شنا کردن خلاف جهت آب

● چهار پر
▪ كارگردان: شكار كاپور
▪ بازیگرها: هیث لجر، وس بنتلی، كیت هادسن، مایكل شین
▪ محصول: انگلستان و ایالات متحده آمریكا، ۲۰۰۲
● یك: اینكه می گویند هر داستان را فقط یك بار می توان به فیلم تبدیل كرد، درست نیست. اگر به یكی از فرهنگ های سینمایی نگاهی بیندازید، انواع و اقسام نام های شبیه به هم را می بینید، و موقعی كه سراغ هر مدخل بروید، می بینید كه داستانش با داستان آن یكی فیلم تفاوتی ندارد. ساختن فیلم، از روی داستان های مشهور، یكی از آزمون های شخصی كارگردان ها است. گاهی خودشان را مجبور به ساختن فیلمی می كنند كه قبلاً چهار پنج نسخه سینمایی دیگرش ساخته شده است. در مقاله یك منتقد سینمایی آمریكایی، راجع به این بازسازی ها، آمده بود كه ساختن فیلم هایی از این دست، شنا كردن است خلاف جهت آب. وقتی همه می توانند سراغ داستان هایی تازه تر، امروزی تر و درظاهر، جذاب تر بروند، بازسازی یك فیلم قدیمی، یا دوباره سازی یك داستان قدیمی، نشانه یك اعتراض است، اعتراض به بی مایگی داستان هایی كه از سوی كمپانی ها به فیلمسازها پیشنهاد می شود.
● دو: «چهار پر»، یكی از همین فیلم ها است كه «شكار كاپور» آن را ساخته. و اگر نام او را درست به خاطر بیاورید، لابد یادتان هست كه او كارگردانی یكی از مشهورترین فیلم های تاریخی چند سال اخیر را به عهده داشته است. شكار كاپور، با فیلم «الیزابت» اسم و رسمی به هم زد، كه اولین فیلم انگلیسی زبانش بود و آن قدر درست و دقیق ساخته شده بود كه كسی درباره اش بد نگفت. خود شكار كاپور، در زمان نمایش الیزابت گفته بود كه ساختن یك فیلم انگلیسی زبان، یعنی كارگردانی برای همه آدم های روی زمین. چون انگلیسی زبان جهانی سینما است. شاید اگر هالیوود مركز فیلمسازی جهان نبود و آمریكایی ها هم مثل انگلیسی ها به زبان انگلیسی حرف نمی زدند، همه چیز تغییر می كرد. شكار كاپور، با الیزابت، به عنوان یكی از كارگردان های خوش قریحه مشهور شد و بعد از این بود كه كمپانی های سینمایی دیگر هم دست دوستی به سوی او دراز كردند.
● سه: شش سال پیش از این، در یكی از مجله های سینمایی آمریكا مقاله ای تحلیلی منتشر شد درباره نقش قومیت های آسیایی در سینمای آمریكا. نویسنده آن مقاله گفته بود كه آمریكا سرزمین مهاجران است، اما در این سال ها تعداد مهاجران سینمایی روزبه روز دارد بیشتر می شود. كارگردان های آسیایی، به جست وجوی راهی برای ورود به هالیوود هستند و می كوشند در آخرین ساخته های آسیایی شان، معیارهای هالیوود را، كمی تا قسمتی رعایت كنند و بخت خود را بیازمایند.
شكار كاپور هم یكی از همین كارگردان ها است، یك هندی حالا آمریكایی شده كه مثل بعضی هموطن های دیگرش (مثلاً ام. نایت. شامالان، كارگردانِ حسّ ششم و نشانه ها، یا میرا نایر كارگردان ونیتی فر) به فیلم های سراسر موسیقی و عاشقانه های كاملاً معمولی دل خوش نمی كند و فیلم هایی جهانی تر می سازد، فیلم هایی برای همه آنهایی كه مشتری ثابت هالیوود و فرآورده هایش هستند. و چهار پر، این درام جنگی، یكی از این فیلم ها است.
چهار: چهار پر، یك درام جنگی است، یك فیلم حماسی است و به قول بعضی منتقدهایِ آمریكایی، فیلمی خلاف قاعده. «هدف نهایی چهار پَر، بیانِ حساسیت های مدرن و چندفرهنگی است در قالب داستانی انگلیسی، كه در دوره تعصّب های قومی اتفاق می افتد.»
شكار كاپور می گوید كه فیلم، تقریباً همانی شده است كه باید می شد. چهار پر، داستان هری فاورشام است كه دوست ندارد به ارتش بپیوندد و ازدواج و تشكیل خانواده را بیش تر خوش دارد. سه نفر از دوست هایش، و همین طور نامزدش، پرهایی سفید را برای او می فرستند كه نشانه ترس است. هری فاورشام برای این كه ثابت كند ترس در وجودش خانه نكرده، خودش را به هیئت یك سنگالی درمی آورد و راهی جنگ می شود و موقعی كه جان همه را نجات می دهد و سربلند برمی گردد، واقعاً با چیزی شبیه ترس میانه ای ندارد.

منبع : روزنامه شرق