فرزند را با هم تربیت کنید نه در برابر هم

والدین هر دو به یک میزان در تربیت کودکان نقش دارند اگرچه کاربردهای مختلف اجتماعی هر دو چه در محیط خانه و چه در محیط بیرون از خانه گاه نقش یکی را بر دیگری پررنگ‌تر جلوه می‌دهد. بچه‌ها از همان سنین اندک نوپایی و خردسالی تفاوت‌های ظریف بین شیوه‌های مختلف تربیت مادر و پدرشان را از هم تشخیص می‌دهند.
شاید «مادر» از ریخت و پاش بچه دیرتر عصبانی شود اما «پدر» با بهانه‌گیری و گریه‌های بی‌دلیلش زودتر از کوره درمی‌رود، با این حال محققان می‌گویند بچه‌هایی که والدین‌شان شیوه‌های مختلفی در تربیت کودک خویش دارند و این تفاوت‌ها در محیط خانه بسیار فاحش است بیشتر شاهد مشکلات رفتاری و تربیتی در کودکی خود خواهند بود. اگر پدر به کودک تشر بزند و مادر ناز او را بکشد، ماحصل چیزی جز گمراهی و سردرگمی برای کودک نخواهد بود. البته به گفته جین نیلسون، نویسنده مجموعه کتاب‌های «تربیت مثبت» داشتن این انتظار که شیوه‌های تربیتی‌تان دقیقاً مثل همسرتان باشد کاملاً غیرواقع‌گرایانه است. کلید موفقیت، اجتناب از به چالش گرفتن یکدیگر در این زمینه و تبدیل کردن مقوله تربیت بچه به عرصه‌ای برای زورآزمایی و نشان دادن مهارت، محاسن و قدرت در این زمینه است. برای ترک دادن بسیاری از عادات و رفتارهای اشتباه کودک، والدین باید تبدیل به یک گروه حرفه‌ای شوند که در مورد برخی اصول و روش‌های پایه تربیتی توافق نظر دارند و این توافق نظر نه تنها در حضور کودک بلکه بین خود آنها نیز باید همواره حفظ شود. برای رسیدن به این اتحاد و همبستگی تربیتی و تشکیل این تیم کوچک دو نفره برای تربیت فرزند کارشناسان رعایت این موارد را توصیه می کنند:
با همسرتان راجع به شیوه‌ای که والدین‌تان در تربیت شما بکار می‌بستند، گفت‌وگو کنید. بسیاری از الگوهای تربیتی نسل به نسل تکرار می‌شوند و همین مشترکات گاهی می‌تواند شما را در مورد شیوه خاصی از تربیت فرزند به تفاهم برساند.
از همسرتان بپرسید چرا از شیوه تربیتی خاصی استفاده می‌کند؟ و سپس به دلایل او بدون قطع کردن صحبتش گوش کنید. صبور باشید و به ایده‌های هم احترام بگذارید. از خود بپرسید چرا با شیوه تربیتی او مخالفید؟ شیوه تربیتی شما چه مزایای عمده‌ای دارد که به آن بی‌توجهی شده است.
در مورد تمام گزینه‌های ممکن در تربیت کودک با یکدیگر صحبت کنید. مزایا و معایب را روی هر دو کفه ترازو بگذارید. منشوری از اصول لازم مقاطع تربیتی تهیه کنید که هر دو در مورد آنها توافق دارید و تمرکز را معطوف حل کردن اختلاف نظرها در شیوه‌های مختلف تربیتی کنید.
اختلاف نظرهای موجود بین شیوه تربیتی خود و همسرتان را بر حسب اولویت‌ها و به ترتیب حل کنید. این کار را دور از بچه‌ها و در محیطی آرام انجام دهید.
با هم متحد باشید و در برابر یکدیگر در حضور بچه‌ها جبهه‌گیری نکنید. بچه‌ها چنانچه ببینند والدینشان همبستگی لازم خانوادگی را دارند کمتر وسوسه می‌شوند به تربیت یکی از والدینشان در برابر دیگری اعتراض کنند و یا بسته به موقعیت‌های مختلف از حرف والدینشان سرپیچی می‌کنند. هرگز در حضور کودک از شیوه تربیتی همسرتان با صدای بلند ایراد نگیرید.
چنانچه حس کردید کودک سعی دارد از شیوه تربیتی یکی از والدین به نفع دیگری استفاده کند (بابا به من اجازه می‌دهد بعد از شام، کارتون تماشا کنم) به او بگویید اجازه این کار را وقتی به او خواهید داد که با پدرش صحبت کرده‌اید. به او توضیح دهید برای انجام کاری به کسب رضایت و پاسخ مثبت پدر و مادرش «هر دو» احتیاج دارد.
اگر همسرتان از شیوه تربیتی شما راضی نیست به جای جبهه‌گیری گاه با او همدردی کنید. می‌توانید با گفتن جملاتی «مثل می‌دانم بهترین تصمیم را نگرفتم و می‌دانم که از دستم ناراحت هستی. دوست داری راجع به این مسئله با هم صحبت کنیم.» فرصت مصالحه و همفکری را به یکدیگر بدهید.
اگر کودکان مدرسه‌ای دارید که سواد خواندن و نوشتن دارند برخی اصول و قواعد تربیتی را در حضور خود آنها با همسرتان وضع کنید و سپس آنها را در جایی در معرض دید آنها قرار دهید. اجازه دهید کودکان بفهمند شما و همسرتان در تربیت او و تذکر دادن در مورد رفتارهای ناشایست‌اش دوست هم هستید.
در مناسبت‌هایی همچون روز کودک، روز آموزش و پرورش، روز معلم و ... کتاب‌هایی در مورد شیوه‌های مؤثر تربیتی تهیه و آنها را به همسرتان هدیه دهید. گاه انتقال بسیاری از مفاهیم و یا تلاش برای به توافق رسیدن در مورد بسیاری از شیوه‌ها جز با مطالعه و بالابردن دانش خود و همسرتان میسر نمی‌شود. کتاب هم در اینگونه موقعیت‌ها باز بهترین دوست هر دوی شماست.
جمله «در دنیا یک روش وجود دارد و آن روشی است که من می‌شناسم» بدترین استراتژی ممکن خانوادگی چه از جانب پدر و چه از جانب مادر در تربیت کودک است. استفاده از این شیوه والدین را درمیدان یک نبرد بی حاصل قرار خواهد داد. منطق پشت افکار و عقاید تربیتی‌تان را برای یکدیگر تشریح کنید و گاه برای تشریح آن از فردی که هر دو به او اطمینان دارید و شیوه تربیتی‌اش را در مورد فرزندش می‌پذیرید کمک بخواهید.

رویا عابدی

منبع : روزنامه ایران