه مقداری گشنیز و برگ چغندرقند نیز مصرف میشود و میتوان آن را با گوشت مرغ یا گوساله تهیه کرد.
● املت بامیه
گوجهفرنگی را شسته و از وسط دو نیم میکنیم سپس به طرف داخل آنها را در درون ماهیتابه میچینیم، ماهیتابه را روی شعله اجاق میگذاریم. پس از پنج دقیقه در ماهیتابه را برداشته و پوست گوجهفرنگیها را با نوک چنگال جدا میکنیم (از گوجهفرنگی رنده شده نیز میتوان استفاده کرد) وقتیکه آب گوجهفرنگیها بخار شد مقداری روغن یا کره اضافه نموده و بامیههای آماده شده را به آن اضافه نموده و با گوجهفرنگی و روغن تفت میدهیم بعد در ماهیتابه را گذاشته و با شعله کم منتظر میمانیم تا بامیهها پخته شوند.
ضمناً بهطور دلخواه میتوان به املت موردنظر سیر کوبیده، پیاز داغ - سیبزمینی - کدو - هویج پخته و غیره افزود. این غذا را میتوان با نان و سبزی و ماست بهعنوان یک غذای حاضری و خوشمزه مصرف کرد.
برای افرادی که محدودیت خوردن تخممرغ و غذاهای گوشتی را دارند این غذا خوراک مناسبی است.
● گیپای بامیه
این غذا در کشورهای عربی بسیار متداول است. در این روش بامیهها درشت را انتخاب و ته آن را گرفته و آن را بهطور طولی شکاف میدهند بعد داخل بامیه را خالی و به مدت ۳۰-۱۰ دقیقه در محلول آب نمک قرار میدهند. سپس آنها را آبکشی نموده و داخل میوه را از گوشت چرخ کرده سرخ شده با پیاز، فلفل و نمک و زردچوبه (که قبلاً آماده شده) پر میکنند و آنها را مثل دلمه روی هم میچینند سپس مقدار کمی آب یا آب گوجهفرنگی روی آن ریخته و با حرارت ملایم میپزند و پس از پختن آماده مصرف است. آب یا آب گوجهفرنگی باید بهقدری باشد که جذب بامیه شده و غذا پس از پختن بدون آب باشد. افزودن اآبغوره، سرکه، آبلیمو، به میزان دلخواه به ذائقه افراد بستگی دارد.
● طاس کباب بامیه
بامیه را میتوان با گوشت پخته شده، کدو، بادمجان، هویج، غوره بدون دانه، پیاز، سیبزمینی بهصورت طاسکباب آماده کرد. در این روش مواد اولیه شسته و به اندازهٔ دلخواه بریده شده را بهطور ردیفی روی هم قرار میدهند. گوجهفرنگی در ردیف ته قابلمه و بامیهها (درسته) در ردیف بالا قرار میگیرد سپس به آن نمک، زردچوبه و آب گوجهفرنگی اضافه نموده و غذا را طبخ مینمایند و با آبلیموی تازه آبغوره و آب نارنج میل میکنند.
منبع : نشریه آموزشهای علمی کاربردی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست