دسترسی‌پذیری وب، بررسی یک مفهوم‌

از دو سال پیش كه تحقیقات خود را درباره دسترسی آسان به صفحات وب شروع كردم، آمار و ارقام بسیار تكان‌دهنده‌ای نظرم را جلب كرد. مثلا تنها حدود چهل‌درصد از وب سایت‌های كشور انگلیس و پنجاه‌درصد از وب سایت‌های ایالا‌ت متحده از نظر كاربران به آسانی قابل دسترسی بودند و تقریبا بیست‌درصد از كاربران به‌طوركلی نمی‌توانستند از صفحات وب استفاده كنند. از سوی دیگر میلیون‌ها انسان در سراسر دنیا از لحاظ جسمی و ذهنی ناتوان یا كم‌توانند یا پیرند و ... كه استفاده از اینترنت و صفحات وب برای آن‌ها نیز دشوار است. امروزه در كشورهای پیشرفته دنیا قوانینی وجود دارد كه مستقیما شركت‌های سازنده وب سایت را ملزم به طراحی سایت‌هایی با قابلیت دسترسی بالا می‌كند. ولی با وجود این محدودیت‌ها، طراحان و سازندگان وب‌سایت‌ها انگیزه‌ای برای طراحی سایت‌های استاندارد وبا قابلیت دسترسی بالا ندارند. شاید این ‌امر به این خاطر باشد كه گمان می‌كنند وقتی سایت به نظرشان زیبا باشد و خودشان بتوانند راحت از آن استفاده كنند، سایتی استاندارد تهیه كرده‌اند. ولی باید گفت كه این تفكر كاملا اشتباه است. شاید تا امروز فكر می كردید دانستن تنها HTML در ساخت سایت كافی است. ولی این فقط یكی از ابزارهای موردنیاز است. زیرا سایت شما باید استانداردهای جهانی را رعایت كند و مهم‌تر از هر چیز باید به آسانی قابل دسترسی باشد. این مقاله سعی دارد با شرح دلایل نیاز به این‌گونه سایت‌ها و ارائه تكنیك‌های آسان به شما بیاموزد چگونه یك سایت استاندارد بسازید كه نه تنها خود شما بتوانید از آن استفاده كنید، بلكه همه بتوانند از آن استفاده كنند. به‌عبارت‌دیگر، این مقاله به‌طور كلی نشان می‌دهد چگونه می‌توان سایتی ساخت كه از نظر كاربران، دسترسی به قسمت‌های مختلف آسان باشد.
●دسترسی آسان به صفحات وب
صفت قابل دسترسی (Accessible) را برای سایتی به كار می‌برند كه كاربران بیشتری بتوانند به راحتی از آن استفاده كنند. هرچه این گروه بزرگ‌تر باشد، اصطلا‌حاً وب‌سایت بیشترقابل‌دسترسی است. اتحادیه جهانی وب یاWorld Wide Web Consortium) W۳C) كه استانداردهای وب را تعیین می‌كند، در سال ۱۹۹۶ گروه نوآوری در افزایش قابلیت دسترسی به صفحات وب یا Web Accessibility Initiative) WAI) را بنیانگذاری كرد. كار اصلی این گروه تهیه استانداردهای فنی برای طراحان وب است.
ولی این گروه تحقیقاتی نیز جهت ارائه تكنیك‌های جدید برای افزایش كاربری صفحات وب برای استفاده كاربرانی با ناتوانی‌های جسمی نیز داشته است. هدف اصلی این گروه تشویق و راهنمایی طراحان وب برای تولید سایت‌هایی استاندارد است تا اكثر مردم بتوانند بدون در نظر گرفتن ناتوانی هایی كه دارند، از آن حداكثر استفاده را ببرند.
امروزه میلیون‌ها انسان به علت ناتوانی‌های جسمی (از قبیل معلولیت، كم‌بینی، نابینایی، كهولت سن و...) نمی‌توانند از اینترنت استفاده كنند. دلیل عمده این محدودیت وجود سایت‌هایی است كه نمی‌توانند مورد استفاده این گروه از جامعه قرار گیرند. مطابق آخرین تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۶، در میان ۱۰۵ سایت انتخابی در كشور انگلیس ۷۹ درصد از آن‌ها (به‌ویژه سایت‌های آژانس‌های مسافرتی) با امكان دسترسی متوسط و چهل درصد با امكان دسترسی بسیار پایین مشاهده شد.
