باغ گیاهشناسی نوشهر

در سال ۱۳۳۳ حدود ۷ هکتار از زمینهای ایستگاه کشاورزی نوشهر جهت کاشت گونه های درختی و درختچه ای در نظر گرفته شد و تعدادی گونه ا ز خارج و داخل کشور جمع آوری و در ۷۳ قطعه مختلف کاشت گردید.
بدین وسیله آربراتوم ( مجموعه درخت و درختچه ) بنا گذاشته شد .هدف از احداث این باغ انجام مطالعات اکولوژی از جمله بررسی روند سازگاری گونه کاشته شده بود .این باغ مجموعه های ساده و زیبایی از جمله آلاچیق و آبنما را که نمایی از باغ های ایرانی است , در خود جای داده است .
باغ گیاهشناسی نوشهر از نظر وسعت و قدمت دومین باغ گیاهشناسی در کشور است .حضور مجموعه ای از گونه های منحصر به فرد در آربراتوم باعث شهرت جهانی آن شده و هر ساله مورد بازدید بسیاری از محققین و دانشجویان رشته های مرتبط قرار می گیرد .
این گنجینه با ارزش از نظر حضور و تنوع گونه های گیاهی شایان توجه است . اهداف اولیه احداث این مجموعه همانند اهداف سایر باغ های گیاهشناسی دنیا , در واقع آموزش و تحقیقات بنیادی در رابطه با علوم زیستی و گیاهی است . انتقال گونه های جنگلی بومی و وارد کردن گونه های غیر بومی , ایجاد کلکسیونهای مختلف و پوپلمانهای آزمایشی از گونه های مختلف با فرمهای زینتی متنوع از اهداف در دست اجرا در این با غ می باشد .
برای این باغ همانند سایر باغ های گیاهشناسی دنیا در کنار آربراتوم , بخشهای مختفی از جمله قطعات درختچه های زینتی , گیاهان معطر و پرچین سازی , سوزنی برگان , گیاهان پیازی , گیاهان گرمسیری , گیاهان دارویی , توندرا , باغ سیستماتیک ,گلخانه گیاهان گرمسیری , ومجموعه گیاهان خشک یا هرباریوم در نظر گرفته شد.
حضور تعدادی از گونه های غیر بومی کمیاب مانند دارتالاب برگ خزان ( Taxodium distichum ) , لاله دار ( Liriodendron tulipifera) , بلوط چوب پنبه ای ( Quercus suber ) , توت آمریکایی ( Maclura pumifera ) , توت کاغذی ( Brossonetia papyrifera ) , عنبرالسائل ( Liquidamber orientalis ) , ژینکگو ( Ginkgo biloda ) ,تونگ ( Aleorites fordii ) و آروکاریای شیلی ( Araucaria araucana ) و انواعی از گونه های سوزنی برگ و کولتیوارها و فرم های زینتی آن همچون Picea pungence و Pendula Chamaecyparis nootkatensis و ... این مجموعه را به یک باغ گیاهشناسی بی نظیر در ایران و برخی کشورهای همسایه تبدیل نموده است .
هر باغ گیاهشناسی از یک سیستم پویا در جهت شناسایی گونه های بومی و غیر بومی بر خوردار است ,از این جهت وجود هرباریوم جهت تحقق اهداف فوق و همچنین به عنوان یک موزه جهت نگهداری نمونه های گیاهی خشک شده از مناطق مختلف و رویشگاههای طبیعی جمع اوری شده اند ضروری بوده و وظیفه مهم بینادی ,در زمینه های تحقیقاتی و مطالعات جنبی در خهت شناساندن پتانسیل های طبیعی هر منطقه , از اهمیت ملی و جهانی برخوردار است در همین راستا هرباریوم باغ گیاهشناسی شمال و در دنباله طرح ملی فلور ایران از سال ۱۳۷۶ تاسیس و راه اندازی شد به طوری که در حال حاضر تعداد ۱۴۰۰۰ نمونه گیاهی را که به صورت علمی جمع آوری و تهیه شده اند , همراه با یک سری مشخصات ثابت و به صورت خشک نگهداری می کنند . این تعداد نمونه مربوط به ۱۲۵ خانواده گیاهی و حدود ۱۴۰۰ گونه می باشند که از زیستگاههای مختلف استان مازندران , از ارتفاعات دماوند تا شبه جزیره میانکاله جمع آوری شده است . تا کنون هرباریوم باغ گیاهشناسی شمال ضمن شناسایی گونه های جمع آوری شده تعداد دو گونه گیاهی جدید با نامZare Spiraea sheikhii و Sorbus tiliaefolia Zare , Amini & Assadi , از خانواده Rosaceae را برای اولین بار از ایران به جهان گیاهی و دو گونه به اسامیOenothera senuatr L. از خانواده Onagraceae و Sida rhombifolia از خانواده Malvacaea را به عنوان گزارش جدید از ایران معرفی نموده است .

منبع : باغ گیاه شناسی ملی ایران