تراز

دستگاهی برای تشخیص افقی بودن یک سطح در تراز هوائی وضع حبابی در لوله‌ای محتوی الکل یا اتر یا مخلوط آنها افقی بودن دستگاه را نشان می‌دهد. ترازهوائی را نجارها، بناها و ماشین‌سازان به‌کار می‌برند و ینز بر بسیاری آلات فیزیکی و مهندسی نصب می‌شود. در تراز آبی سطح آزاد آب در دو لوله مرتبط امتداد افقی را مشخص می‌سازد. در نقشه‌برداری برای تعیین اختلاف ارتفاع دو نقطه به‌کار می‌رود.
● تراز حباب‌دار
این وسیله که برای اطمینان از تراز بودن سطح افقی به‌کار می‌رود دارای یک حفاظ چوبی یا فلزی است که از داخل منفذی در آن تعبیه شده که حاوی شیشه کوچک محدب است. این شیشه دارای مایع مخصوصی است که در سرمای سخت منجمد نمی‌شود.
▪ تراز
برای مشخص نمودن امتدادهای افقی نیز تعیین اختلاف ارتفاع دو نقطه از زمان باستان ترازهائی ساخته شده و به‌کار می‌رفته است. کهن‌ترین نوع تراز از نوع تراز آبی بود. این تراز از لوله دو سرباز تشکیل می‌شد و در میان لوله سوراخی وجود داشت. برای تعیین امتدد افقی تراز را به‌وسیله ریسمانی در امتداد مورد نظر می‌دادند. از سوراخ وسط بداخل آن آب ریخته می‌شد.
از انواع دیگر تراز که در ایران باستان‌روا بوده تراز شاقولی مثلی بود. این تراز از یک سه گوشه دو پهلو برابر که از دو سوراخ جاسازی شده در پهلوی بالای آن ریسمانی می‌گذشت و از میان آن پهلو شاقولی آویزان بود، تشکیل می‌شد برای تعیین امتداد افقی یک ریسمان را آنقدر جابه‌جا می‌کردند تاشاقول از رأس مثلث بگذرد. در چنین وضعیتی ریسمان عمود بر امتداد قائم می‌گشت و نتیجتاً امتداد افقی کاملاً مشخص می‌شد.
کرجی گونه‌ای تراز مربع شکل پدید آورد که ضمن تعیین امتداد افقی مستقیماً اختلاف بلندای بین دو نقطه را از روی درجه‌بندی آن می‌توان تعیین کرد. همچنین تراز دوربینی را از اختراع کرد که برای سنجش بلندای کوه‌ها و اختلاف ارتفاعات پدید آورد و بی‌شک بایستی آنرا نخستین تئودولیت بشمار آورد این دستگاه شامل صفحه‌ای مدرج بود که به‌وسیله زنجیری از میله‌ای آویزان می‌شد. بر روی این صفحه لوله وشاقولی گذاشته شده بود تقسیمات این صفحه با تأثیرات زاویه گردش برابر داشت کمک این دستگاه و با استفاده از تئوری‌های مثلثات می‌توانسته‌اند بلندی کوه‌ها و اختلاف بلندی نقاط را به آسانی سنجید.
● تراز حباب‌دار
این دستگاه که برای اطمینان از تراز بودن سطح افقی به‌کار می‌رود دارای یک حفاظ چوبی یا فلزی است که از داخل منفذی در آن تعبیه شده که حاوی شیشه کوچک محدب است. این شیشه دارای مایع مخصوصی است که در سرمای شدید منجمد نمی‌شود.

منبع : مطالب ارسال شده