هشت قلوهای ناهمسان

خدماتی نبودن ضعف اصلی وبگاه‌های شهرداری‌های ایران است.بررسی پایگاه اینترنتی ۸ کلانشهر ایران (تهران، مشهد، اصفهان، شیراز، کرج، قم، اهواز و تبریز) نشان می‌دهد که شهرداری‌ها نتوانستند خدمات مورد نیاز شهروندان را در بستر اینترنتی خود ارائه دهند.
البته وضعیت ارائه خدمات اینترنتی در میان این ۸ کلانشهر متفاوت است به طوریکه در پورتال شهرداری تهران شاهد ارائه ۱۲خدمات اینترنتی هستیم ولی در پورتال شهرداری اهواز رد پای ارائه یک خدمت اینترنتی نیز مشاهده نمی‌شود. فقدان نقشه شهری، معرفی ناقص امکانات و مراکز شهری همچنین چند زبانه نبودن و استفاده نکردن از امکانات بالقوه صوتی و تصویری از کاستی‌های کلی این ۸ کلانشهر محسوب می‌شوند.
در مقابل، شهرداری کلانشهرها از یک ویژگی مطلوب نیز برخوردارند و آن وجود بخشی تحت عنوان نظر سنجی است اما مشخص نبودن نتایج نظرسنجی در پورتال‌های کلانشهرها شفاف سازی در مورد عملکرد شهرداری را زیر سوال می‌برد!
● Tehran.irدر صدر جدول
پورتال شهرداری تهران به عنوان وب‌گاه برتر در جشنواره تسما برگزیده شد. این پورتال در مقایسه با دیگر پورتال‌های دولتی و همچنین در میان پورتال‌های ۸ کلانشهر جایگاه ممتازی دارد. با این حال، این برتری کاملا نسبی است و در بررسی تخصصی انتقاداتی جدی به این پورتال وارد است.
از جمله مزایای Tehran.ir برجسته بودن نقش خدماتی در این پورتال است. البته این مزیت با معایب و کاستی‌هایی همراه است. کاوشگر تهران، سامانه اینترنتی ۱۳۷، قیمت منطقه‌ای املاک، سامانه قوانین و مقررات، مناقصات شهرداری تهران، مشاهده پرونده شهرسازی، دفاتر خدمات الکترونیکی شهر، سامانه نظارت همگانی ۱۸۸۸، جستجوی اموات بهشت زهرا، سامانه درخواست آرم طرح ترافیک و سامانه فیش حقوقی بازنشستگان ۱۲ بخش خدماتی این پورتال هستند که خدمات خود را در بستر وب ارائه می‌کنند. اما استفاده از این خدمات ذکر شده با دشواری‌هایی همراه است مثلا استفاده از کاوشگر تهران برای یافتن مکان‌ها و معابر شهری با پیچیدگی‌هایی همراه است که نمی‌تواند هدف نهایی یعنی رضایت و تسهیل جست‌وجوی کاربر را به دنبال داشته باشد.
به روز نبودن محتوای گزارش‌ها و مستندات شهرداری انتقاد دیگری است که به این پورتال وارد می‌شود. مثلا سالنامه آماری و یا مستندات موجود مربوط به سال ۸۵ است. انتظار چند زبانه بودن پورتال شهرداری تهران، انتظار زیادی نیست. در حال حاضر این پورتال فقط نسخه هایی به زبان فارسی و انگلیسی دارد که محتوای انگلیسی پورتال هم کامل نیست.
مدیر عامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران نیز در پاسخ به این سوال عصر ارتباط که آیا پورتال شهرداری تهران جوابگوی تمامی ‌نیازهای شهروندان ایرانی است؟ می‌گوید: پورتال شهرداری تهران هنوز فاقد بسیاری از سرویس‌ها و استانداردها است و با سطح ایده‌آل فاصله دارد و امیدواریم این مشکلات به زودی رفع شود.
علی اصغر قائمی‌ معتقد است: سازمان ICT شهرداری موظف به تامین ابزار، زیر ساخت و امکانات فنی برای شهرداری است و تمام بدنه شهرداری موظف به تامین محتوا هستند و در نهایت مدیریت بر این محتوا را سازمان فناوری اطلاعات شهرداری پیگیری می‌کند.
معرفی بخش‌ها‌ی شهری و جاذبه‌های گردشگری نیز ازویژگی‌های مطلوب این پورتال محسوب می‌شود و بهتر است در معرفی هتل‌ها و مراکز اقامتی به اطلاعاتی بیشتر از یک شماره تماس یا آدرس اشاره شود.
در نهایت این پیشنهاد برای پورتال شهرداری مطرح می‌شود که با استفاده از یک سیستم آرشیو مناسب با امکان جست‌وجو در آرشیو و طبقه‌بندی موضوعی و زمانی بتوان امکان دسترسی کاربران به اطلاعات مورد نظرشان را فراهم کرد.
● شهرداری مشهد یا خبر گزاری مشهد؟
اگر بدون توجه به لوگوی پورتال شهرداری مشهد این پورتال را مورد بررسی قرار دهیم در وهله نخست گمان خواهیم کرد که از سایتی خبری بازدید می‌کنیم. وجود بخشی تحت عنوان پوشش خبری در پورتال شهرداری یک کلانشهر می‌تواند ویژگی مطلوبی باشد اما اگر قرار باشد این ویژگی بر محتوای پورتال غالب شود دیگر کارکردهای مورد انتظار را مخدوش می‌کند.
