مهم‌ترین وقایع سینمایی سال ۱۳۸۶

تشکیل باشگاه فیلم‌های یک میلیاردی، قاچاق فیلم‌های در حال اکران، جشنواره بیست و ششم فجر، خرس نقره‌ای برلین و ... از مهمترین اتفاقات خوش و ناخوش سینمای ایران در سال ۸۶ بودند.
سال ۸۶ با همه فراز و نشیب‌ها و اتفاقات خوشایند و ناخوشایند در سطوح مختلف هنری، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... به پایان رسید و در این میان شاید پرداختن به رویدادهای برجسته سینما در روزهای پایانی سال، افق سال ۸۷ را اندکی روشن کند.
سینمای ایران نوروز ۸۶ را با اکران گسترده و موفق فیلم سینمایی "اخراجی‌ها" آغاز کرد که تنها در سه روز اول نمایش نزدیک به ۶۵ میلیون تومان فروخت و در ادامه اکران مرز طلایی یک میلیارد تومان را هم پشت سر گذاشت. در واقع "اخراجی‌ها" فیلمی بود که دو اتفاق مهم سینمایی سال ۸۶ را رقم زد.
فیلم علاوه بر شکستن رکوردهای فروش، از وجه حضور در گستره قاچاق و ورود نسخه غیرقانونی به بازار هم در صدر اخبار قرار گرفت.
جالب اینکه عرضه نسخه‌های قاچاق این فیلم همزمان با اوج گرفتن فروش اتفاقی عجیبتر را رقم زد. اتفاقی که برای "آتش‌بس" همزمان با گیشه خوب اتفاق افتاد، ولی فروش را تحت‌الشعاع قرار نداد. "اخراجی‌ها" با وجود قاچاق گسترده توانست این رقم رویایی فروش را ثبت کند و به نوعی جمع اضداد قلمداد شود.
هر چند می‌توان این نکته را مطرح کرد که اگر عرضه نسخه قاچاق این فیلم‌ها اتفاق نمی‌افتاد، چه بسا رکوردی بالاتر در آمار فروش سینمای ایران ثبت می‌شد اما واقعیت این است که امروز می توان آماری را محور قرار داد که به طور رسمی ثبت شده، گرچه تأثیر فروش نسخه قاچاق فیلم ها بر این آمار انکار ناپذیر است.
وجهی مهم که قاچاق فیلم‌های ایرانی را در سال ۸۶ برجسته و در واقع این معضل را وارد سطحی جدید کرد، عرضه نسخه نسبتاً باکیفیت از فیلم‌های موفق در حال اکران بود که در تاریخ سینمای ایران بی‌سابقه است. رویکردی که به نظر می‌آید به طور مستقیم چرخ اقتصاد سینمای ایران را نشانه رفت و ... کاملاً هم به هدف اصابت کرد.
قاچاق فیلم‌های ایرانی در سال ۸۶ منحصر به "اخراجی‌ها" نماند و فیلم‌هایی چون "مهمان"، "پارک‌وی"، "نقاب" و ... هم از گزند آن مصون نماندند. فراگیری این معضل یکی دیگر از اتفاقات مهم سال سینمایی ۸۶ را رقم زد که تشکل صنوف سینمایی و همیاری نیروی انتظامی در مبارزه با این معضل را به همراه داشت.
اصناف سینمایی طی مراسمی نمادین در موزه سینما گرد هم آمده، یک طومار بلندبالا را امضا کردند و بالاخره موج در حال پیشروی قاچاق فیلم های در حال اکران متوقف شد و صاحبان فیلم هایی که در آشفته بازار فقدان امنیت، از اکران انصراف داده بودند، با فراغ بال نمایش آثار خود را به نمایش درآوردند.
یکی دیگر از اتفاقات سال سینمایی ۸۶ را فیلم "توفیق اجباری" رقم زد. این فیلم که از نیمه آبان ماه اکران شد، در پنج روز اول نمایش حدود ۶۳ میلیون تومان فروش کرد و پس از ۹۳ روز نمایش در پایان بهمن با فروش کل بالای یک میلیارد تومان از اکران کنار رفت.
این دو فیلم در کنار "آتش بس" (اکران سال گذشته) که سرنوشت مشابه آنان را داشت، به عضویت باشگاه فیلم‌های یک میلیاردی درآمدند و راه را برای ورود فیلم‌های جدید به این عرصه باز گذاشتند. هر چند مولفه های حضور این سه فیلم در باشگاه فیلم های پرفروش قابل تحلیل و بررسی است که هر یک با تکیه بر کمدی، حیطه ای به نسبت تازه را تجربه کرده اند.