آخرین آمار نشان دهنده این است كه در حال حاضر، حدود ده تا پانزده درصد از جمعیت كشورها از لحاظ جسمی یا ذهنی ناتوانند و تقریبا بیست درصد با كهولت سن مواجه هستند و اگر افرادی از جامعه كه دارای ناتوانی جسمی نیستند ولی به دلیلی نمی‌توانند مانند افراد سالم از وب سایت‌ها استفاده كنند را هم در نظر بگیریم، به آماری سی‌درصدی می‌رسیم. در نتیجه سایت‌ها باید برای این دسته از جامعه نیز قابل‌دسترسی باشند.
دلایل نیاز به دسترسی آسان به صفحات وب را می توان در سه گروه قرار داد:
۱ ـ الزام قانونی: در بسیاری از كشورها قوانینی وضع شده كه رعایت حقوق افرادی با ناتوانی‌های جسمی را برای استفاده از وب سایت‌ها الزامی می‌‌داند. مثلا Disability Discrimination Act) DDA) مشخصا به سازمان‌ها و شركت‌هایی كه دست‌اندركار تهیه وب‌سایت هستند توصیه می‌كند كه حقوق افرادی از جامعه را كه به دلیلی دارای معلولیت و یا كهولت سن می‌باشند محترم بشمارند و صفحات وب را به نحوی تهیه كنند كه همه بتوانند از آن استفاده نمایند. در نتیجه براساس این قوانین طراحی سایت استاندارد با دسترسی آسان الزامی است. (البته هنوز در بسیاری از كشورها این قوانین وجود ندارد).
۲ ـ جمعیت شناسی: به طور متوسط ده تا پانزده درصد جمعیت جهان با مشكل معلولیت و حدود بیست درصد با كهولت سن مواجه هستند كه می‌تواند بر استفاده این گروه از جامعه در استفاده از اینترنت تاثیرگذار باشد. مثلا طبق آخرین آمار سال ۲۰۰۶، حدود هفت میلیون از جمعیت شصت میلیونی انگلیس معلول و حدود دو میلیون مشكل بینایی دارند. یعنی تقریبا پانزده‌درصد از جمعیت كشور! طبیعی است كه نا‌دیده گرفتن این گروه از جمعیت، كار صحیحی نیست.
۳ ـ دلایل اقتصادی: طراحی سایت‌هایی با امكان دسترسی آسان ممكن است به وقت و هزینه بیشتری نیاز داشته باشد، اما ایجاد چنین سایت‌هایی در آینده از نظر اقتصادی سود بیشتری خواهد داشت. در نظر بگیرید هم‌اكنون ده تا بیست درصد از مردم به‌دلیل استاندارد نبودن و قابل دسترس نبودن سایت شما نمی‌توانند از آن استفاده كنند كه اگر سایت شما قابل دسترس بود این گروه به جمع مشتریان شما می پیوستند و در نتیجه سود بیشتری به‌دست می‌آورید.
از طرف دیگر اگر سایت شما از دسترسی خوبی برخوردار باشد، در موتورهای جستجوگر اینترنتی در رتبه بالاتری قرار می‌گیرد (زیرا ALT tag در كدهای HTML استفاده شده است.) و مشتریان بیشتری به سایت شما مراجعه خواهند كرد. دست آخر این‌كه، مهم‌ترین دلیل برای ایجاد صفحات وب با دسترسی بالا را می‌توان رشد روزافزون فناوری های جدید در صنعت ارتباطات دانست. مثلا امروزه تلفن‌های همراه‌ جدید امكان استفاده از اینترنت را به كاربران خود می‌دهند و اگر سایت شما استاندارد نباشد، كاربران نمی‌توانند از طریق تلفن‌های همراه خود به دیدن آن بروند.
