جشن نوروز کهن ایرانی در خراسان بزرگ ایران ( افغانستان کنونی )

جشن باشکوه و جهانی نوروز، در گذشته به مردم ایران بزرگ تعلق داشته است اما امروز با تغییرات سیاسی و جغرافیایی چشم گیر در منطقه ( و سلطه استعمار روس و انگلیس و در نتیجه پیدایش کشورهای کوچک از بطن ایران بزرگ ) این جشن باستانی ، به همه ایرانیانی تعلق دارد که امروزه در کشورهای افغانستان ، پاکستان ، هند ، تاجیکستان ، ارمنستان ، جمهوری آذربایجان ، کردستان عراق ، کردستان ترکیه ، جنوب ازبکستان ، ترکمنستان و برخی کشورهای همسایه دیگر پراکنده اند . از دیدگاه نژادی همه این مردمان یا ایرانیان آریایی هستند یا بخشی از ملت تاریخی ایران محسوب می شوند و فقط توطئه های بیگانگان از خاک آنان کشورهای ساختگی بنا نموده و موجب گردیده است که از پیکره ایران بزرگ دور بمانند .
گفته می شود که یکی از باشکوه‌ترین مراسم نوروزی در شهر شیعه نشین مزارشریف بلخ در افغانستان، برگزار می‌شود. مردم افغانستان اعتقاد دارند که برپایی جشن باستانی گل­سرخ به درازای تاریخ بلخ باستان قدمت دارد. این جشن را«میله گل­سرخ» نام نهاده‌اند، زیرا دشت­های بلخ در این فصل غرق گل­سرخ شقایق می‌شود.
در منابع مختلفی آمده است که مزار شریف کنونی، جایگاه آتش­کده نوبهار بلخ و آرام­گاه اشوزرتشت، پیامبر زردشتیان بوده که پس از چیرگی نیروهای «خالد بن ولید» بر این سرزمین، وی آن را ویران کرد و به جای آن، مسجدی بنا کرد.
پس از چندی، با به خاک سپرده شدن علی بن ابیطالب بن زید بن علی بن حسین بن علی بن ابی­طالب در محل کنونی روضه سخی، این مکان که به اعتقاد مردم، مکانی مقدس بود، مرکز برپایی جشن­های نوروزی شد.از این رو، مزار شریف، مرکز برگزاری جشن گل سرخ‌ است‌ که همه‌ساله با برافراشتن علم مبارک زیارت «سخی شاه اولیا»، آیین­های نوروزی آغاز می­شود.
برخلاف ایرانیانی که در ایران زندگی می کنند و جشن نوروز در کنار خانواده و اقوام نزدیک، در خانه برگزار می شود، افغانی ها این جشن را در حضور هم وطنان خود در خیابان ها و کوچه های مزار شریف برگزار می کنند. هزاران نفر از سراسر افغانستان برای شرکت در این آیین ملی و دینی، خود را به مزار شریف می‌رسانند.
به همین دلیل، شهریان مزار در این ماه‌، مهمان­خانه‌ها، مسافرخانه‌ها، هتل­ها، رستوران­ها و چای­خانه‌ها را برای استقبال از مهمانان آماده می‌کنند.
پارک «روضه»‌، جاده‌ها و ساختمان­های پیرامون آن تزیین و چراغان می‌شود.
در شب سال نو هزاران زن و مرد، پیر و جوان‌، کودک و بزرگ در پارک روضه زیارت سخی جمع می‌شوند و شب را با خوشی و شادمانی بی­صبرانه در انتظار لحظه ورود نوروز و برافراشتن علم مبارک شاه اولیا به پایان می‌رسانند.
پس از آنکه سال نو تحویل شد، در ساعت ۹ صبح، علم مزارشاه اولیا، در حالی که با تکه های سبز پوشیده شده‌ است‌، در مراسم رسمی و در میان شور و هیجان هزاران نفر برافراشته می‌شود. با بلند شدن بیرق‌، موزیک احترام نواخته می­شود و توپ­هایی به رسم احترام شلیک می‌شود.
خیل انبوهی از کبوتران سپیدبال زیارت سخی نیز در فضای نیلگون آرام­گاه پرشکوه شاه اولیا و بر فراز شهر مزار شریف به پرواز درمی‌آیند. گاهی رییس دولت یا یکی از مقام­های بلندپایه حکومت یا استاندار بلخ در مراسم حاضر می­شوند. پس از سخنرانی و منقبت خوانی و دعای شکر، مسابقه سنتی «بزکشی» در دشت شادیان برگزار می‌شود و تیم برنده در مراسمی شکوه­مند، جام قهرمانی را به دست می‌آورد.
اگر در ایران، سفره هفت سین، چیده می شود، پس از تحویل سال در مزار شریف، زنان و مردان‌، کودکان و جوانان و سالمندان با سینی‌های هفت­میوه و غذاهای گوناگون در دست و لباس­های تازه و رنگارنگ بر تن، در آغوش طبیعت و سبزه‌ها به جشن و شادمانی می‌پردازند. آنان سفره‌های مشترک پهن می‌کنند و غذاهای خویش را مشترکا می خورند. البته پیش از صرف غذا به همدیگر شادباش می­گویند ودعای شکر به جا می­آورند.
در روز نوروز بسیاری از بیماران لاعلاج از گوشه و کنار افغانستان و حتی کشورهای همسایه‌، به امید شفایابی به شهر مزار شریف و زیارت شاه مردان رو می‌آورند و در پای علم جا می‌گیرند.
با برافراشته شدن علم مزار سخی در روز نوروز، جشن گل­سرخ تا چهل روز ادامه می‌یابد و در روز چهلم، علم پایین آورده می‌شود.
گفته می شود که پیش از روی کار آمدن حکومت طالبان، هنرمندان سرشناس افغانستان مانند زنده­یادان استاد غلام­حسین‌، استاد سرآهنگ‌، استاد نتو، احمدظاهر، استاد صابر، استاد رحیم‌بخش و دیگر استادان موسیقی و خوانندگان محبوب و مردمی در جشن گلسرخ شرکت می کردند و به اجرای موسیقی می­پرداختند.

منبع : پایگاه تاریخ و تمدن ایران بزرگ