چگونه جانوران خود را معالجه می کنند

حیوانات با‌ ‌مهارت تمام از داروخانه جنگل استفاده می‌کنند، ‌تا به درمان آلام خود بپردازند. برای‌ ‌مثال شامپانزه‌ها، ‌هنگامی که احوال خوبی ندارند، برخی از گیاهان طبی را ‌می‌خورند‌. ‌خرس‌ها، زخم‌های بدن خود را با صمغ‌های ‌ضدعفونی‌کننده درختان معالجه می‌کنند.
برای‌ ‌پژوهشگران و داروسازان، رفتار جانوران، یک عرصه ‌جدید پژوهشی است. در این مقاله ‌سعی می‌کنیم، به این پرسش پاسخ دهیم که، آیا غریزه ‌شامپانزه‌ها، راه تازه‌ای برای کشف داروهای جدید را ‌به ما نشان می‌دهند؟‌ ‌
‌ ‌پژوهشگران و زیست‌شناسان از جمله می‌خواهند بدانند ‌که آیا این غریزه جانوران،‌ ‌همچنین در اسارت هم به ‌قوت خود باقی است یا نه؟ به همین دلیل، کارشناسان علم ‌زیست‌شناسی در باغ وحشی در کشور ‌هلند، که برای بررسی رفتار میمون‌ها مجهز‌ ‌شده ‌است، شروع به تحقیق درباره علم پزشکی حیوانات‌کردند.‌
در نزدیکی اپنهویل هلند کوه میمون‌ها قرار دارد که در ‌حقیقت باغ وحشی است برای‌ ‌پریمات‌ها. بیش از۳۰ گونه ‌متفاوت میمون‌ها در این باغ وحش در محیطی زندگی ‌می‌کنند که‌ ‌تا حد ممکن مشابه محیط طبیعی آنها ساخته و ‌نگهداری می‌شود. به همین دلیل هم، اپنهویل‌ ‌تنها باغ ‌وحشی است که، میمون‌ها در آن از یک باغ نباتات طبی ‌برخوردارند.‌
یکی از زیست‌شناسان، خانم کنستانسه ملیشارک درباره ‌رفتار میمون‌ها درقبال این باغ‌ ‌نباتات توضیح می‌دهد: <در ‌واقع ۳ امکان وجود داشت. ابتدا اینکه میمون‌ها توجهی به ‌این‌ ‌گیاهان نکرده و آنها را نمی‌خورند، یا اینکه آنها ‌به‌سادگی همه آنها را خورده و کل‌ گیاهان را از خاک ‌بیرون کشیده و نابود می‌سازند. و یا در مورد سوم، آنها برخی از‌ ‌مواقع، گیاهان مشخصی را می‌خورند و ‌بررسی‌های ما نشانگر آن است که مورد سوم صادق است.>
در نخستین هفته‌ها و ماه‌ها، میمون‌ها پیش از همه گیاه ‌سنبل‌الطیب را می‌خوردند که‌ ‌اثری آرامبخش دارد. ‌همچنین در آغاز، برگ‌های ترب سفید هم در میان آنها ‌خواستاران‌ ‌زیادی داشت. باید توضیح دهیم که برگ‌های ‌ترب، حاوی نوعی آنتی‌بیوتیک طبیعی هستند‌ ‌که در ‌درمان عفونت‌ها مفید است. جالب اینجاست که، میمون‌ها ‌برگ ترب و برخی گیاهان‌ ‌دیگر را تنها در آغاز مورد ‌استفاده قرار دادند. به این ترتیب نمی‌توان ادعا کرد،‌ ‌میمون‌ها این گیاهان را می‌خورند، زیرا مزه آنها را دوست ‌دارند.
برای مثال، یک روز یکی از میمون‌ها به درون آب افتاد. او ‌شنا کرده و با پیکری خیس‌ ‌بار دیگر خود را به یکی از ‌جزیره‌های موجود در این باغ وحش رساند. هم‌نوعان ‌او، ابتدا او را به‌جا نیاوردند و در هراس اینکه جانوری ‌دیگر، به حیطه آنها نفوذ کرده، به‌ ‌گوشه و کنار گریختند. ‌پس از اینکه همه آشوب‌ها بر طرف شدند، میمون‌ها به‌صورت مشترک به سوی باغ‌ ‌گیاهان خود رفتند و چند لقمه‌ای از گیاه‌های ‌بابونه و بادرنجبویه خوردند و به این‌ ‌ترتیب، خود را ‌آرام کردند.‌
به گفته خانم ملیشارک، میمون‌های باغ وحش اپنهویل از ‌این امکان بهره‌مند نبوده‌اند که این رفتار را از والدین ‌و بزرگترهای خود بیاموزند. با این وجود، آنها ظاهرآ‌ ‌از ‌روی غریزه می‌دانستند کدام گیاه چه تاثیری دارد، حتی گیاهانی که در آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا می‌رویند‌.‌ کارشناس رفتارشناسی جانوران، میشائیل هووفمن اینک ۱۷ سال است که در پی حل این‌‌ ‌معماست. او در تانزانیا ‌به مطالعه رفتار میمون‌ها مشغول است و در کنار درمان‌ ‌بیماری‌ها و مقابله با فشارهای روحی، نوع دیگری از ‌اقدامات پیشگیرانه را برای مبارزه‌ ‌با بیماری‌ها در بین ‌آنها مشاهده کرده است.
او توضیح می‌دهد تنها ۱۵ درصد از غذاهای‌ ‌گیاهی میمون‌ها، استفاده‌ای درمانی ‌دارند. اغلب این گیاهان شامپانزه‌ها در طول‌ ‌دوره ‌باران‌های موسمی و به مقدار بسیار کمی می‌خورند. تنها ‌برخی از گیاهان طبی هستند‌ ‌که به‌طور منظم و به مقدار زیاد ‌خورده می‌شوند. اینجا، عمل پیشگیری از بیماری‌ها صورت‌ ‌می‌گیرد. به این ترتیب که، شامپانزه‌ها با استفاده دائم از ‌این گیاهان طبی، سیستم‌ ‌دفاعی بدن خود را تقویت ‌ می‌نمایند و اغلب اوقات هم، در سلامت کامل به‌سر می‌برند.‌ از طریق خط و زبان، علم پزشکی انسان‌ها، جهش‌های ‌عظیمی را در طول تاریخ داشته‌اند. ‌امروزه بیش از ۱۰ ‌هزار داروی متفاوت در بازار به فروش می‌رسند. علاوه ‌بر این، باید‌ ‌از دستگاه‌های پیچیده‌ای همچون دستگاه‌های ‌رادیوگرافی و سی.تی.اسکن نام برد. جانوران،‌ ‌با چنین ‌پیشرفت‌هایی نمی‌توانند رقابت کنند، با این وجود، آنها از ‌طریق یادگیری و‌ ‌غریزه دقیقا به همان هدفی می‌رسند که ‌ما در پی آن هستیم یعنی، یک زندگی سالم.

دکتر مهرداد حلوایی
http://iranpest.blogfa.com