"اخراجی‌ها" با ورود به عرصه دفاع مقدس و مناسبات و روابط این حیطه، "توفیق اجباری" با ورود به حاشیه های زرد و جنجالی زندگی یک بازیگر مشهور سینما و ... هر کدام به نوعی توانستند با اکران طولانی در سینماهای متعدد به این مهم دست پیدا کنند.
از دیگر ماجراسازان سال سینمایی ۸۶ را باید جشنواره فیلم فجر دانست. بیست و شش سالگی این جشنواره مصادف شد با تغییر دبیر جشنواره و مدیرعامل فارابی و تحولاتی که برخاسته از این وجه است. امسال با وجود آغاز زودهنگام تدارکات جشنواره، فیلم‌های ایرانی بخش های مختلف دیرتر از موعد معرفی شدند و البته تلفات این جشنواره هم بیشتر از سایر دوره ها بود.
فهرستی بلندبالا از فیلم‌هایی که اعلام حضور کردند و پذیرفته نشدند، فیلم‌هایی که پذیرفته شدند و نرسیدند، فیلم‌هایی که پذیرفته شدند ولی به دلایلی انصراف دادند و ... فیلم‌هایی که رسیدند در حالی که پذیرفته نشده بودند! داوری‌های جشنواره فجر امسال هم البته تابعی از دوره‌های گذشته بود و انتقاداتی به آن وارد بود.
اما نکته جالب اینکه برخلاف دوره‌های گذشته همسازی خاص بین فیلم برگزیده جشنواره و آراء منتقدان وجود داشت که "به همین سادگی" توانست این مقام مشترک را به دست آورد. هر چند این همسازی مانند هر سال بین فیلم برگزیده جشنواره و برگزیده مردم وجود نداشت و یک فاصله عمیق بین "به همین سادگی" و "همیشه پای یک زن در میان است" وجود داشت.
موفقیت سینمای ایران در جشنواره برلین با "آواز گنجشک‌ها" را باید مهمترین اتفاق سال سینمایی ۸۶ دانست. خرس نقره‌ای که رضا ناجی بازیگر این فیلم از پنجاه و هشتمین دوره جشنواره برلین گرفت موقعیتی منحصربفرد برای وی و سینمای ایران رقم زد. به ویژه که او رقبایی نامدار چون دانیل دی لوئیس را در کنار داشت که چند روز بعد برای "خون بپا می‌شود" اسکار گرفت.
"آواز گنجشک‌ها" برای از دست ندادن شانس رقابت در برلین با صلاحدید دبیر جشنواره فجر از بخش بین الملل خارج شد و تنها در بخش سینمای ایران رقابت کرد. هر چند بازی رضا ناجی در رقابت با دیگر بازیگران ایرانی مورد توجه قرار نگرفت و سیمرغ بلورین بهتر بازیگر مرد جشنواره فجر، مکمل خرس نقره ای برلین نشد.
آخرین اتفاق سینمایی سال ۸۶ به سرنوشت فیلم "سنتوری" اختصاص پیدا می‌کند. فیلمی که با صدور پروانه نمایش، چند روز قبل از اکران عمومی با وجود بستن قرارداد با گروه سینمایی، ساخت تیزر، آنونس، پوستر تبلیغاتی و ... از اکران کنار گذاشته شد و اظهارات رسمی وزیر ارشاد درباره این فیلم به نوعی احتمال اکران آن را به شدت ضعیف جلوه داد.
در ماه پایانی سال ورود سی دی و دی وی دی قاچاق "سنتوری" به بازار، باز هم این فیلم را در مرکز توجه قرار داد. بحث‌های پی گرفته شده بین مسئولان و تهیه‌کننده و کارگردان فیلم هم راه به جایی نبرد و با وجود مساعدت نیروی انتظامی، دستگیری عامل قاچاق و جمع شدن سی دی‌های قاچاق این فیلم، "سنتوری" همچنان از اکران به دور ماند.
سال ۸۶ را برای سینمای ایران باید سالی پر از اتفاقات خوب و بد، خوش و ناخوش، غریب و معمول و ... با قابلیت ثبت شدن در تاریخ سینمای ایران دانست. سالی که مطمئناً در آینده به نوعی کدگذاری خاص در عرصه سینما به حساب خواهد آمد.

منبع : پرشیا فیلم کانادا