حال كه دلایل نیاز به طراحی صفحات وب با قابلیت دسترسی بالا مطرح شد، ممكن است از خود سوال كنید چگونه می‌توانیم سایتی بسازیم كه برای همه قابل‌دسترسی باشد و در ضمن استاندارد هم باشد؟ پاسخ به این سوال بسیار آسان است. تنها با تغییرات جزئی در ساختار كد برنامه می‌توانیم سایتی با دسترسی آسان و بالا بسازیم.
گام یكم، طراحی مقدماتی صحیح است. طراح سایت باید این نكته را در نظر بگیرد كه استفاده‌كنندگان سایت ممكن است نتوانند از ماوس خود استفاده كنند، نتوانند فونت‌های كوچك را رویت نمایند، شاید نابینا باشند و بخواهند از صفحه‌خوان (Screen reader) برای خواندن محتویات سایت استفاده كنند و در آخر شاید كم‌بینا باشند و بخواهند از صفحاتی با پیش زمینه آبی و فونت زرد استفاده كنند. باید این نكته را مد نظر قرار دهیم كه اگر كاربران نتوانند از سایت استفاده كنند، طراحی این وب سایت چه فایده‌ای دارد؟
قدم بعدی طراحی مقدماتی، فلوچارت برنامه و طراحی نقشه برای سایت است. منظور از طراحی نقشه سایت این است كه استفاده كننده باید چه عملیاتی انجام دهد تا به هدفی كه مد نظر دارد (مثلا خرید كالا از اینترنت) برسد.
در این مرحله طراح سایت باید سعی كند آسان ترین راه رسیدن به هدف مورد نظر كاربر را پیش پای او قرار دهد. سپس باید كدهای برنامه را نوشت؛ البته با در نظر گرفتن استانداردهای جهانی Web Accessibility Initiative) WAI)كه معتبرترین مرجع موجود در مورد روش‌های افزایش كاربری وب سایت ها می باشد.
در ادامه توصیه‌های موثر در افزایش دسترسی آسان كاربران به صفحات وب توضیح داده می‌شود.
۱ ـ توصیه یكم: استفاده از CSS
مجموعه CSS یا Cascading Style Sheet ابزارهایی هستند كه مشخص می‌كنند اجزای صفحه HTML چگونه نمایش داده شوند.
وقتی زبان HTML برای اولین بار درست شد، فقط جهت نمایش محتویات صفحه به‌كار برده می‌شد و به‌صورت پیش‌فرض این‌گونه تصور شده بود كه مرورگر مثلا(Internet Explorer) باید وظیفه طرح بندی صفحه را به عهده بگیرد.
یعنی در واقع محتویات صفحه و طرز نمایش آن صفحه به‌طور مجزا درنظر گرفته می‌شد. ولی بعد از مدتی كه Tagهایی مثل font به این زبان اضافه شد، ایجاد صفحه وب با محتویات و طرز نمایش مستقل كاری غیرممكن به نظر می رسید.
جهت مرتفع كردن این مشكل نسخه ۴ زبان HTML، تگ Style را عرضه كرد. با استفاده از CSS در صفحه، كاربر امكان تغییر شكل صفحه وب را دارد و می‌تواند صفحه را هر طور كه می‌خواهد (مثلا با رنگ پیش‌زمینه دلخواه یا اندازه حروفی كه می‌خواهد)، نمایش دهد. برای امتحان این‌كه آیا سایت شما از این امكان برخوردار است یا نه، می‌توانید وب سایت خود را در مرورگر اپرا باز كنید و شكل آن را تغییر دهید.
طریقه استفاده از CSS در صفحات HTML بسیار آسان است. شكل كلی دستورات در CSS از سه قسمت اصلی تشكیل شده است: Selector تگی از (HTML)ا، Property (خصوصیت) تگ كه تغییر می كند، و مقدار آن.
برای افزودن CSS به صفحه HTML می‌توانیم سه راه را انتخاب كنیم. از CSS به صورت یك فایل مستقل استفاده نماییم و در صفحه وب خود به این فایل رجوع كنیم (از آن جهت كه با این روش می‌توانیم بدون دستكاری صفحه وب، شكل آن را عوض كنیم، این كار بهترین روش است). استفاده از CSS در داخل صفحه با استفاده از تگ Style و استفاده از CSS در داخل تگی كه می‌خواهیم شكل خاصی داشته باشد (این روش عملی است. ولی منطقی به نظر نمی رسد).
