ورزش و آسم

ورزش منظم برای سلامتی بسیار مفید است به‌ویژه در افرادی که مبتلا به آسم هستند. آسم یک بیمایر تنفسی است که عموماً با علائمی از این دست همراه است: خس خس سینه، سرفه، احساس تنگی نفس و کم‌نفسی (کم آوردن نفس).
شواهد نشان داده است که ورزش در کودکان مبتلا به آسم هم مفید بوده و در بسیاری از موارد می‌تواند به بهبودی علائم آن کمک کند و نیاز کودک را به دارو کمتر سازد.
● چرا ورزش در افراد مبتلا به آسم مفید است؟
ورزش منظم قلب، استخوان‌ها و سیستم گوارش را سالم نگه می‌دارد و مانع افزایش وزن می‌شود. ورزش سبب می‌شود که فرد احساس بهتری داشته و بهتر بتواند با استرس‌های روزمره مقابل کند. همین‌طور باعث بالاتر رفتن ظرفیت تنفس شده که این خود بهبودی فرد مبتلا به آسم ار در پی خواهد داشت.
تناسب بدنی و فعالیت مستمر، فی‌نفسه امر مهمی است که این موضوع با افزایش سن، اهمیت بیشتری می‌یابد. علاوه بر این، فعایلت به بهبود عملکرد مفاصل می‌انجامد. شواهد نشان داده است که افرادی که به ورزش مستمر می‌پردازند، در سنین میانسالی نسبت به سایرین توانایابی‌های جسمی بیشتری دارند.
تحقیقات نشان داده‌اند که تمامی رشته‌های ورزشی می‌توانند در بهبود بیماری آسم مؤثر باشند، حتی اگر این فعالیت تنها شامل چند دقیقه پیاده‌روی در طول روز باشد.
● اجازه ندهید که آسم مانع ورزش کردن شما شود
این حقیقت دارد که گاهی اوقات ورزش می‌تواند سبب بروز علائم آسم شود ولی راه‌های زیادی وجود دارند که مانع بروز این اتفاق گردند. در ابتدا شما باید توسط پزشک خود مطمئن شوید که بیماریتان کنترل شده است. اگر آسم شما کنترل شده باشد می‌توانید ۲ تا ۵ بار در هفته و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید بدون اینکه دچار تنگی نفس شوید.
▪ اقداماتی که فرد آسماتیک به هنگام ورزش باید انجام دهد:
- افرادی که با آنها ورزش می‌کنید بدانند که شما آسم دارید.
- مدت زمان ورش خود را به‌تدریج افزایش دهید.
- همیشه اسپری تنفسی را همراه داشته باشید.
- اگر ورزش سبب شروع و یا تشدید آسم شما می‌شود حتماً بلافاصله قبل از شروع ورزش از اسپری خود استفاده کنید.
- به‌تدریج خود را گرم کنید و یک باره ورزش را قطع نکنید.
- از عوامل یکه باعث تشدید آسم شما می‌شوند پرهیز کنید، مواردی همچون هوای خیلی سرد، دود و غذاهای محرک
- اگر در طول ورزش دچار علائم آسم شدید، ورزش را قطع کنید، از اسپری استفاده کنید و صبور کنید تا احساس بهبودی به سراغتان آید و بعد دوباره می‌توانید به ورزش ادامه دهید.
ورزش‌های ایروبیک، دوچرخه‌سواری و رقص از جمله ورزش‌هائی هستند که برای بیمار آسمی توصیه می‌شوند زیرا این ورزش‌ها ظرفیت قلب و ریه را بالا برده و جریان خون را بهتر می‌کنند و نیز حجم عضلانی و استقامت بدن را بالا می‌برند.
اگر شما دارای مفاصل دردناک و خشکی هستید از ورزش‌هائی نظیر دو و ایروبیک که فشار زیادی بر روی مفاصل می‌آورند اجتناب کنید. ورزش‌هائی همچون شنا و یوگا فشار کمتری را بر روی مفاصلی که متحمل وزن هستند ایجاد می‌کنند و به همین جهت بیشتر توصیه می‌شوند. در هر حال اجازه ندهید که خستگی و درد مفاصل بهانه‌ای برای ورزش نکردن باشند.
● شنا
