تشکیل شورای انقلاب اولین گام برای استقرار جمهوری اسلامی

با اوج گیری نهضت اسلامی در سال ۱۳۵۷، اندیشه طرح تشکلی به نام شورای انقلاب در میان روحانیون معتمد حضرت امام (ره) پدید آمد که در سفر شهید مطهری به پاریس این طرح با ایشان در میان گذاشته شد.
با موافقت امام (ره)، این شورا تشکیل و اعضای آن انتخاب شدند. پس از آن امام خمینی (ره) طی اطلاعیه ای اعضای شورای انقلاب اسلامی را تعیین و وظایف آن را برای مردم تشریح نمودند. ایشان در بخشی از اطلاعیه خویش فرمودند؛ «به موجب حق شرعی و بر اساس رأی اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به این جانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق موقتا تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد.»
اعضای این شورا عبارت بودند از؛ حضرات آیات سیدعلی خامنه ای، سیدمحمود طالقانی، سیدمحمد بهشتی، مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدعبدالکریم موسی اردبیلی، محمدرضا مهدوی کنی و آقایان یدالله سحابی، مهدی بازرگان و عباس شیبانی، محمدجواد باهنر، احمد صدر حاج سید جوادی، مهندس کتیرایی، سرلشکر ولی الله قرنی و سرتیپ علی اصغر مسعودی، حسن حبیبی، عزت الله سحابی، ابوالحسن بنی صدر، صادق قطب زاده، میرحسین موسوی، احمد جلالی و حبیب الله پیمان.
در آستانه پیروزی انقلاب، اعضای این شورا، مهندس بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت پیشنهاد کردند که امام خمینی (ره) با این پیشنهاد موافقت نمودند. پس از پیروزی انقلاب، این شورا با مشروعیت حاصله از حمایت های مردمی، زمام امور را به دست گرفت.
از جمله اقدامات شورای انقلاب می توان به تصویب اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ملی شدن بانکها، سامان بخشیدن به دادگاه های انقلاب، برگزاری همه پرسی در رابطه با نظام جمهوری اسلامی، بررسی پیش نویس قانون اساسی، تصویب آیین نامه های مجلس خبرگان و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی و ... اشاره کرد. مسوولیت شورای انقلاب تا زمان تشکیل مجلس شورای اسلامی به طول انجامید و از تاریخ ۷ خرداد ۱۳۵۹ وظایف این شورا به مجلس و شورای نگهبان واگذار شد.
در قسمتی از پیام منتشر شده از سوی حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل رسمی شورای انقلاب مورخ ۲۲ دی ماه ۱۳۵۷ آمده است؛ «... به موجب حق شرعی و بر اساس رای اعتماد اکثریت قاطع مردم ایران که نسبت به اینجانب ابراز شده است، در جهت تحقق اهداف اسلامی ملت شورایی به نام شورای انقلاب اسلامی مرکب از افراد با صلاحیت و مسلمان و متعهد و مورد وثوق موقتا تعیین شده و شروع به کار خواهند کرد.
این شورا موظف به امور معین و مشخصی شده است. از آن جمله مأموریت دارد تا شرایط تأسیس دولت انتقالی را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد و مقدمات اولیه آن را فراهم سازد. دولت موقت در اولین فرصت که مناسب و صلاح دانسته شود به ملت معرفی و شروع به کار خواهد نمود.»
این نخستین بار بود که رسماً از سوی رهبر کبیر انقلاب، تشکیلات و برنامه های آینده حکومت اسلامی اعلام می شد. این خبر در داخل و خارج از کشور انعکاس وسیعی یافت و به مردم که پیروزی را نزدیک می دیدند دلگرمی بیشتری بخشید و در کنار مبارزات حیات بخش انقلاب، نشانه های یک حرکت سازنده را برای آینده انقلاب آشکار کرد.
با تصویب قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و مجلس، آخرین جلسه شورای انقلاب در ۲۶ تیر ۱۳۵۹ برگزار و این شورا منحل اعلام شد.

منبع : روزنامه کارگزاران