مثلا اگر می‌خواهید در یك پاراگراف از فونت Arial استفاده كنید و تمام نوشته های این پاراگراف را به صورت حروف بزرگ نمایش دهید، می‌توانید از CSSاستفاده كنید.
۲ ـ توصیه دوم: تشریح همه اجزای صفحه وب
هر كدام از اجزای تشكیل‌دهنده صفحه وب كه به صورت تصویری اطلاعاتی را در اختیار كاربران قرار می‌دهند، باید شرح داده شوند. تصور كنید تصاویر موجود در یك صفحه نمی‌توانند توسط كسی كه این تصاویر را نمی‌شناسد درك شوند و كاربری با استفاده از مرورگری كه شكل‌ها را نمایش نمی‌دهد سایت شما را رویت می‌كند. در این صورت این كاربر نمی‌تواند اطلاعاتی را كه شما با نمایش آن شكل قصد دارید به او نشان دهید، مشاهده كند. در زبانHTML پنج ویژگی (Attribute) وجود دارد كه می‌توانید برای حل مشكل بالا از آن استفاده نمایید.
۳ ـ توصیه سوم: افزایش كارایی صفحه وب
وب سایت خوب آن است كه كاربران آن بتوانند به راحتی با آن كار كنند و سرعت عملیات كاربران بالا باشد. درHTML دو ویژگی وجود دارد كه می توان با استفاده از آن‌ها سرعت استفاده كاربران را بالا ببریم و در ضمن صفحات وب سایت را قابل دسترس تر كنیم.۴ ـ توصیه چهارم: ایجاد فرم‌ها و لینك‌های قابل‌دسترس‌
فرم‌های صفحات وب باید برای همه استفاده‌كنندگان آن قابل‌دسترس باشند (خصوصا آن دسته از مردم كه صفحه وب را با استفاده از تلفن همراه یا صفحه خوان مشاهده می كنند). كاركردن با فرم‌ها باید منطقی و آسان باشد و كاربران وب سایت بتوانند بدون استفاده از ماوس و فقط با استفاده از كلید TAB در فرم حركت نمایند. برای ارسال فرم باید از استفاده از ارسال خودكار یا جاوااسكریپت خودداری نماییم و از SUBMIT استفاده كنیم. چرا كه ممكن است مرورگری كه كاربر استفاده می‌كند از این امكانات پشتیبانی نكند. اضافه بر این باید از تگ table برای نشان‌دادن منظور هر فیلد در فرم‌ها استفاده كنیم. استفاده از تگ fieldset و legend كه می‌توانند فرم را گروه‌بندی كنند نیز به استانداردبودن فرم‌ها كمك خواهد كرد.
هایپرلینك‌ها یكی از ابتدایی‌ترین اجزای صفحات وب هستند و استفاده‌كنندگان باید به‌راحتی بتوانند تنها با استفاده از صفحه كلید این لینك‌ها را انتخاب كنند و به صفحات مربوطه دسترسی داشته باشند. اگر دسترسی به لینك‌ها تنها از طریق ماوس انجام شود، دسترسی برای افرادی كه نمی‌توانند به دلیلی از ماوس استفاده كنند محدود خواهدشد. در اغلب سایت‌ها لینك‌هایی مثل "اینجا را كلیك كنید" را مشاهده می‌كنیم كه به هیچ وجه اطلاعاتی به استفاده‌كننده سایت نمی‌دهد كه این لینك چه كاری انجام می‌دهد. پیشنهاد می‌شود كه از استفاده از این لینك‌ها خودداری شود. همچنین برای افزایش دسترسی كاربران به لینك‌هایی كه در پایین صفحه قرارداده‌ شده‌اند، پیشنهاد می‌شود از لینك‌های ارتباطی كه كاربر را به پایین صفحه هدایت می‌كنند)، استفاده شود.
۵ ـ توصیه پنجم: ایجاد جداول قابل دسترسی
اگر در یك صفحه وب جدولی وجود داشته باشد، وقتی كاربری كه از صفحه خوان استفاده می كند به محتویات صفحه گوش می‌دهد با این جمله مواجه می شود: جدولی با ۲ ستون و ۳ ردیف. نام ، علی ، امین ، سن، ۲۶، ۲۸.
این اطلاعات بسیار گیج‌كننده است و كاربر نمی‌تواند بفهمد كه سن امین یا علی چند سال است! فكر می‌كنید مشكل از كجاست؟ وقتی در صفحه وب از Table استفاده می‌‌كنیم، باید از attributeهای CAPTION و SUMMARY استفاده نماییم. CAPTION مانند (TITLE) هدف جدول مورد نظر را مشخص می‌كند و با استفاده از SUMMARY می‌توانیم اطلاعاتی درباره جدول بدهیم.
با استفاده از تگ TH هم می‌توانیم عنوان ستون‌ها ( نام و سن) را مشخص كنیم و در آخر برای مشخص كردن این‌كه موضوع مربوطه در ستون قرار دارد یا در ردیف، می‌توانیم در درون تگ TH از مشخصه Scope استفاده كنیم و با اختصاص‌دادن مقادیر col برای ستون و row برای ردیف مشخص كنیم كه موضوع در ستون قرار دارد یا در ردیف. پس از اصلاح جدول جدولی استانداردتر و با قابلیت دسترسی بالاتری خواهیم داشت.
۶ ـ توصیه ششم: استفاده از XHTML به‌جای HTML
بدون شك HTML یكی از مشهورترین و شاید بتوان گفت بهترین زبان در تهیه صفحات وب در دنیا است. ولی وقتیExtensible Markup Language) XML) به وجود آمد، نیاز به زبان دیگری كه با XML همخوانی داشته باشد، تحت بررسی قرار گرفت و مشخص شد كه باید یك زبان دیگر به وجود آید كه براساس XML باشد و بتواند با برنامه‌هایی كه از XML استفاده می‌كنند، ارتباط برقراركند.
نام این زبان را Extensible HyperText Markup Language) XHTML) گذاشتند كه می‌توان آن ‌را نسخه استانداردHTML دانست. امروزه ابزارهایXML روز به روز بیشتر می‌شوند و نرم‌افزارهای بیشتری از این تكنیك (جهت ارتباط با نرم‌افزارهای دیگر و ذخیره اطلاعات) استفاده می‌كنند. مثلا EXtensible Stylesheet Language) XSLT) كه برای تبدیل (تغییر شكل) متون به كار می‌رود و یا Xformها كه به برنامه‌نویسان اجازه تغییر متن كد صفحه وب را می‌دهد و از XML برای ایجاد ورودی فرم ها در وب استفاده می‌كنند را می‌توان دو ابزار بسیار قدرتمند XML دانست.
با استفاده از XHTML می‌توانیم از تمامی ابزارهای XML استفاده كنیم. ولی HTML این امكانات را در اختیار ما قرار نخواهد داد. ساختار HTML استاندارد نیست و حتی اگر شما فراموش كنید یك تگ مثل p را كه باز كرده‌ایم ببندید، برنامه هیچ اشكالی از شما نخواهد گرفت. ولی در XHTML هر تگی كه باز می شود، باید بسته شود (از آن جایی كه XHTML به XML تبدیل خواهد شد و در XML تمام تگ‌ها باید بسته می باشد).
به‌علا‌وه، از آن جهت كه كدهای XHTML از استاندارد بهتری برخوردارند و فرمت كلی كد موقع خواندن به شكل XML خوانده می شود، می‌توان گفت كه با سرعت بیشتری اجرا خواهد شد و با مرورگرهای بیشتری كار خواهد كرد و كدهای نوشته شده با XHTML صفحات وب بهتری تولید می‌كنند كه در نهایت درصد بیشتری از كاربران می‌توانند از سایت استفاده كنند و به طور كلی سایت از قابلیت دسترسی بیشتری برخوردار خواهدشد.
