کلاس لذت‌بخش

اگر از آن معلم‌هایی هستید که فکر می‌کنند کلاس، جایی است که بچه‌ها باید در آن با لذت کار کنند، قصه گفتن در کلاس را می‌پسندید. امتحانش کنید
لذت‌بخش خواهد بود؛ هم برای شما و هم برای بچه‌ها. اما اگر فکر می‌کنید شادی برای بچه‌ها آب و نان نمی‌شود، خوب است بدانید که هواردگاردنر روان‌شناس آموزشی می‌گوید: «یکی از راه‌های ایجاد توانایی راهبری در بچه‌ها، این است که مجبورشان کنیم با صدای بلند یک قصه تعریف کنند.
به این ترتیب، آنها افق‌ دیدشان را گسترش می‌دهند، تخیلشان را تقویت می‌کنند و خودشان را برای زندگی پیش‌رویشان آماده می‌کنند. آموزه‌های دینی هم، از داستان‌های استعاری استفاده می‌کنند تا مجموعه امکانات و محدودیت‌های یک ذهن هوشمند را هماهنگ کنند.
داستان‌ها، تنها وسیله سرگرمی نیستند. آنها می‌توانند تجربه‌های ما را اصلاح کنند و به تغییر و رشد ما کمک کنند، اما چطور در کلاسمان قصه‌های جذاب تعریف کنیم.
هر معلمی شیوه‌هایی شخصی برای قصه‌گویی دارد. بعضی از معلم‌ها دوست دارند با حرکات سر و دست داستان تعریف کنند. عالی است اما اگر داستان‌ها را سر راست و بی‌ادا و اصول هم تعریف کنیم می‌توانند همان‌قدر جذاب و موثر باشند.
اجازه ندهید «ترس از نمایش بازی کردن» جلوی کارتان را بگیرد. نگران نباشید که شاید بچه‌ها به شما بی‌توجهی کنند یا بی‌نزاکت شوند. اگر شما آرام و آسوده باشید و از کارتان لذت ببرید، بچه‌ها هم به شور و اشتیاق شما پاسخ خواهند گفت و به آنها هم خوش خواهد گذشت.
● چند ایده‌ برای امتحان کردن
۱) یک داستان ساده را انتخاب کنید، داستانی که دوستش دارید و خوب بلدید.
برای بیشتر معلم‌ها، داستان‌های واقعی دوران کودکی‌شان، راحت‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین داستان‌هایی هستند که می‌شود تعریف کرد.
بچه‌ها خیلی دوست دارند داستان‌هایی درباره وقتی که معلمشان کوچک بود بشنوند. می‌توانید داستان خود را با چنین عبارت‌هایی شروع کنید: «یک وقتی که» یا «وقتی من کوچک بودم» یا مثلا «تا حالا درباره عروسکم چیزی براتون تعریف کرده‌ام؟»
۲) تلاش‌های اولتان را در حد ۳ تا ۵ دقیقه، کوتاه و مختصر کنید. اگر گروهتان ظرفیت توجه بیشتر و طولانی‌تر داشت، همیشه بعدا می‌توانید جزئیات بیشتری اضافه کنید.
۳) داستان‌هایی بر مبنای کتاب‌های مصور و محبوب بچه‌ها برایشان تعریف کنید. یک کتاب انتخاب کنید که هر سال برای کلاس بخوانید.
جزئیات طرح داستانی و سرعت تعریف کردن داستان را از پیش مرور کنید. به این ترتیب، وقتی قصه می‌گویید، به بچه‌ها می‌فهمانید که شما می‌خواهید برایشان قصه‌ای تعریف کنید نه این که یک داستان را از رو بخوانید.
بعضی از بچه‌ها تعجب خواهند کرد که شما کتابتان را کجا پنهان کرده‌اید، و وقتی شما داستان را از حفظ می‌گویید آنها شیفته این کار خواهند شد. گروه را ترغیب کنید که به شما بپیوندند. بیشتر مواقع این کار موفقیتتان را تضمین می‌کند.
۴) خودتان را به وقت قصه‌گویی محدود نکنید. در طول روز فرصت‌های زیادی برای شما و بچه‌هایتان هست که در زمان گروهی، در گوشه آپارتمان، یا در یک مکان اجراهای نمایشی قصه بگویید.