در پورتال شهرداری مشهد بخش عمده‌ای از فضا به اخبارکشور، اخبار استان، اخبار شهرداری و رویدادها اختصاص داده شده ‌است.خدمات مورد انتظار یک کاربر یا شهروند درصفحه نخست این سایت مشاهده نمی‌شود. ورود به بخش مشهد الکترونیکی بخش مختصری از این انتظارات را بر آورده می‌کند .مثلا سرویس‌های خدمات الکترونیکی که شامل پرداخت قبوض و... می‌شود در این بخش قرار دارد.سرویس‌های صوری دیگری نیز در بخش مشهد الکترونیکی وجود دارد اما غالبا خدماتی اینترنتی ارائه نمی‌دهند و تنها از این خدمات یاد شده است‌. مثلا در بخش حمل و نقل نمی‌توان اطلاعات خاصی در مورد وسایل حمل و نقل عمومی ‌مشهد، ساعات کاری، هزینه و مسیرها به دست آورد. بانک اطلاعات شهری نیز که باید به معرفی امکانات و جاذبه‌ای شهری بپردازد بسیار ناقص عمل کرده است.
با وجود ضعف‌های یاد شده پورتال مشهد ازیک ویژگی مطلوب برخوردار است. زیارت الکترونیکی حرم مطهر یکی از بخش‌های این پورتال است که در این بخش برنامه‌های روزانه حرم معرفی و برخی از آنها به صورت زنده پخش می‌شوند.
● اصفهان دیگر نصف جهان نیست
اگر در پورتال شهرداری مشهد عنصر برجسته "خبر" بود در پورتال شهرداری اصفهان عنصر برجسته "پروژه" است. پروژه‌های شهرداری در این پورتال بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند به طوریکه در سه بخش اصلی سایت مشاهده می‌شوند. اگر چه درج پروژه‌های در دست انجام یا انجام شده شهرداری می‌تواند یکی از بخش‌های پورتال شهرداری باشد اما اگر قرار باشد این بخش سایر بخش‌های خدماتی و اطلاع رسانی را تحت شعاع قرار دهد دیگر نکته قوت محسوب نخواهد شد.
در پورتال شهرداری اصفهان معرفی مناطق شهری، دیدنی‌ها و مراکز و جاذبه‌های گردشگری جایگاه چندانی ندارند. ارائه خدمات شهری نیز بسیار ناقص است. مثلا آنچه تحت عنوان فرم درخواست پروانه ساخت وجود دارد تنها نمایی از فرم چاپی در فضای وبی است یعنی امکان پر کردن اینترنتی این فرم وجود ندارد و خدماتی تحت وب ارائه نمی‌شود.
● دیگر کلانشهرها سایه دارند
در پورتال شهرداری شیراز بخشی تحت عنوان خدمات الکترونیکی قابل ملاحظه است که بخش‌های مختلفی را در برمی‌گیرد. اما این بخش‌ها در حد ملاحظه چند گزینه هستند و پا را از این حد فراتر نگذاشته‌اند. کلیک بر هر یک از این گزینه‌ها با پیغام error و یا با پیج خالی همراه است.
بنابراین می‌توان گفت ارائه خدمات اینترنتی شهرداری شیراز هیچ جایگاهی ندارد. از سوی دیگر مطلع شدن از مراکز شهری مانند بیمارستان‌ها هتل‌ها و... نیازمند عضویت در سایت است .در صورتیکه لزومی‌ بر ارائه این اطلاعات تنها به اعضا وجود ندارد. اطلاعات شهری باید به سهولت در اختیار همه کاربران و مراجعان یک پورتال شهرداری قرار گیرد.
در دو پورتال شهرداری قم و کرج نیز با همان ضعف‌هایی مواجه هستیم که در دیگر پورتال‌ها یاد شد. مثلا در پورتال شهرداری کرج اطلاعات مربوط به عملکرد شهرداری، بودجه و پروژه‌ها قدیمی ‌است. مراکز شهری ناقص معرفی شده و از نقشه شهری نیز خبری نیست. در پورتال شهرداری قم بانک اطلاعات شهری کامل‌تر است. اطلاعات مورد نیاز زائران یا کاربران مانند دفاتر مراجه عظام نیز نسبتا کامل جمع‌آوری شده ‌است اما هیچ ردپایی از ارائه خدمات اینترنتی شهری دیده نمی‌شود. حضور پورتال شهرداری اهواز نیز به یک webpage خلاصه می‌شود و محتوای خاصی را نمی‌توان در این سایت جست‌وجو کرد.
سایه پورتال شهرداری تبریز از شهرداری اهواز نیز کمرنگ‌تر است .چرا که پورتال شهرداری تبریز به یک دامین و دامنه ختم می‌شود و یک پیغام با این محتوا: در دست ساخت!
● خشت اول، باز هم کج؟
شهرداری الکترونیکی رکن اساسی شهر الکترونیکی است و پایگاه اینترنتی شهرداری رکن اساسی شهرداری الکترونیکی تلقی می‌شود. بنابراین وجود سایتی جامع و کامل برای شهرداری‌ها امری ضروری است و چنانچه خشت اول کج گذاشته شود انتظار تحقق هدف غایی یعنی تحقق شهر الکترونیکی انتظاری پوشالی خواهد بود. لزوم پررنگ‌تر شدن بعد خدمات شهری در پورتال‌های شهرداری محسوس است تا از این طریق بتوان نیاز شهروندان را رفع کرد و کیفیت خدمات شهری را بهبود بخشید. دیگر وقت آن رسیده که شعارهای شهر الکترونیکی را از کاغذهای بسته‌بندی شده خارج و با دنیای واقعی رو در رو کرد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران