آسان کارت‌هایی که سخت به دست می‌آید

ایروان، ارمنستان- فلیکس ساهرادیان بار دیگر با خواندن شماره‌های درج شده روی تابلوی اعلانات پشت در تنها شرکت مخابرات ارمنستان نومیدانه سر تکان داد. این بار هم اسم او جزو جمع خوش شانسی نیست که شماره ا‌شان روی تابلو درج شده بود. شماره‌ای که حق استفاده از کالای با ارزشی در ارمنستان را می‌دهد: سیم کارت پیش پرداختی( Prepaid) تلفن همراه.
در سراسر جهان سیم کارت‌های پیش پرداختی ارزان و به وفور دردسترس اند اما این امر در مورد ارمنستان صدق نمی‌کند. برای گرفتن این سیم‌کارت باید اول در"‌ارمن تل" ثبت نام کنید. ارمن‌تل بهره بردار ملی مخابرات است که به هیچ عنوان وجهه ی عمومی مطلوبی ندارد . مشتری حداقل یک سال بایدصبر کند تا بتواند سیم کارت را به قیمت منطقی خریداری کند.
فلیکس ساهرادیان در ژانویه گذشته ثبت نام کرده است و یکی از هزاران نفری است که درفهرست انتظار شرکت "ارمن‌تل" قرار دارد. ولی با لحنی مردد می‌گوید: قول داده‌اند کارت را زود تحویل دهند . چرا باید ماه‌ها و سال‌ها منتظر بمانیم در حالی که در مسکو این کارت‌ها را می‌توان در باجه‌های روزنامه‌فروشی خرید. البته این کارمند ۵۱ ساله می‌تواند این تراشه ی کوچک را بدون دردسر از دلال ها بخرد. ولی واقعیت این است که تنها معدود افرادی در این کشور فقیر توان خرید از بازار سیاه را دارند. قیمت این سیم کارت در بازار آزاد به طور معمول ۱۲۰ دلار است که تابستان امسال تا ۲۰۰ دلار هم معامله شد. "ارمن‌تل" این کارت را به قیمت ۴۴ دلار عرضه می‌کندو می‌توان با آن به مدت ۲۷ دقیقه تماس داخل شهری انجام داد.
● تلفن همراه داشته باشی ونتوانی تماس بگیری
سال‌ها سلطه‌ی نظام جیره‌بندی به سبک روسیه در ارمنستان موجب شده است تلفن همراه در این کشور به صورت کاملاً عقب مانده ای باشد. ریشه‌ی اصلی این عقب‌ماندگی در اختلافات و درگیری‌های طولانی مدت دولت ارمنستان با شرکت مخابراتی OTE (یونان) است که در سال ۱۹۹۸ "ارمن‌تل" را خریداری کرده است. در حال حاضر "ارمن‌تل" در حال از دست دادن انحصار خود در زمینه‌ی خدمات تلفن همراه است.
در این قراردادشرکت یونانی متعهد شده است که زیر‌ساخت‌های مخابراتی از کار افتاده و منسوخ ارمنستان را نوسازی کند و مدعی است تاکنون در این زمینه ۲۰۰ میلیون دلار هزینه کرده است مقامات دولتی در ایروان این رقم را به بسیار اغراق‌آمیز می‌دانند و "ارمن‌تل" را به سوء استفاده از امتیازات خود متهم می‌کنند. این اختلاف در آغاز سال جاری به شدت بالا گرفت و آن زمانی بود که دولت تصمیم به لغو یک طرفه حقوق انحصاری این شرکت در زمینه‌ی ارائه تلفن همراه و خدمات اینترنت بین‌المللی گرفت. "ارمن‌تل" و شرکت مادر آن این اقدام را غیر قانونی خواندند و دو شکایت جداگانه علیه دولت ارمنستان به دادگاه رسیدگی به جرایم اقتصادی در لندن تسلیم کردند. یونان دولت ارمنستان را به نقض تعهدات خود در قرارداد منعقده و افزایش بیش از حدبهای مکالمات تلفن ثابت در این کشور متهم کرد.
