جمعه, ۱۱ آبان, ۱۴۰۳ / 1 November, 2024
مجله ویستا
ژورنالیسم قومی
ژورنالیسم علاوه بر شاخصهای معمول، با ۲ مؤلفه حرفهای بودن و طیف وسیع و متنوع مخاطبان شناسایی میشود.
زمانی روزنامهنگاری، یک سویه، محدود و معطوف به انتشار مکتوب و زمانمند گزارش، اخبار و حوادث و تجزیه و تحلیل آنها بود و خصلت طبع و نشر و تعهد به دوره زمانی انتشار - اعم از روز، هفته و ماه- مبنای ارزیابی آن قلمداد میشد اما در حال حاضر با گسترش عرصه ژورنالیسم به رادیو، تلویزیون، شبکههای اینترنتی و وبلاگها طیف وسیعی از ژورنالیسم امکان ظهور و بروز یافته و در این میان، ژورنالیسم قومی همچون ژورنالیسم شهروندی، حرفهای و فلسفی یا دیگر انواع آن یعنی سایبر ژورنالیسم، فتوژورنالیسم و ژورنالیسم تلویزیونی، با بهرهگیری از ابزار و تفکیکهای نوین به گردآوری، تجزیه و تحلیل و ارائه اخبار حوادث جاری، روزنامهها و مسائل در اشکال و شیوههای خاص خود میپردازد.
ژورنالیسم قومی نیز در میان دیگر انواع ژورنالیسم، ناظر بر تلاش مطبوعاتی- رسانهای نخبگان فکری، سیاسی و فرهنگی گروههای اقلیت قومی است که با هدف اطلاعرسانی، تحلیل مسائل و تبیین رویدادها به ویژه تحکیم هویت و بنیانهای گروهی، بیان مسائل و مشکلات خاص گروه و ایجاد تمرکز برای طرح تقاضاهای گروه، پا به عرصه وجود میگذارد و مهمترین دغدغه و مرکز ثقل توجه این ژورنالیسم در ابعاد خبری، تحلیل، تفسیر، تبیین و تصویر مسائل خرد و کلان گروه قومی است. رشد و گسترش ژورنالیسم قومی در چند دهه اخیر و از جمله ژورنالیسم مجازی قومی، محصول انقلاب تکنولوژیک در عرصههای ارتباطی و اطلاعرسانی و کاهش هزینههای ارتباطی است که به رغم محدودیتهای فراوان دولتی موفق به گسترش فعالیتهای مطبوعاتی-رسانهای شده است. فضای مساعد بینالمللی و داخلی در یک دهه اخیر به ویژه حمایت جامعه بینالمللی از امواج دموکراسیخواهی و دموکراسیسازی و تحولات نسبتا موفق منطقهای در کنار تشدید محرومیت نسبیای که از طریق ابزارهای نمایشی بهویژه فتو- سایبرژورنالیسم قومی بیش از گذشته جلوه و نمود یافته است و عملا طیف وسیعی از جمعیت گروه قومی اعم از باسواد، کمسواد و بیسواد را تحت تأثیر خود قرار داده است، ژورنالیسم قومی را وارد مرحله جدیدی از حیات خود ساخته و از فرصتهای بیبدیلی برخوردار کرده است. در حال حاضر، حد و مرز ژورنالیسم قومی علاوه بر مطبوعات و رسانههای محلی، در مطبوعات دانشجویی، مطبوعات سراسری و حتی فراتر از آن رسانهها و مطبوعات منطقهای تجلی و گسترش یافته است. سایبرژورنالیسم مجازی نیز در خدمت ژورنالیسم قومی، عرصه گستردهتر و نامحدودتری را فراتر از ژورنالیسم سنتی فراروی نخبگان فکری، فرهنگی و سیاسی گروههای قومی گشوده است که امکان تطبیق، سازگاری و انعطاف نخبگان ژورنالیست و ژورنالیستهای قومی را با محیط محلی، ملی، منطقهای و بینالمللی فراهم ساخته است.
● ژورنالیسم قومی؛ نقد بیرونی و درونی
ارزشگذاری ژورنالیسم و آثار ژورنالیستی کار سادهای نیست و بسته به منظر، رویکرد و جایگاه افراد و نهادهای متفاوت میتواند ارزیابی شود. در حالی که جامعه علمی- دانشگاهی آثار و ادبیات ژورنالیستی را عامهپسند، غیرقابل اتکا و استناد میداند، تودهها از جذابیتهای خبری، تحلیلی و بصری آن بهرهمند هستند. به علاوه، چنانکه نخبگان خارج از قدرت از ژورنالیسم به عنوان ابزار نظارتی- کنترلی و افشاگرانه یاد میکنند و خواستار حق دسترسی به اطلاعات دولتی، محرمانه ماندن منابع کسب اطلاعات و رعایت حق آزادی مطبوعات و رسانهها به عنوان رکن چهارم دموکراسیاند، دولتمردان، نخبگان حاکم و مراجع قدرت یا نزدیک به قدرت از تعهد اخلاقی- سیاسی، رعایت خط قرمزها از سوی روزنامهنگاران و نظارت بر مطبوعات سخن به میان میآورند.
