بررسی برهان معجزه نبودن در دفاع از رئالیسم علمی

صدق (تقریبی) نظریه ها یکی از مدعیات اساسی رئالیست هاست. در این مقاله ضمن بیان اهمیت این مسأله به ارایه و بررسی یکی از براهین مهم رئالیست ها یعنی برهان معجزه نبودن (no-miracle) در دفاع از این ادعا خواهم پرداخت. نشان داده می شود که ایراد دوری بودن این برهان با اتخاذ پشتوانهٔ معرفت شناختی مناسب وارد نیست.
پیش بینی های کامیاب نظریه های امروز، نسبت به دوران قبل بر کسی پوشیده نیست، اما پرسشی که مطرح است اینست که چه تفسیری از پذیرش این نظریه ها می توان ارایه داد؟ آیا پذیرش نظریه ها حاکی از این است که این نظریه ها (حداقل بطور تقریبی) با جهان واقع مطابقت دارند یا صرفاً باید به کفایت تجربی نظریه ها قناعت کرد و توقع و انتظار بیشتر از نظریه ها نداشت؟ تصدیقِ صدق نظریه ها الزامات هستی شناختی و معرفت شناختی در پی خواهد داشت: ما در صورت باور به صدق تقریبی نظریه ها ملزم به پذیرش این امر هستیم که جهان اطراف ما ( حداقل بطور تقریبی) شامل سلسلهٔ علل و اسباب، و ساختار و هویاتی است که در نظریه بکار رفته و فرض گرفته شده است؛ هر چند این هویات و علل به چشم ما مشاهده پذیر نباشد.

نویسنده: علیرضا منصوری
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
منبع: حوزه و دانشگاه، ۱۳۸۴، شمارهٔ ۴۳، ۵۰-۳۵.