طرفین این دعوی در ماه ژوئن موافقت کردند معاهده‌ای خارج از دادگاه با یکدیگر منعقد کنند و دولت پذیرفت خاتمه امتیاز انحصاری" ارمن‌تل" را تا ۲۹ سپتامبر به تعویق بیفکند. مقامات ارمنستان به صراحت اعلام کردند بازار مخابرات بدون توجه به تمام در آمد‌هایی حاصل از آن، آزاد خواهد شد تنها پرسشی که به زعم آنان در این میان مطرح می‌شود این است که آیا بهره بردار دوم و سوم و.... هم در مورد تلفن همراه وارد خواهد شد یا خیر؟ لازم به ذکر است که یک شرکت روسی با تعهد سرمایه‌گذاری ۷۵ میلیون دلاری برای گرفتن مجوز بهره برداردر ارمنستان تلاش می‌کند.
به هرحال ارمن تل و مالک آن که یک غول مخابراتی با گردش مالی میلیارد‌ها دلار‌ درسال در جهان محسوب می‌شود نتوانسته است به تقاضای ارمنستان برای خدماتی که با سرعت روز‌افزون در گوشه و کنار جهان در حال رشد است پاسخ دهد. در اواسط اوت سال جاری تعداد کاربران تلفن همراه در ارمنستان ۱۴۰ هزار نفر بود. تحلیل‌گران محلی معتقد‌ند اگر عرضه و تقاضا در این کشور با هم هماهنگ شود این رقم حداقل به دو برابر خواهد رسید.
اکثر مشترکین ترجیح می‌دهند هزینه‌ی تماس‌های تلفنی خود را از قبل بپردازند، یعنی ابتداء سیم کارت را ترجیح می‌دهند و بعد به خرید کارت‌های TOP-VP از کیوسک‌های روزنامه فروشی که هزینه‌ی تماس را از کارت اعتباری پرداخت می‌کنند،‌ تمایل نشان می‌دهند. چند سال پیش که "ارمن‌تل" این سیم کارت را به بازار عرضه کرد نام آسان کارت را بر آن نهاد و امروزه "کنایه‌آمیز" بودن این نام بیشتر به این بحران دامن می‌زند. در اواخرماه اوت بهره بردار نوع جدیدی از آسان- کارت را برای نخستین بار در طول سال گذشته راهی بازار کرد. البته این کارت به هیچ عنوان قادر به تأمین نیاز بازار نبود (گرچه ۳۶/۰ دلار برای هر دقیقه تماس تلفنی مبلغ ناچیزی نیست) در ناحیه‌ی مرکزی ایروان که عمده‌ی مرکز اداری را در خود جای داده است تنها یک سوم از ۱۲۰۰۰ ثبت نام کننده قادر به استفاده از تلفن‌های همراه خود هستند.
اوضاع حتی برای مشتریان قراردادی که ماهانه مبلغ ۱۸ دلار و ۱۵ سنت برای هر دقیقه تماس می پردازند هم بهتر نیست. سیم کارت‌های تلفن‌های آنان نیز تنها در تعداد اندک در دسترس است. فروش نامحدود این سیم کارت‌ها از یک ماه قبل از سرگرفته شده است شبکه‌ی موجود تنها نیمی از این کشور کوهستانی را تحت پوشش دارد.
غربی‌هایی که در ایروان، پایتخت ارمنستان،‌ زندگی می‌کنند. این وضع را تکان دهنده می دانند. به نظر ادری سیلیان پرداخت ۱۲۰ دلار برای استفاده از کارت تلفن همراه پیش پرداختی مخصوصا با کیفیت تماسی که در این جا عرضه می‌شود، خیلی مسخره است. وی که دانشجوی دکترا و اهل کشور سوییس است در مورد استفاده از فناوری اطلاعات توسط سازمان‌های اداری ارمنستان تحقیق می‌کند کمبود و جای خالی این امر را بسیار حاد می‌داند.