● کار ویژههای ژورنالیسم قومی
به لحاظ محتوا و مضمون، ژورنالیسم قومی چند کار ویژه را توأما یا به صورت مجزا، اعلام شده و نشده پیگیری میکند. اولین کار ویژه ژورنالیسم قومی طرح تقاضاهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در قالب عکس، فیلم، خبر، گزارش، تحلیل و تفسیر و تبیین است؛ در عرصه فرهنگی تاکید بر آموزش زبان محلی، انتشار مطبوعات و رسانههای بومی، تاسیس دپارتمانهای دانشگاهی و موسیقی محلی، نامگذاری فرزندان با فرهنگ و گویش قومی و در عرصه سیاسی تقاضای سهم بیشتر یا مناسبتر از قدرت سیاسی و مدیریتها در سطوح ملی و محلی و به لحاظ اقتصادی، توسعه متعادلتر امکانات اقتصادی و کاهش نابرابریهای منطقهای و توسعه ناموزون.
دومین کار ویژه ژورنالیسم قومی تولید، بازتولید و توزیع مؤلفههای مستقل هویتی و برجستهسازی خردهفرهنگهای قومی درون جامعه ملی یا حتی سطح کشورهای منطقه است. برکشیدن تاریخ قومی، بهکارگیری واژهها و ادبیات خاص، متفاوت و تأکید بر برخی اصطلاحات، کلمات و مراسم و مناسک میتواند ضمن کارکردهای مثبت، به وجهی فاصله معناداری را در میان جامعه ملی ایجاد کند؛ هرچند برخی صاحبنظران، ژورنالیسم قومی را منحصرا تریبون طرح درخواستها و مطالبات تودهها از زبان نخبگان میدانند که گاه این تقاضاها و افکار به صورت ابزاری و غیرواقعی ساخته و پرداخته و دستکاری میشوند.
در کنار «نقش مطالباتی» ژورنالیسم، فتوژورنالیسم و سایبرژورنالیسم قومی گاه نقش و کارکرد تهییجی – انگیزشی تودههای قومی را بر عهده میگیرند و خود پیشتاز بسیج برای اقدام سیاسی میشوند.
● سخن آخر
با توجه به طیف نیروها، محتوا و جهتگیری ژورنالیسم قومی، کارکردهای ژورنالیسم قومی میتواند متفاوت ارزیابی شود. در حالی که برخی ایرانگرایان با سوءظن و تردید فراوان هرگونه فعالیت ژورنالیسم قومی را در انواع و اقسام مختلف آن موجب مرزبندیهای ساختگی، دامن زدن به تقاضاهای غیرواقعی، تشدید سوءتفاهمات، جعل تاریخ و مخدوش ساختن پیشینه مشترک ملی میدانند که در طول یکصدساله اخیر بعضا مورد سوءاستفاده بیگانگان قرار گرفته است، برخی دیگر از عناصر واقعگرا، ضمن پذیرش تکثر فرهنگی – اجتماعی در سطح جهان و ایران، بستن باب ژورنالیسم قومی را جز ایجاد قهرمانپروری و زیرزمینیسازی یا مجازیسازی فعالیت آنها ندانسته و ضرورت توجه به بسترهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی رشد و گسترش این پدیده را ضروری میدانند و مدیریت سیاسی کشور را مهمترین عنصر کارساز در اداره جامعه چند قومی و تدبیر ژورنالیسم قومی ارزیابی میکنند. از این منظر، ایجاد فضای گفتوگو، مفاهمه، تساهل و مدارا مهمترین بستر نزدیکی گروههای قومی در یک جامعه متکثر بوده و ژورنالیسم قومی میتواند با توجه به وجود مکانیزمهای نظارتی و تعامل چندسویه با تودههای قومی از یک سو و مراجع و منابع قدرت دولتی از سوی دیگر، در خدمت کاهش سوءتفاهمات موجود و اعتلای جامعه و زندگی بهتر برای آحاد مملکت باشد.
دکتر مجتبی مقصودی
منبع : پایگاه اطلاعرسانی اصلاح
وایرال شده در شبکههای اجتماعی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست