سنبل الطیب (علف گربه) Valerian

این گیاه به‌صورت وحشی در جنگل‌های كم درخت، در حاشیه جویبارها و گودال‌ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می‌روید.
سنبل الطیب دارای بوئی مطبوع است و گربه بوی این گیاه را از فاصل دور تشخیص داده به‌طرف آن می‌رود و در اطراف آن به جست و خیز می‌پردازد و از بوی آن مست می‌شود.
گل‌های سنبل الطیب به‌ رنگ سفید یا صورتی و به‌صورت خوشه‌ای می‌باشد.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولاً از ریشه گیاهی كه بیش از سه سال عمر دارد استفاده می‌شود.
سنبل الطیب پس از خشك شدن به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید. طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است. عطر آن پس از خشك شدن بیشتر می‌شود.

تركیبات شیمیائی:
ریشه سنبل الطیب حاوی ۱% اسانس است. این اسانس در ریشه تازه بیشتر است و به‌تدریج كه ریشه خشك می‌شود مقدار اسانس آن كاهش یافته ولی بوی آن قوی‌تر می‌شود. اسانس تازه به رنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ می‌شود.
آثار داروئی ریشه تازه آن سه برابر خشك شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت كم خشك شود و در حرارت بالا تمام اثر داروئی آن از بین می‌رود.

خواص داروئی:
ریشه سنبل الطیب از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است خواص مهم آن به شرح زیر می‌ باشد:
۱) اثر ضد تشنج دارد.
۲) در رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری مفید است.
۳) ضد اسپاسم و آرام‌بخش است.
۴) تب بر است.
۵) در معالجه صرع اثر مفید دارد.
۶) بیخوابی را درمان می‌كند.
۷) ضد كرم معده و روده است.
۸) گاز معده را از بین می‌ برد.
۹) ضد هیجان است.
۱۰) میگرن را برطرف می‌كند.
۱۱) سردردهای ناشی از سیگار كشیدن و مصرف الكل را رفع می‌كند.
۱۲) برای برطرف كردن دلهره و تشویش و نگرانی مفید است.
۱۳) در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید دارد.
۱۴) در برطرف كردن درد سیاتیك مؤثر است.
۱۵) درد معده را برطرف می‌كند.
۱۶) سكسكه مداوم را از بین می‌برد.
۱۷) تقویت‌كننده نیروی جنسی است.
۱۸) ترشح ادرار را زیاد می‌كند.
۱۹) درد سینه را برطرف می‌كند.
۲۰) استفراغ را برطرف می‌كند.
۲۱) دهان را خوشبو می‌كند.
۲۲) در معالجه مرض قند مؤثر است.
۲۳) گرد سنبل الطیب را روی زخم‌ها بپاشید تا التیام یابند.

طرز استفاده:
۱) گرد سنبل الطیب: ریشه سنبل الطیب را خرد كرده و در حرارت ۴۰ درجه خشك كنید. سپس آن را آسیاب كنید و از الك ریز در كنید. این گرد به‌عنوان ضد تشنج به‌كار می‌رود. مقدار مصرف آن ۵-۱۰ گرم در روز است.

۲) مخلوط سنبل الطیب: ۴ گرم گرد ریشه سنبل الطیب را با ۴ گرم رازیانه و ۴ گرم قند سائیده و مخلوط كنید این مخلوط را چهار قسمت كرده و در طول روز به فواصل مساوی بخورید.

۳) تنطور والریان: ۱۰۰ گرم ریشه سنبل الطیب را خرد كرده و در نیم لیتر الكل طبی ۶۰ درجه بریزید و بگذارید بماند. هر روز چند بار آن را به هم بزنید و پس از ۱۵ روز آن را صاف كرده و در شیشه در بسته نگهداری كنید. مقدار مصرف آن ۱۰-۳۰ قطره می‌باشد.

مضرات:
چون سنبل الطیب برای كلیه مضر است باید آن را با كتیرا خورد.

منبع : انجمن درمانگران ایران