● بازار سردرگم
دلایل عدم موفقیت "ارمن‌تل" در تأمین بازار در شش سال گذشته با در نظر گرفتن این امر که OTE آن را سازما‌ندهی می‌کند،‌ هنوز به طور کامل روشن نشده است. مجریان یونانی این شرکت تمایلی به مصاحبه در این زمینه با روزنامه‌نگاران محلی ندارند. خانم "هاسمیک کاتیلیان" سخن گوی این شرکت با انتقاد از "شبکه‌ی ضعیف" مشارکت و همیاری مقامات دولتی ارمنستان می‌گوید دولت جلوی سرمایه‌گذاری‌های طرح‌ریزی شده ی "ارمن‌تل" را می‌گیرد. وی همچنین می‌افزاید:" ارمن‌تل" شش سال پیش وقتی تصمیم گرفت عمده تلاش خود را بر روی تلفن ثابت متمرکز کند، ‌مرتکب "اشتباه بازاریابی" بزرگی شد.
در آن زمان شبکه‌ی خطوط زمینی در وضعیت بسیار وخیمی قرار داشت. موفقیت‌های شرکت "ارمن‌ تل" در این بخش قابل توجه است. خدمات تلفنی که در حال حاضر به ویژه در پایتخت ارمنستان ارائه می‌شود بهبود چشمگیری داشته است در حال حاضر ۶۸ در صد خطوط تلفن ایروان به مراکز دیجیتالی متصل هستند. با جمعیت ۳ میلیون نفر بالغ بر ۵۳۰ هزار خط تلفن ثابت وجود دارد که ضریب نفوذ آن در مقایسه با استاندارد‌های شوروی سابق به مراتب بالا‌تر است.
اما سرگی سر کیسیان،‌ نماینده‌ی دولت در هیئت مدیره شرکت "ارمن‌تل" از تمرکز این تلاش‌ها در ایروان انتقاد می‌کند. وی می‌گوید بیش از نیمی از مشترکین تلفن در ایروان متمرکز هستند و تنها ۱۲ در صد از مراکز تلفن محلی دیجیتالی شده‌اند. وی دسترسی به تلفن در نواحی روستایی را عملی شاق و تقریباً‌ غیر ممکن تلقی می‌کند.
یان بیبی نماینده‌ی شرکت WFI (که شعبه‌ی اصلی آن در کالیفرنیا مستقر است)وبه عنوان مشاور به امور "ارمن تل" رسیدگی می‌کند نیز به این امر اذعان دارد. وی می‌گوید سال قبل از روستا‌هایی بازدید کردم که مرکز تلفن داشتند ولی اکنون همان مراکز تلفن را هم ندارند.
از دیگر عوامل اصلی نارضایتی از عملکرد "ارمن‌تل" دسترسی به اینترنت برای ارئه دهندگان خدمات اینترنتی خارجی است این کار سبب افزایش بی‌رویه‌ی هزینه‌ی دسترسی به اینترنت بدون بهبود مشهود در سطح کیفی این ارتباطات شده است. ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی محلی و سایر مراکز تجاری معتقد‌ند امتیاز انحصاری "ارمن‌تل" مانعی بر سر راه توسعه‌ی فناوری اطلاعات در ارمنستان به شمار می‌رود که یکی از بخش‌های حیاتی اقتصاد ارمنستان را تشکیل می‌دهد. هووانس آویان، رییس شرکت LYCOS ارمنستان در مصاحبه‌ای که به تازگی با مطبوعات داشته است. عنوان کرده است این نوع ارتباطات که ما برای آن ده‌ها هزار دلار در هر ماه می‌پردازیم در آمریکا تنها ۱۰۰ دلار هزینه دارد.طبق شواهد موجود دولت ارمنستان نیز به تمامی این مشکلات واقف است اما هنوز راهی طولانی تا آزد‌سازی بازار مخابرات در این کشور باقی‌مانده است.

مژگان همایون‌فر

منبع : ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات