دره‌ها و مناطق ییلاقی ، استان یزد

عمده‌ترین و شاید تنها كانون‌های طبیعی و دیدنی در این استان، دامنه‌های شیركوه است. این ارتفاعات كه به موازات شهرهای عمده استان یعنی اردكان، میبد، یزد و مهریز ( غیر از بافق) در فاصله كمی از آن‌ها امتداد دارند، جاذبه‌های طبیعی متنوعی پدید آورده‌اند كه در درجه‌ اول برای مردم استان و بعد از آن برای مسافران ایرانی و خارجی جذاب و دیدنی است. دامنه‌های شیركوه اعم از پیشكوه، میانكوه و پشتكوه كه به علت بهره‌‌گیری از آب فراوان ناشی از ذوب برف در ارتفاعات، از پوشش گیاهی خوبی برخوردار است، به كوشش كشاورزان سخت‌كوش یزدی به باغستان‌هایی سرسبز و زیبا تبدیل شده است.
دره‌های سرسبز و زیبای منشاد، بنادك سادات (بنافت)، طرزجان و ده‌بالا در میانكوه و دره‌های سانیج و بردستان در پشتكوه كه پوشیده از پوشش گیاهی طبیعی و باغستان است،‌ به دلیل برخورداری از آب و هوای خنك در تابستان گرم منطقه یزد، ‌ییلاق سنتی اهالی بومی محسوب می‌شود و هر ساله در فصل تابستان پذیرای هزاران خانواده یزدی است. تراكم روستاها در اطراف حوزه شیركوه بسیار زیاد است و این منطقه همراه با شهرهای اصلی استان كه قبلاً ذكر شد فضای حیاتی یزد را تشكیل می‌دهد. «ده بالا» كه معروف‌ترین و خوش‌ آب و هواترین ییلاق یزد است، با باغ‌ها و مزارع خرم و پر طراوت و درختان میوه و چشمه‌سارهای متعدد خود،‌ نخستین ییلاق خوش آب و هوا در مسیر تفت به میانكوه به شمار می‌رود و در كتب تاریخی هم از آن به نام «هِدِش» یاد شده است. باقی‌آباد، طرزجان، بنادك سادات، منشاد، فخرآباد،‌ ثانی‌آباد و ... ییلاق‌های دیگر میانكوه هستند.
در ادامه مسیر میانكوه، از جاده‌ای آسفالته كه از میان كوه‌ها می‌گذرد می‌توان به «نیر» و «گاریزات» رسید و از پشتكوه دیدار كرد. پشتكوه در جنوب و پشت سلسله جبال شیركوه واقع شده است و از همین روی به این نام خوانده می‌شود. «نیر» در دره‌ای سنگلاخ نسبتاً باریك واقع شده و از سه سو در محاصره كوه‌هاست این منطقه در میان دره‌ای سنگلاخی واقع شده و بخش دیگر آن جلگه‌ای وسیع است كه در آن می‌توان از جایگاهی بلند و زیبا به نام «سنگ عروس»،‌ زیبایی‌های «نیر» را به خوبی نظاره كرد. بنادك، دیزره، سخوید، شواز و بیداخوید و ... ییلاق‌های دیگر منطقه یزد هستند كه بخش بزرگی از آبادی‌های رشته جبال پیشكوه را در بر گرفته و میان ندوشن، دهشیر و تفت قرار دارند. از جمله ییلاق‌های آن : نصرآباد، مزرعه آخوند، علی‌آباد، شاه‌آباد، شریف‌آباد، صادق‌آباد و سانیچ هستند. از پیشكوه می‌توان با طی بیست و دو كیلومتر راه دوباره به تفت رسید.