عدالت و حقوق مردم

عدالت، چنانکه سیره و سیاست علوی در تاریخ اسلام به دست می‌دهد، در تضاد آشکار با هرگونه فزون‌خواهی و انحصارطلبی در جامعه است. یکسان‌سازی و یکسان‌نگری افراد در حقوق انسانی و حدود الهی، شاخص جاودانه حکومت علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام است که می‌باید در نظام جمهوری اسلامی، آن را به راستی و درستی پی گرفت.
در حقیقت، عدالت اجتماعی - که بنای اتحاد ملی بر آن استوار است- زمینه‌ای است برای فراهم‌سازی فرصت‌ها برای همگان. از این روست که سلب اختیار و امتیاز از انحصارگرایان در هر عرصه‌ای از تکلیف‌های مسلمانان و حاکمان در راه تامین عدالت جمعی به شمار می‌آید.
رهبر معظم انقلاب بر این اصل پای فشرده و قاطعانه معنایی از اصل عدالت را ارائه می‌دهند که در ذهنیت تاریخی شیعه علوی از زمامداری حضرت امیر علیه‌السلام به روشنی، نقشی ابدی بسته است.
“عدالت یعنی اینکه عده خاصی برای خودشان حق ویـژه‌ای قائل نباشند. عدالت یعنی اینکه حقوق انسانی و اجتماعی و عمومی و حدود الهی، یکسان بر مردم اجرا شود. اگر جلوی کسانی که با تکیه بر فریب و زور و یا بر اساس کارهای ناصحیح و مبتنی بر عقل‌های مادی و منحرف از معنویت توانستند بر چیزهایی که حق آن‌ها نبوده‌ است دست پیدا کنند، گرفته شود تا ـ[آنان] فرصتی برای ادامه کار خود پیدا نکنند، عدالت تحقق پیدا کرده است.”(۱)
چنانکه رهبر بزرگوار انقلاب یادآور شده‌اند، تحقق عدالت اجتماعی اسلام در نظام جمهوری اسلامی، در گرو بازدارندگی فریب‌پیشگان فزون‌طلبی است که فرصت‌های زیست و پرورش و شکوفایی و باروری همگان را، از رهگذر روش‌های غیر عادلانه و ناسازگار با معنویت و هدایت دینی به چنگ‌ آورده، و به سلطه‌گری پنهان و آشکار بر جامعه اسلامی دست یازیده‌اند.
● فرهنگ‌سازی برای عدالت اجتماعی
مسئله دیگری که در ارتباط با بسترسازی عدالت اجتماعی، به منظور تحقق کامل اتحاد ملی در جامعه امروز ایرانی، بدان نیاز مبرم و انکارناپذیر داریم، همانا مسئله فرهنگ‌سازی برای عدالت است.
در این روند باید از طریق تبلیغ و تبیین مفهوم و ابعاد عدالت اجتماعی و پیامدهای فقدان این اصل راهبردی دین و انقلاب، فرهنگی متناسب را برای آشناسازی مردم بویـژه نسل جوان با این آرمان والا پدیدار ساخت که امیدآفرین و تشویق زا باشد.
از گذشته‌های دور تا کنون، همواره جریان‌ها و کسانی آیه یاس خوانده‌اند و تحقق عدالت اجتماعی اسلام در زمان‌ها و مکان‌هایی را که ملت‌ها بدان سخت محتاج بوده‌اند، ناممکن تصور و تلقین کرده‌اند.
بی‌گمان با چنین اندیشه و فرهنگی - که بسا از روحیه تنبلی و راحت‌طلبی و هراس از مقابله با موانع شناخته شده عدالت جمعی حکایت دارد- نمی‌توان منتطر جلوه‌های بارز و تاثیرگذار نظام عادلانه و انسجام پایدار ملی ماند. زیرا کسی جسارت شروع حرکتی بر خلاف ذهن و باور خواص را در خود نمی‌بیند.
مقام معظم رهبری آشکارا از این فرهنگ دیرینه و زیان‌رسان به جامعه و ایمان و خودباوری مردم، انتقاد کردند و بر این باورند که دستکم می‌توان در حوزه توانمندی‌های موجود و مشخص خود، گام‌های بلند و تعیین کننده‌ای در جهت عدالت‌ فراگیر اسلام برداشت.
افزون بر آن، معظم له تاکید دارند که ایجاد فرهنگ عدالت اجتماعی در جامعه امروز ما -که سخت آماج حمله گسترده صهیونیسم بین‌المللی و آمریکاست- به بالا رفتن شور و شعور ملی نسبت به مفهوم عدالت جمعی کمک می‌کند و مردم را در صفوف به هم پیوسته و الهی در خواهد آورد.
هر چند بین مسئولان جمهوری اسلامی و هر نظام دینی - مردمی دیگر، با شخصیت و مرام و نظام علوی، فاصله‌های بسیاری به چشم می‌خورد، اما می‌توان در پرتو فروغ آیات قرآن کریم و سنت راهنمای پیامبر اعظم علیه السلام، از این فاصله‌ها در بستر کارکردی و راهبردی کاست.
“حالا بعضی‌ها می‌گویند آقا، آن عدالتی که نگذاشت علی علیه‌السلام حکومت خود را ادامه بدهد، شما چطور می‌خواهید آن عدل را امروز اجرا کنید؟ من می‌گویم آن مقدار که ما می‌توانیم و طاقت داریم ، باید اجرا شود. ما ادعا نداریم که باید مثل امیرالمومنین علیه‌السلام عدالت را اجرا بکنیم. ما می‌گوییم آن مقدار که توان مومن امروز دنیا کفاف می‌دهد، باید اجرا کرد. اما اگر این مقدار عدالتی را که می‌شود اجرا کرد و باید اجرا کرد، اگر به صورت یک فرهنگ در بیاید و مردم معنای عدالت را بفهمند، این وقت قابل تحمل خواهد بود.” (۲)
از این روست که ایشان مسئولان نظام را از هرگونه گفتار و رفتاری که نمودار یاس و ناتوانی در اجرای عدالت علوی باشد، بر حذر می‌دارند. زیرا فرهنگ‌سازی عدالت اجتماعی و اتحاد ملی در جامعه می‌باید از بالا شروع شود و از آن پس ملت به شکل پشتوانه حاکمیت اسلامی در آید.
“امروز در نظام جمهوری اسلامی، هیچ‌کس حق ندارد بگوید چون ما نمی‌توانیم مثل امیرالمومنین علیه‌السلام عمل کنیم، پس تکلیفی نداریم! نه.” (۳)

حجت الاسلام و المسلمین علی بنایی
نماینده مردم قم
پی نوشت‌ها:
۱- دیدار رهبری با اقشار مردم، ۲۲/۱۲/۱۳۶۸
۲- دیدار رهبری با مردم در روز میلاد علی علیه السلام، ۵/۹/۱۳۷۵
۳- خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۶/۱۲/۱۳۷۹

منبع : روزنامه رسالت