مبارزه با فرسایش خاک در مزارع دشتی

در دشتها نیز امکان فرسایش خاک بر اثر عمیلیات ناردست کشت و زرع وجود دارد و چه بسا زمینهای حاصلخیزی که براثر بی مبالاتی آنچنان فرسایش یافته که بکلی غیر قابل استفاده یا بهره برداری شده است.
از جمله اقداماتی که میتواند در جلوگیری از فرسایش بیش از حد خاک در مزارع ، موثر واقع شود ، به طور خلاصه به شرح زیر میباشد:
ـ هموار کردن مین : زمینهایی که دارای شیب بیش از اندازه است ، باید تسطیح گردد. برای این کار ، امروزه نسبت به قدیم ، تسهیلات بشتری فراهم شده است ( استفاده از بیلهای مکانکی و دیگر ماشین آلات مخصوص این کارها).
ـ تراس بندی زمینهایی که امکانات برای تسطیح آنها در سطحی وسیع فراهم نیست.
ـ تقویت زمین از لحاظ ماده الی و همچنین قرار دادن نقداری کلش و امثال آن در مدخل هر کرت یا هر شیار ( کیل) آبیاری و غیره.
ـ احداث یک چاله کوچک در محلی که آب وارد کرت و یا منطقه مورد آبیاری میگردد . به این وسیله از فشار آب بر سطح خاک شخم خورده کاسته میشود، کاری که از قدیم الایام بسیاری از کشاورزان با سلیقه و ماهر انجام میدهند.
ـ به اصطلاح خیساندن یا گل مرده کردن خاک در مدخل هر شیار: معمولا" زمینهایی که به علت ریز بودن خاکدانه ها ، آبیاری آنها مشکل است( زمینهایی که خاکشان نرم است مانند زمینهای رسی شیب دار ، ابتدا با پخش آب خیلی کم در شیارهای آبیاری ، خاک قسمتهای ابتدایی شیار یا کیل ها، خیس میخورند . پس از آن ، آب آنجا را قطع میکند تا به این طریق ذرات خاک ، خوب همدیگر را را بگیرد . آنگاه در مرحله بعدی آبیاری( فردای آن روز و یا نوبت بعدی ابیاری) ، آنهم خیلی با احتیاط ، آن زمین را به طور کامل ، آبیاری میکنند .آبیاری مرحله دوم و مراحل بعدی نیز باید با آب کم و با احتیاط صورت گیرد ، زیرا آین گونه خاکها ، نسبت به فرسایش خاک بسیار حساس است. هنگامی که زراعت خوب رشد کرد و در خاک خوب ریشه دواند ( بخصوص در زراعتهایی که ریشه افشان دارند ، مانند گندم و جو ) حساسیت خاک کمتر میگردد ولی در هر صورت باید برای آبیاری آن حوصله به خرج داد و از بستن آب یاد و باشدت به آن خودداری کرد.
ـ آبیاری متناسب با شرایط هر زمین : به عنوان مثال به اصطلاح ریز و پخش کردن آب در زمینهای حساس از لحاظ فرسایش.
ـ آبیاری زمین توسط آبیار ورزیده و با تجربه : بخصوص آب اول و دوم زمینهای حساس توسط آبیاران ماهر به زمین داده بشود . بعد که گیاه سبز شد و حساسیت خاک در مقابل فرسایش کمتر شد، میشود این گونه زمینها را بدست آبیارهایی که خیلی هم با تجربه نیستند ، داد.
ـ آبیاری زمینهای حساس حتی الامکان در روزها و یا با استفاده از مهتاب در شب صورت گیرد.
ـ برای جلوگیری از فرسایش خاک باید روشهای کشت و تناوب زراعی صحیح و متناسب با نوع خاک و از روی اسلوب درست ، اعمال گردد تا خاک در مقابل عوامل فرسایشی ، مقاوم بشود.


عبادی - کارشناس خاکشناسی
منبع: http://www.ebadi.coo.ir

منبع : مطالب ارسال شده