شاید این سوال در ذهن شما به وجود آمده باشد كه حتما XHTML با HTML فرق‌های زیادی دارد و باید یك زبان جدید یاد بگیرید. ولی این‌گونه نیست. با یادگیری چند نكته ساده می‌توانید كدهای HTML خود را به آسانی تبدیل به XHTML كنید .
حتی نرم‌افزارهای رایگانی در اینترنت وجود دارند كه می‌توانید با استفاده از آن‌ها كدهای HTML خود را به راحتی به XHTML تبدیل كنید. مثل HTML Tidy و Amaya. در آخر نیز می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای مثل validator كدهای XHTML خود را كنترل كنید و ببینید اشتباهی در كدهای شما وجود دارد یا نه. این سایت نیز اطلاعات خوبی در مورد زبان XHTML را در اختیار شما قرار خواهد داد.
۷ ـ توصیه هفتم: ارزیابی قابلیت دسترسی
آیا می‌خواهید مطمئن شوید سایت شما برای همه مردم قابل دسترسی است؟ اگر شما یك سایت تجاری دارید، بدیهی است كه نمی‌خواهید حتی یك مشتری را هم از دست بدهید. پس باید مطمئن شوید سایت شما قابل استفاده است. روش‌های مختلفی برای ارزیابی این كار هستند و نرم‌افزارهای گوناگونی وجود دارد كه تشخیص می‌دهند صفحه وب شما استاندارد و قابل دسترسی است یا نه. دو روش اصلی برای ارزیابی وب سایت وجود دارد كه عبارتند از: ارزیابی مقدماتی و ارزیابی پیشرفته.
در ارزیابی مقدماتی، شخصی كه سایت را ارزیابی می كند، نیازی ندارد كه برنامه‌نویس باشد. ولی باید با سایت آشنا باشد و بتواند از ابزارهای اشكال‌یاب استفاده كند. اگرچه در این روش تمام اشكالات فنی برنامه مشخص نمی‌شوند، اما برای ارزیابی قابلیت دسترسی آسان سایت، روشی سریع است. در این روش اولین قدم، انتخاب یكی از صفحات وب سایت است. مثلا صفحه اصلی سایت (Homepage) كه كاربران بیشتری به آن مراجعه می‌كنند.
این صفحه را با چند مرورگر گرافیكی مثل فایرفاكس و اپرا امتحان می كنیم تا ببینیم كار می‌كند یا خیر. قدم بعدی امتحان سایت با مرورگرهای ویژه است. مانند Voice Browser یا Text Browser و در قدم آخر صفحه وب را با استفاده از ابزارهای اشكال‌یابی مثل Accessibility Toolbar یا اشكال‌یاب W۳C امتحان می‌كنیم.
یكی از ابزارهای بسیار مفید كه می‌توانید آن را روی اینترنت اكسپلورر خود نصب كنید، Accessibility Toolbar است. این ابزار با دربرداشتن بیش از بیست ابزار ارزیابی صفحات وب در درون خود امروزه به عنوان یكی از بهترین اشكال‌‌یاب‌هایی وب سایت‌ها مطرح است. این نرم‌افزار را می‌توانید به صورت رایگان دریافت كنید و وب سایت خود را ارزیابی نمایید.
در روش ارزیابی پیشرفته تمامی عملیات مرحله مقدماتی انجام می شود. ولی شخصی كه در مرحله پیشرفته، ارزیابی سایت را به عهده دارد، باید به كدهای XHTML و CSS آشنا باشد و بتواند با استفاده از ابزارهای خودكار، نیمه خودكار و دستی، سایت را ارزیابی كند.
پس از این‌كه سایت خود را امتحان كردید، اشكالات سایت را یادداشت‌برداری كنید، و صفحاتی را كه به‌علت وجود اشكال از قابلیت دسترسی كمی برخوردارند اصلاح نمایید و دوباره این صفحات را ارزیابی كنید تا مطمئن‌شوید هیچ اشكالی ندارد. راه دیگر برای مطمئن شدن از این‌كه وب سایت شما قابل دسترسی است، استفاده از ابزارهای تولید صفحات وب مانند FrontPage است. FrontPage ۲۰۰۳
این امكان را به شما می دهد كه در زمانی كه صفحه خود را طراحی می‌كنید، قابلیت دسترسی آن را نیز امتحان نمایید. برای این‌كار در FrontPage كلید F۸ را بزنید و روی Check كلیك كنید. FrontPage پس از این كارها، فهرست اشكالات موجود در صفحه را به شما نشان می‌دهد. در تصویر، صفحه بدون تگ Alt است و فیلد موجود فاقد label می باشد. این ابزار ارزیابی توانسته است آن را تشخیص دهد و حتی به شما خط اشكال را نیز نشان دهد.
