سوی درگیری

در سال ۲۰۰۲ هنگامی که درگیری نیروهای ائتلاف با عراق گسترده‌تر می‌شد، رهبران پنتاگون اردوی خاصی را برای خبرنگاران تشکیل دادند و از آنها خواستند تا در برنامه‌های این اردو شرکت کنند.
به گزارشگران کلاه‌های ایمنی داده شده و به آنها وعده داده شد که جان آنها مورد حمایت نیروهای نظامی قرار می‌گیرد و از همان غذاهایی که به نیروهای نظامی داده می‌شود به آنها نیز داده خواهد شد.
در کنار این حمایت‌ها، گروهی از تکاوران ورزیده به آنها در زمینه آتش مستقیم، حملات شیمیایی و کمک‌‌های اولیه آموزش دادند.
این خدمت به شکل گسترده‌ای گزارشگران را تحت الزاماتی قرار می‌داد به طوری که آنها مجبور شدند با امضای قراردادی اجازه دهند تا تمامی گزارش‌هایی را که تهیه می‌کنند قبل از پخش توسط فرماندهان نظامی مورد نظارت قرار گیرد.
بسیاری معتقد بودند این موضوع همان شرایطی را برای گزارشگران بوجود می‌آورد که در فرمان سال ۱۹۷۳ شاهد آن بودیم. در آن فرمان گزارشگرانی که با این موقعیت روبه‌رو شده بودند آرام آرام با فرهنگ نظامی آشنا شدند و پس از مدتی گزارش‌هایی تهیه می‌کردند که کاملا منطبق با دیدگاه‌های نظامیان بود، یعنی بدون این‌که نیاز به انجام نظارت یا سانسور خبری باشد آنها خود در ارسال اخبار این ملاحظات را به عمل می‌آوردند.
این مساله در تاریخ خبر به سندرم استکهلم، معروف شده است و سابقه آن به واقعه‌ای مربوط می‌شود که طی آن معلوم شد گروگانگیرانی که در سال ۱۹۷۳ عده‌ای را در شهر استکلهم به گروگان گرفته بودند با خود گروگان‌ها رابطه دارند و به عبارت ساده‌تر دست هر دوی آنها داخل یک کاسه بود و هر دو منافع مشترکی را دنبال می‌کردند.
افرادی چون اندرویاکوب از نیویورک تایمز، ریچارد لی‌بی از واشنگتن پست و کارول برایت من از نیشن‌ (Nation) همگی معتقد بودند گزارشگران کنترل شده پس از مدتی فرهنگ نظامی بودن را می‌پذیرند و به عبارتی آن را درونی می‌سازند به طوری که آنها ارتباطات خود با نیروهای نظامی را توسعه می‌بخشند و سرانجام می‌توان گفت آنها از همان زاویه‌ای به وقایع نگاه می‌کنند که نیروهای نظامی آن را می‌بینند.
در حالی که به نظر می‌رسد اگر ما به این افراد با برچسب «سندرم استکهلم» نگاه کنیم سعی در ایجاد نوعی فتنه داریم و به دنبال تحقیر آنان هستیم اما در واقع باید بپذیریم که اجتماعی‌شدن این افراد از دیدگاه فرماندهان نظامی به معنای درونی‌ساختن آن ارزش‌هاست و این یکی از توانمندی‌های بزرگ نیروهای نظامی است که بتوانند گزارشگرانی با این وضعیت داشته باشند.
اروین گافمن در مقالات متعدد خود در زمینه جامعه شناسی به موضوع نمایش توجه خاصی داشت، او معتقد بود انسان‌ها در زندگی اجتماعی خود نقش بازی می‌کنند و آنچه که نشان می‌دهند تصویری است که مایلند دیگران آنها را با همان تصویر بشناسد. در این میان نهادهای اجتماعی تنها نقش کنترل کننده رفتار انسان را ندارند بلکه حتی بر هویت و روابط انسان‌ها موثر واقع می‌شوند.

نویسنده: اندرو.ام.لیندنر
مترجم: محمدمهدی لبیبی‌

منبع : روزنامه جام‌جم