۵) شما هم شکوفا شوید! هر چه احساس راحتی بیشتری کنید، آزادتر خواهید بود تا قصه‌گویی‌تان را بهتر و طولانی‌تر کنید. می‌توانید صدایتان را عوض کنید و شخصیت‌ها و حالت‌های مختلف را اجرا کنید؛ یا از صحنه‌سازی کمک بگیرید. مثلا یک تکه پارچه را موج‌دار تکان بدهید تا توفان را نشان بدهید و صداهای خاصی از خودتان دربیاورید که حوادث را در داستان به هم ربط بدهید. بچه‌ها را تشویق کنید که در همه کارها مشارکت کنند.
● افزایش فعالیت‌ها
اگر یک مطلب یا داستانی را سرسری بخوانید، تمرکز شما به راحتی برهم می‌ریزد. در عوض برای هر قسمت، سرتان را تکان دهید و به دنبال پرسش بگردید. برای این مرحله باید بگویید «چگونه می‌توانم سطح فعالیتم را در حین مطالعه بالا ببرم؟» سپس مطالعه کنید تا جواب این پرسش را پیدا کنید.
این کار ساده را انجام دهید. پرسش‌هایی که برای هر قسمت طرح می‌کنید مرکزیتی به افکار شما می‌دهندو باعث می‌شوند که روی مطلب مورد مطالعه مسلط شوید.
همچنین هنگامی که درس می‌خوانید می‌توانید لیستی از پرسش‌ها را تهیه کنید و برای پیدا کردن جواب پرسش‌ها، به درس گوش دهید. هرازگاهی، مکان خود را تغییر دهید. در جایی که خیلی سرد است، ننشینید.
جابه‌جا شدن، به حرکت خون در بدن کمک می‌کند و باعث می‌شود که اکسیژن بیشتری به مغز شما برسد و شاداب و سرحال باشید.
● روش‌های ذهنی دیگرچوب خط‌زدن برای افکار مزاحم:
کارت‌های کوچکی درست کنید و آنها را به ۳ قسمت مساوی تقسیم کنید. یک قسمت را به صبح، یک قسمت را به بعد از ظهر و قسمت سوم را به شب اختصاص دهید.هر بار که تمرکزتان به هم ریخت و حواستان پرت شد، یک خط در قسمت مخصوص به آن بکشید.
برای هر روز یک کارت برای خود تهیه کنید. وقتی به اندازه کافی ماهر شدید خواهید دید که تعداد خط‌ها روز به روز کاهش می‌یابد و این واقعا جالب و هیجان‌انگیز است.
▪ زمان استراحت: استراحت کوتاهی برای خودتان در نظر بگیرید. هنگامی که استراحت می‌کنید، اکسیژن بیشتری به مغزتان می‌رسد.
بلند شوید و برای چند دقیقه در اتاق قدم بزنید. وقتی ما برای مدت طولانی می‌نشینیم، خون بدن ما به دلیل نیروی جاذبه، به طرف پایین‌ترین نقطه بدنمان، یعنی پاها کشیده می‌شود.
ماهیچه‌های ما همانند یک پمپ عمل می‌کنند و هنگامی که ما راه می‌رویم، خون به طور یکنواخت به سرتاسر بدن ما می رسد؛ در نتیجه، اکسیژن بیشتری به مغز می‌رسد و باعث احساس شادابی و نشاط در بدن می‌شود.
▪ تغییر موضوع: بسیاری از دانش‌آموزان به وسیله تغییردادن موضوع مطالعه، به تمرکزشان کمک می‌کنند. شما هم می‌توانید موضوعات متفاوتی را در نظر گرفته و با عوض‌کردن عنوان درس‌هایی که باید مطالعه کنید، آنها را منظم کنید.
▪ جایزه و پاداش: هنگامی که کاری را به طور کامل انجام دادید، به خودتان پاداش دهید. کار شما ممکن است خیلی کوچک باشد و یا شاید یک مسئولیت بزرگ، که شما باید آن را به پایان برسانید. پاداشی که برای خودتان در نظر می‌گیرید، ممکن است قدم‌زدن در اطراف ساختمان، یک لیوان آب و یا خواندن یک مطلب جالب و خنده‌دار در روزنامه باشد.
برای پروژه‌های مخصوص، مانند پروژه پایان ترم یا دوره کردن یک کتاب حجیم، پاداش و جایزه ویژه‌ای در نظر بگیرید که اگر آنها را انجام دادید برای خودتان مثلا یک پیتزای مخصوص بخرید، به سینما بروید و یا بعد از ظهر را تلویزیون تماشا کنید. بعضی از جایزه‌ها می‌توانند خیلی بزرگ باشند. از این جوایز برای تکالیف سخت یا پروژه‌های طولانی استفاده کنید. وقتی کار بزرگی را انجام دادید، از پاداش‌های معمولی استفاده نکنید.
▪ پرورش ذهن آشفته: پرورش تمرکز، یک مهارت است. پرتاب توپ بسکتبال به طرف حلقه، تایپ کردن و یا مطالعه، نیاز به مهارت دارند. یادگیری یک مهارت نیز نیاز به تمرین و ممارست دارد. همانطور که وقتی دارویی را مصرف می‌کنید، در بدن بدون کمک شما عمل می‌کند و با کارهای شما تداخل پیدا نمی‌کند، در مورد یک موضوع هم همین‌طور است و نباید با ورود افکار دیگر بر هم بریزد.
عمل تمرکز، به تمرین احتیاج دارد. شاید در هنگام شروع تمرینات، ابتدا تغییرات کمی را حس کنید، ولی پس از ۴ تا ۶ هفته که از پرورش ذهن و یادگیری مهارت‌ها گذشت، متوجه پیشرفت‌های قابل توجهی خواهید شد و پس از مدت کوتاهی درمی‌یابید که چه سال‌هایی را برای تقویت حافظه و تمرکز ذهن خود هدر داده‌اید.
سعی کنید از تکنیک‌هایی که مفید و موثر به نظر می‌رسند، استفاده کنید و حداقل به مدت ۳ روز آنها را به طور صحیح به کار بندید. اگر متوجه تغییرات کمی شدید، پیشنهاد می‌شود تمرینات خود را ادامه دهید، چون در تمرکز ذهن شما موثر خواهد بود.
همچنین می‌توانید درمحیط اطرافتان نیز تغییراتی بدهید که ممکن است برای شما مفید باشد. عمده تکنیک‌های پرورش ذهن برای کسب تمرکز حواس در زیر آمده است.
▪ روش عنکبوتی: این روش نیز یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که پایه و اساس تمرکز است و به شما کمک می‌کند تا تمرکز داشته باشید و از حواس‌پرتی جلوگیری کنید.
اگر تار عنکبوتی ر اتحریک کنید، تار تکان می‌خورد و عنکبوت نسبت به جنبش تار، از خود واکنش نشان داده و می‌خواهد علت حرکت را بیابد، ولی وقتی چندین بار این عمل را تکرار کنید، خواهید دید که عنکبوت، دیگر نسبت به حرکت تار هیچ عکس‌العملی از خود نشان نمی‌دهد و متوجه می‌شود که حشره‌ای به دام او نیامده است.
این روش را یاد گرفته و ذهن خود را پرورش دهید و در برابر حواس‌پرتی تسلیم نشوید.
وقتی کسی داخل اتاق می‌شود یا وقتی در با صدای بلند به هم می‌خورد، نباید به خودتان اجازه دهید که حواستان پرت شود. شما باید تمرکزتان را برای هدفی که در ذهن دارید، حفظ کنید.
مثلا در یک کنفرانس کلاس اجازه دهید که دیگران جلوی شما حرکت کنند و سرفه کنند، بدون اینکه به آنها نگاه کنید فقط بین خودتان و کنفرانس، تونل ارتباطی ویژه‌ای ایجاد کنیدو بگذارید دیگران از این تونل خارج باشند و یا وقتی که با کسی صحبت می‌کنید، حواستان فقط به او باشدو به صورتش نگاه کنید و از حرف‌هایی که می‌زند یادداشت بردارید. بگذارید همه چیز از ذهنتان خارج شودو به هیچ چیز جز او توجه نکنید.

حمید اعلایی

منبع : روزنامه همشهری