سیدحسن مدنی همدانی

جنسیت: مرد
نام پدر: سیدمحمود
تخلص: صفاء‌الحق
تولد و وفات: (۱۲۵۸ -۱۳۴۰) شمسی
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: طبیب ، خطاط ، نقاش ، موسیقیدان و شاعر
وی گاهی در شعر صفاء نیز تخلص می‌کرد. نسبت او از جانب پدر به امام زین‌العابدین (ع) می‌رسد و از طرف مادر منسوب به علاء‌الدولهٔ سمنانی است. در پنج سالگی همراه خانوادهاش به همدان منتقل شد و مقدمات علوم و فنون را نزد استادان آنجا آموخت. وی طبیعیات و الهیات و فلکیات ر نزد کشکاهٔالملک ، محمدعلی میرزا پسر خسرو میرزا قاجار ، و طب قدیم را نزد حاج میرزا حسین ، نوادهٔ کوثر علی‌‌‌شاه ، و نقاشی و تذهیب را نزد صنیع‌الملک و میرزا حسین ، پسر سمیعای نقاش ، و طب جدید را نزد میرزا محمد صحت بخش و دکتر نجف‌‌‌قلی‌خان عراقی و موسیقی را نزد میرزا حسین‌‌‌قلی و سید احمدخان ساوجی و عرفان را نزد حاج عبدالوهاب شوشتری فرا گرفت. صفاء‌الحق در فاصلهٔ سال‌‌‌های ۱۲۷۵-۱۲۸۴ش به ایرانگردی و سپس به جهانگردی پرداخت. مصر و سودان و عراق دیدن کرد و چند سال در بمبئی سکنی گزید و معلومات و تجربیات طبی خود را تکمیل کرد. در آنجا به سبک هندی شعر می‌سرود و بعد از ۱۵۰ سال که پیروی از این سبک در ایران منسوخ شده بود ، آن شیوه را به این کشور بازگرداند. در واقع صفا مجدد غزل سبک هندی در ایران است. وی در هندوستان از محضر بزرگان اهل عرفان نیز بهره‌ها برد. پس از بازگشت از هند ، با معلوماتی که از طب قدیم داشت و تجارتی که در معالجات جدید آموخته بود مطبی در همدان گشود. در ح ۱۲۹۳ق وزارت معارف به وی گواهی‌‌‌نامهٔ طبیب مجاز اعطا کرد و او را به‌‌‌عنوان نمایندهٔ دولت جهت آبله‌کوبی منطقهٔ اسدآباد و سپس به ریاست بهداری آن منطقه اعزام نمود. او در موسیقی نیز دست داشت و سه تار را نیکو می‌نواخت. وی همچنین خط خوبی داشت و به فن نقاشی و سوزن‌دوزی آشنا بود. او "سفرنامه‌ای به خط خود نوشته بود و آن را به نقاشی‌هائی از هنر خود مزین ساخته بود. وی را در کنار مرقد باباطاهر ، در همدان به خاک سپردند. از دیگر آثارش: "رساله پدگجی" یا "پداگوژی" در تربیت؛ رسالهٔ "نمکدان" ، آمیزه‌ای از نظم و نثر و جد و هزل؛ مثنوی "پهلوی‌نامه" ، در انتقاد بر حکومت رضاخان و مخالفت با کشف حجاب؛ رساله "بزبزگان" در دامپزشکی؛ "کلیه" در پاسخ به سؤالات ادبی و کلامی و مذهبی ، که ناتمام است؛ قصاید و مثنویات و قطعات ، که از جهت مواد تاریخ و فولکلور همدان دارای فواید است؛ "دیوان" غزلیات ، که در آن بیشتر به صائب و سبک هندی نظر دارد.

منبع : مطالب ارسالی