به‌طور کلی شنا برای افرادی که آسم دارند ورزش بسیار مناسبی است زیرا محیط گرم و مرطوب استخر نمی‌تواند علایم آسم را تشدید کند. شنا یک ورزش بسیار مناسب در هر سن و هر سطحی از تناسب اندام است که در هر ساعت ۳۰۰ کالری یا بیشتر انرژی می‌سوزاند و هیچ کشیدگی و یا استرس و فشاری روی عضلات ندارد. زیرا خود آب همانند یک محافظه عمل می‌کند.
● فعالیت‌های روزانه
اگر محدودیت زمانی داشته باشید باز هم می‌توانید ورزش را در زمره فعالیت‌های روزانه و مستمر خود قرار دهید. مثلاً ۲۰ دقیقه پیاده‌روی قبل از صرف ناهار و یا استفاده از پله به‌جای آسانسور می‌تواند راهکاری ساده برای از دست ندادن فعالیت‌های روزانه باشد. شما حتی می‌توانید در انتهاء شب نیز چند دقیقه‌ای را به یک ورزش کوتاه ولی منظم اختصاص دهید.
● آسم ورزشی
چرا آسم ناشی از ورزش اتفاق می‌افتد؟ و یا آنچه باید کرد؟
بیشتر افراد مبتلا به آسم اگر در هوای سرد یا خشک ورزش کنند دچار حملات آسم می‌شوند شما در حال استراحت از راه بینی تنفس می‌کنید و هوای تنفسی را از این طریق گرم و مرطوب می‌سازید ولی در حال ورزش نیاز به اکسیژن، بالا می‌رود و از این روی سریعتر و از راه‌ دهان نفس می‌کشید که راه‌ها یهوائی به‌ هوای سرد و خشک واکنش نشان می‌دهند و عضلات تنفسی کشیده خواهند شد، افراد کمی هستند که با شروع ورزش دچار آسم و علایم آن می‌شوند پزشکان معتقدند که این نوع دیگری از آسم است که ممکن است برای افراد آسماتیک اتفاق بیفتد.
● چرا بچه‌ها و جوانان به آسم ورزشی مبتلا می‌شوند و افراد بالغ خیر؟
امروزه فکر می‌کنند افرادی که آسم ورزشی می‌گیرند در واقع قبلاً دچار بیماری اسم شده بودند ولی به‌علت خفیف بودن آن در مواقع عادی خود را نشان نمی‌داده است.
ورزش تنها یکی از مواردی است که نشان می‌دهد عبور هوا از مجاری تنفسی سبب تحریک و تشدید علائم آسم می‌شود. اگر شما فردی مبتلا به بیماری آسم هستید بدانید که مجار یتنفسیتان تحریک‌پذیر هستند. این بدان معنا است که اگر برخی چیزها برای مردم عادی بی‌ضرر هستند ممکن است برای شما آسیب‌رسان باشند.
▪ بنابراین از موارد زیر پرهیز کنید:
- هوای سرد: به‌ویژه اگر از هوای گرم داخل به هوای سرد بیرون می‌روید.
- دود سیگار
- استرس‌های عاطفی: علی‌رغم اینکه تحقیقات جدیدی در این زمینه صورت نگرفته است ولی اغلب بیماران آسماتیک اظهار می‌دارند که علائم بیماریشان با ناراحتی‌های روحی روانی و عاطفی افزایش می‌یابد.
- عفونت‌های تنفسی همچون سرماخوردگی و آنفولانزا
- برخی داروها همانند بتا بلوکرها که برای بیماری قلبی و فشار خون استفاده می‌شوند.
- هضم نشدن غذا و برگشت اسید از معده (ریفلاکس معده به مری)
● آیا ورزش‌های خاصی وجود دارند که بدتر از انواع دیگر آن باشند؟
بلی، دویدن به‌‌طور کلی شنا بهترین ورزش برای بیماران آسماتیک است ولی راه رفتن بر روی تردد میل و یا استفاده از دوچرخه ثابت خطر به مراتب کمتری را برای این بیماران خواهد داشت. برای ایجاد آسم ورزشی دفرد باید حداقل ۶ دقیقه ورزش کند ولی شما می‌توانید با گرم کردن خود قبل از شروع ورزش، از ایجاد حملات شدید آسم پیشگیری کنید.
فراموش نکنید که آسم ورزشی روی دیگری نیز دارد که می‌تواند حتی مفید تلقی شود. زیرا سبب می‌شود که آسم یک کودک تشخیص داده شود.
تعداد زیادی از ورزشکاران مثل دونده‌ها و اسکی‌بازان دچار آسم ورزشی می‌شوند. این آسم خفیف که شاید برای دیگر افراد جامعه بی‌اهمیت باشد برای افراد ورزشکار مرز بین قهرمانی و شکست است.

ترجمه و تنظیم: دکتر حبیبه مظفری

منبع : مجله دانش ورزش