تحقق شهر الکترونیکی با اتخاذ نگرشی استراتژیک

شهر الکترونیکی عبارت است از دسترسی الکترونیکی شهروندان به خدمات شهرداری و سایر سازمان‌های شهری به صورت شبانه‌روزی، به شیوه‌ای با ثابت، قابل اطمینان، امن و محرمانه.
بر همین اساس، دولت در سیاست‌های خود و همچنین در راستای تحقق شهر الکترونیکی اقدام به پایه‌ریزی زمینه‌های این امر مهم در چند شهر کشور از جمله مشهد، کیش و تهران کرد. اما با گذشت زمان و با اقدامات در نظر گرفته شده برای اجرایی شدن، این پروژه پس از مدتی روند کندی را در پیش گرفت، به نحوی که حتی می‌توان گفت متوقف شده است. تغییراتی که در سطوح مدیریتی صورت گرفت و همچنین عدم اختصاص منابع مالی مناسب، زمینه‌های توقف این پروژ را فراهم آورد.
در همین راستا و به منظور پی‌بردن به راهکار‌های مناسب برای تحقق شهر الکترونیکی در این شهر‌ها، همایشی به کمک صاحبنظران و کارشناسان در سال ۷۹ در جزیره کیش برگزار شد. در آن زمان مقرر شد که یک شرکت کانادایی ظرف مدت ۶ ماه طراحی شهر الکترونیکی کیش را به صورت رایگان انجام دهد. پس از آن نیز مسوولان با الگو‌برداری از شهر الکترونیکی سئول کره‌جنوبی تصمیم به ایجاد شهر الکترونیکی مشهد کردند. اما با ناکامی‌هایی که تا حدودی در پاره‌ای مواقع حاصل شد، تنها مشهد بود که توانست در زمینه شهرداری الکترونیکی تا حدودی زمینه‌های یک شهر الکترونیکی را فراهم آورد. اگرچه در آن موقع نیز سند چشم‌اندازی تدوین شد اما با تغییرات مدیریتی انجام گرفته، آن سند نیز دست‌نخورده باقی ماند. هم‌اینک نیز شهر تهران که یکی از شهر‌های مطرح شده برای ایجاد شهر الکترونیکی است، درصدد است تا با تجربه‌های به دست آمده از دو شهر قبلی بتواند تا حدودی کاستی‌های گذشته را جبران کند.
● همایش شهر الکترونیکی
عده‌ای از کارشناسان با در نظر گرفتن برخی مسایل در صدد برگزاری همایشی با عنوان شهر الکترونیکی برآورند تا به بررسی موضوعاتی از قبیل تبیین استراتژیک‌های شهر الکترونیکی و تبیین زیر‌ساخت‌های فرهنگی شهر، زیر‌ساخت‌های اطلاعاتی، قوانین، مدیریتی، خدمات شهری و فنی شهر الکترونیکی بپردازند همایشی که اهداف توسعه و ترویج فرهنگ پژوهش در شهر الکترونیکی، معرفی آخرین دستاورد‌های کاربردی، تبادل دستاورد‌های تجربیات شرکت‌های مجری، و سازمان‌های کارفرما در زمینه استقرار شهر الکترونیکی را برای خود در نظر گرفته است.
مسوولان این همایش معتقدند که فضای به وجود آمده بستری را فراهم می‌کند تا محققان مختلف در کنار هم بتوانند یک مساله مشخص را با ابعاد پیچیده به بحث بگذارند.
● ضرورت فرهنگ‌سازی
فرهنگ‌سازی همواره مهم‌ترین مولفه توسعه گسترش یک پدیده در جامعه محسوب می‌شود.
بر همین اساس شهر الکترونیکی و تحقق آن نیز پایبند مساله فرهنگ‌سازی است در واقع یکی از چالش‌های اصلی شهر الکترونیکی،‌ متقاعد کردن مردم به استفاده از جزییات این شهر و نحوه مشارکت در آن است.
بهروز زارعی، دبیر همایش شهر الکترونیکی در خصوص فرهنگ‌سازی می‌گوید: متاسفانه تا به حال هیچ‌گونه فعالیتی در این زمینه انجام نشده و دلیل اصلی آن آمادگی نداشتن دستگاه‌های اجرایی است و این امر باعث شده که اعتماد مردم از بین برود.
زارعی می‌افزاید: با جدی گرفتن این موضوع می‌توانیم نقش مردم را در اداره جامعه تغییر داده و یک جریان فرهنگ‌سازی عمده را ایجاد کنیم.
وی ادامه می‌دهد: همان طور که دولت دارای منابع لازم و همچنین حامیان متعدد است، مردم نیز نیازمند حمایت هستند.
● پورتال شهر الکترونیکی
دولت الکترونیکی نیز همان استقرار شهر الکترونیکی در مفهومی بزرگ‌تر و گسترده‌تر است. این اظهارات بهروز زارعی است که اعتقاد دارد ارتباط دولت الکترونیکی با مردم از طریق زیر‌ساخت شهر الکترونیکی امکان‌پذیر است؛ بنابراین پورتال شهر الکترونیکی می‌تواند نقش مهمی در تجمیع خواسته‌های مردم و پیگیری اجرایی شدن مطالبات آنها داشته باشد.
وی با اشاره به اهمیت شهر الکترونیکی می‌گوید: این شهر می‌تواند تا حد قابل توجهی وظایف دولت بر مردم و مردم بر دولت را انجام دهد.
زارعی می‌افزاید: برای اجرای این امر دولت باید خود را مجهز به ابزار اولیه خدمات کند تا از این جریان اطلاعاتی پایدار استفاده کند وگرنه بحران‌های جدی در این زمینه ایجاد می‌شود.
دبیر همایش شهر الکترونیکی می‌گوید: برای عملیاتی کردن ایده شهر الکترونیکی به تخصص‌های زیادی در امور بانکی‌، دارایی و مالیات، خدمات بهداشتی و همچنین خدمات حمل و نقل و حوزه‌های اجتماعی،‌ فرهنگی نیازمندیم. در عین حال تمرکز به برخی علوم همچون علوم کامپیوتر، مخابرات، مدیریت، مهندسی صنایع، اقتصاد و حقوق به منظور داشتن نیروی متخصص دانشگاهی نیز مورد نیاز است.
● کالای استراتژیک، نگاه استراتژیک
شهر الکترونیکی، کالایی استراتژیک در عرصه فناوری اطلاعات است.
بهروز زارعی با اعتقاد به آن می‌افزاید: با استفاده از فناوری اطلاعات می‌توان از یک سطح محدود به یک سطح نامحدود و جدید رسید.
وی می‌گوید: تا به حال خرید و فروش به صورت سنتی انجام می‌شده و این امر محدود به بازار‌های داخلی بوده ولی با استفاده از این نگاه استراتژیک می‌توان به باز‌ار‌های دیگر نیز دسترسی پیدا کرد و در سطح باز‌ار‌های جهانی نیز قرار گرفت.
اینک پذیرفتن شهر الکترونیکی امری اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین نیازمند بررسی راهکار‌هایی است که دیگر دچار برخی سهل‌انگاری‌ها و کاستی‌ها نشود.
دبیر کنفرانس شهر الکترونیکی در این باره می‌گوید: این مساله نیازمند حضور پررنگ‌تر و فعال‌تر نهاد‌هایی مانند شهرداری و شورا‌ی شهر به عنوان حلقه اصلی شکل‌دهنده شهر الکترونیکی است.
به عبارتی تمرکز بر روی این نهاد‌ها به عنوان متولیان شکل دهنده شهر الکترونیکی و همچنین تفهیم مدیریت این نهاد‌هابرای مهم بودن تحقق شهر الکترونیکی حایز اهمیت خواهد بود.

گزارش: سیما میدانی

منبع : روزنامه فناوران