بهینه سازی روابط دبی جریان و دبی رسوب معلق در ایستگاه های منتخب رودخانه گرگانرود

در تحقیق حاضر به منظور بهینه سازی رابطه دبی آب و دبی رسوب معلق، پس از انتخاب ایستگاه های هیدرومتری واقع بر شاخه اصلی گرگانرود، ابتدا اقدام به آزمون همگنی داده ها با استفاده از روش اسمیرنوف-کلموگرف شد. پس از اطمینان از صحت و همگن بودن داده ها، با استفاده از آمار دبی متوسط روزانه جریان و به کمک نرم افزار Technical Hydrology هیدروگراف ماهانه جریان برای کل دوره آماری ایستگاه های منتخب رسم شد. سپس با استفاده از معادله انتقال رسوب و با در نظر گرفتن معیارهای هیدرولوژیکی و اقلیمی از قبیل وضعیت هیدروگراف، کلاسه بندی مقادیر دبی و زمان اندازه گیری جریان اقدام به آزمون مدل های مختلف شد.
در تمامی مدل ها رابطه رگرسیونی بین مقادیر دبی آب و دبی رسوب برقرار شد و شاخص های a و b معادله انتقال رسوب در هر بخش از مدل به دست آمد. برای انتخاب مدل بهینه از شاخص میانگین مربعات خطا استفاده شد. بر اساس این شاخص، در هر ایستگاه مدلی که دارای کمترین مقدار میانگین مربعات خطا باشد، به عنوان مدل بهینه در نظر گرفته شد. نتایج حاصله نشان داد که مدل متداول برآورد رسوب که در آن فقط از یک معادله به عنوان معادله سنجه رسوب استفاده می شود، در بین مدل های مورد مطالعه دارای بیشترین میزان خطا در برآورد رسوب معلق است و پیشنهاد می شود که تاحد امکان از مدل هایی که خطای کمتری در برآورد رسوب دارند، استفاده شود.

ابوالفضل مساعدی
امین محمدی استادکلایه
علی نجفی نژاد
فرهاد یغمایی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی