توپاز - Topaz

آهنگساز(موسیقی متن) : موریس ژار
هنرپیشگان : فردریک استافورد، دانی روبن، جان ورنن، کارین دور، میشل پیکولی، فیلیپ نوآره، جان فورسایت و راسکو لی براون.
فیلمبردار : جک هیلدیارد
محصول : یونیورسال
کارگردان : آلفرد هیچکاک
فیلمنامه‌نویس : ساموئل تیلر، برمبنای رمانی نوشته لیون یوریس
سال تولید : ۱۹۶۹
کشور تولیدکننده : آمریکا
نوع فیلم : رنگی، ۱۲۷ دقیقه.


سال ۱۹۶۲. پس از فرار یکی از مأموران عالی‌رتبه شوروی به آمریکا، "مایکل نوردستروم" (فورسایت)، مأمور مخفی آمریکائی برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نقش‌ روس‌ها در کوبا، از دوست جاسوس فرانسوی‌اش، "آندره دورو (استافورد، می‌خواهد که با منشی "ریکوپارا (ورنن)، رئیس هیأت نمایندگی کوبا صحبت کند. و "آندره" هم "دوبوآ" (براون) را معرفی می‌کند که عکس‌های باارزشی از قرارداد میان شوروی و کوبا تهیه کرده است. "آندره" برخلاف اصرار همسرش، "نیکول" (روبن)، تصمیم می‌گیرد که به کوبا برود. آن‌جا با "خوآنیتا" (دور)، محبوبه سابقش که حالا با "پارا" زندگی می‌کند، تماس می‌گیرد. همکاران زیرزمینی "خوآنیتا" عکس‌هائی از تأسیسات موشکی تهیه می‌کنند. ماجرا لو می‌رود و هرچند "آندره" با عکس‌ها به واشینگتن بر می‌گردد، اما "خوآنیتا" به دست "پارا" کشته می‌شود. سپس "آندره" برای شناسائی گروه جاسوسی شوروی موسوم به "توپاز" به فرانسه اعزام می‌شود. پس از کشته شدن "هانری‌ژار" (نوآره) اقتصاددان برجسته ناتو، "آندره" کشف می‌کند که رهبر توپاز، "اک گرانویل" (پیکولی)، محبوب "نیکول" است و هویت او را پیش از کنفرانس ناتوفاش می‌کند.
٭ توپاز از آثار ناموفق هیچکاک است. دست مایه فیلم متعلق به ادبیاتی است که به داستان جاسوس‌های دو جانبه می‌پردازد (یوریس کتابش را با استفاده از افشاگری‌های یک مأمور سابق اطلاعاتی فرانسه نوشت). تعداد شخصیت‌ها در طول فیلم رو به فزونی می‌گذارد و هر از چدی گروهی از آنان رها می‌شوند و گروهی دیگر زمام داستان را به دست می‌گیرند. برخلاف معمول هیچکاک، انتقام اطلاعات و تبادل گفت‌وگوها به شیوه‌ای کسالت‌بار صورت می‌گیرد. قدر مسلم هیچکاک در کار با مضمون سیاست راحت نیست (همان‌طور که در پرده پاره، ۱۹۶۶، هم نبود). با این همه پرداخت شخصیت‌های کوبائی جالب است و در اپیزود فرانسوی، نوآره حضور درخشانی دارد. تمهیدات هیچکاک برای خلق تعلیق‌گاه و بی‌گاه مؤثرند اما به اوج هیجانی که انتظار می‌رود، منجر نمی‌شود. هیچکاک با پایان فیلم نیز مسئله داشت و سه نسخه مختلف را بررسی کرد. بسیاری، به درستی، مشکل را تا حد زیادی به حضور نداشتن هم‌کاران ثابت استاد نسبت می‌دهند.