شاید از خود بپرسید این روش فقط برای تولید صفحات HTML مناسب است و با این كار نمی‌توان صفحات پویایی مثلPHP یا ASP را امتحان كرد. برای حل این مشكل نیز راه حلی وجود دارد.
ابتدا كد‌های خود را با استفاده از هر زبانی كه می خواهید، بنویسید و آن را در مرورگر اجرا كنید.سپس سورس كد آن را مشاهده كنید و این كدها را كپی نمایید و مستقیما در این سایت ارزیابی كنید.
پس از مطمئن شدن از این‌كه سایت شما استاندارد است، می توانید درجه استاندارد بودن آن را نیز با استفاده از validator مشخص كنید و برای این‌كه به استفاده‌كنندگان سایت خود نشان دهید كه سایتی استاندارد دارید، علامت استاندارد را در سایت خود قرار دهید. وقتی كاربر روی این نشان‌ها كلیك می‌كند، وب‌سایت شما سریعا چك‌خواهد شد و درجه استاندارد سایت شما نشان داده ‌می‌شود. در نتیجه نمی‌توانید با داشتن سایت غیراستاندارد، از این علایم استفاده كنید.
در این مقاله دلایل نیاز به وب سایت‌های قابل دسترسی برای همه مورد بررسی قرار گرفت و روش‌های افزایش دسترسی كاربران با استفاده از ابزارهایی مثلCSS ،XHTML و نكاتی مانند افزایش كارایی صفحات وب، شرح دادن تمامی اجزای صفحه‌، ایجاد فرم‌ها و لینك‌ها و جداول قابل‌دسترس مورد بررسی قرار گرفت.
در آخر نیز روش‌های مختلف ارزیابی قابلیت دسترسی آسان به صفحات وب شرح داده شد. شاید به خود بگویید یادگیری و طراحی وب سایتی با قابلیت دسترسی بالا كار دشواری نیست.
ولی باور داشته باشید كه حدود چهل تا شصت‌درصد وب سایت‌هایی كه می‌شناسید قابل دسترسی نیستند. جای بسی تاسف است كه با آمار و ارقامی این‌چنین برمی‌خوریم. ولی امروزه با توجه به قوانین و آموزش‌هایی كه برای طراحان وب در كشورهای پیشرفته وجود دارد، این آمار در این كشورها روز به روز كمتر می شود. مثلا در كشور انگلیس یا فرانسه از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۰۶ این آمار از حدود شصت درصد به حدود سی درصد رسیده‌است. در برخی از كشورها طبق قانون، كاربران اینترنتی می‌توانند از سایت‌هایی كه خدمات عمومی می‌دهند و از قابلیت دسترسی كمی برخوردارند، شكایت كنند.
بحث در مورد نیاز و افزایش دسترسی آسان به صفحات وب را نمی‌توان در یك مقاله خلاصه كرد. اما امید است طراحان وب به این نكته توجه كنند كه تنها طراحی زیبا نمی‌تواند دلیل استاندارد بودن آن باشد و یك طراح وب یا صاحبان سایت‌های تجاری باید این نكته را به خاطر داشته باشد كه قابل‌دسترس‌بودن آسان یك سایت می‌تواند بینندگان بیشتری را جلب كند و با فناوری روز نیز هماهنگ باشد. ضمن‌آن‌كه برای نمونه می‌توانید مشاهد كنید كه سایتی بزرگ مثل Yahoo نیز وقتی با validator ارزیابی می‌شود، حدود ۲۶۵ اشكال دارد!

امین صفایی

منبع : روزنامه جوان