با ۳۳ سامانه فعال، تعاون پیشرو دولت الکترونیکی است

راه‌اندازی ۱۱ سامانه فعال ارایه دهنده خدمات الکترونیکی به مردم و۲۲ سامانه اطلاعاتی – عملیاتی درون سازمانی در وزارت تعاون که در برهه زمانی یک سال گذشته ایجاد یا فعال شده است، از جمله دستاورد‌هایی است که موجب شده است این وزارتخانه با تکیه برآن ادعای پیشرو بودن در میان سایر دستگاه‌های دولتی در مسیر تحقق دولت الکترونیکی و تکریم ارباب رجوع را با اطمینان اعلام کند و برای اثبات این ادعا نیز حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد.
دفتر آمار و فناوری اطلاعات وزارت تعاون که تا پیش از ۲۶ شهریور‌ماه سال ۸۵ صرفا دفتر آمار و اطلاعات خوانده می‌شد و کنیه فناوری را یدک نمی‌کشید امروز مقر سیاستگذاری‌های این وزارتخانه در حوزه فاوا است. پس با منوچهر آسایی، مدیر‌کل دفتر آمار و فناوری اطلاعات این وزارتخانه بر سر اثبات ادعای پیشرو بودن به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در پی می‌آید:
▪ ابتدا از چگونگی طرح به‌کارگیری فناوری اطلاعات در ساختار اداری و ارایه خدمات وزارت تعاون بگویید.
ـ در اواسط دهه ۸۰ فناوری اطلاعات به عنوان بستر توسعه و ارایه خدمات بهتر با هزینه و زمان کمتر در کشور مطرح شد و به خصوص با وجود طراحی و راه‌اندازی پروژه‌های تکفا، اهمیت به‌کارگیری ICT در دستگاه‌ها رفته رفته مطرح شد. در همین راستا، وزارت تعاون نیز در گام نخست عنوان دفتر آمار و اطلاعات را با وظایف و مسوولیت‌های نوین به دفتر آمار و فناوری اطلاعات در ۲۶ شهریور‌ماه سال ۸۵ تغییر نام داد.
▪ از پروژه تکفا گفتید، وزارت تعاون هم از پروژه‌های تکفا سهمی برد؟
ـ بله، شاخص‌ترین پروژه‌ای که در آن زمان براساس پروژه تکفا در وزارت تعاون پیگیری شد، انجام مطالعات تهیه طرح جامع ICT در وزارت تعاون بود که در همان زمان این پروژه تعریف و مطالعات و گزارشاتی نیز تهیه شد اما به نتیجه نهایی نرسید. تا به امسال که این مطالعات بار دیگر احیا و به منظور استفاده از آنها در اجرای پروژه‌های ICT وزارت تعاون بازنگری شد. وزارت تعاون راهبرد‌های ۱۴ گانه‌ای دارد که راهبرد یازدهم آن عنوانش نظام جامع آمار و فناوری اطلاعات است. این نظام جامع با بهره گیری از مطالعات قبلی در حال تکمیل و به‌روز‌رسانی است و در چارچوب آن سیاست‌های اجرایی هم تهیه و تدوین می‌شود.
▪ البته با نگاهی به فعالیت‌های شما می‌بینیم که این وزارتخانه در انتظار تهیه نظام جامع نمانده و در کارنامه خود اقداماتی به انجام رسیده در حوزه فاوا دارد.
ـ بله ما از یک سال گذشته فعالیت‌هایمان را در حوزه فاوا با انگیزه دستیابی به دو هدف تحقق دولت الکترونیکی و تکریم ارباب‌رجوع آغاز کردیم و مدعی هستیم که وزارتخانه پیشرو در این حوزه به شمار می‌رویم. ما خدمات دولت الکترونیکی را در دو دسته قرار دادیم. یک دسته خدمات مرتبط با مردم و دسته دوم خدمات درون سازمانی است. ما در حوزه خدمات مردمی در حال حاضر ۱۱ سامانه فعال داریم که خدمات الکترونیکی ارایه می‌دهند و ساختار آنها نیز به گونه‌ای طراحی شده که کاربران در نقطه نقطه کشور بتوانند با عمومی‌ترین بستر اینترنتی یعنی سیستم Dial UP از این سامانه‌ها خدمات دریافت کنند. یعنی ساختار سامانه‌ها براساس شرایط موجود بستر‌های ارتباطی طراحی شده و برای دریافت خدمات نیازی به اینترنت پرسرعت نیست.
در بخش درون سازمانی هم ۴ سامانه عمده با عنوان سامانه‌های اطلاعاتی - عملیاتی درون سازمانی بر روی بستر LAN، WAN و اینترانت ایجاد شده که فرآیند‌های اداری وزارتخانه را در جهت دستیابی به اهدافش تسهیل می‌کند.
▪ خدمات مردمی روی کدام سامانه‌ها ارایه می‌شود؟
ـ این خدمات از طریق ۱۱ سامانه، سامانه الکترونیکی تکریم ارباب‌رجوع، ثبت‌نام اینترنتی متقاضیان مسکن مهر، ثبت‌نام اینترنتی متقاضیان اشتغال و کسب و کار در بخش تعاونی، تعاونی‌های سهام عدالت، پورتال اطلاع رسانی، پورتال آموزش الکترونیکی، سامانه الکترونیکی تشکیل و ثبت تغییرات تعاونی‌ها که خود شامل دو زیر‌سامانه است، سامانه جامع نظارت بر تعاونی‌های مسکن مهر، سامانه تلفن گویا و سامانه پیامک، ارایه دهنده خدمات الکترونیکی وزارت تعاون هستند که همگی روی نشانی اینترنتی وزارتخانه یعنی www.icm.ir قابل مشاهده و دسترسی هستند.
▪ از ایجاد سامانه ثبت‌نام متقاضیان مسکن مهر، بگویید.
ـ از آنجایی که پاسخگویی به روش سنتی به خیل عظیم متقاضیان مسکن مهر از دید‌ ما امکان‌پذیر نبود به این نتیجه رسیدیم که روش الکترونیکی را برگزینیم که نتیجه آن هم کاملا مطلوب بود، چنانکه حدود ۴ میلیون نفر در این سامانه ثبت‌نام کردند و در حال حاضر هم شرایط برای هوشمند کردن این سامانه در حال فراهم شدن است.
با هوشمند شدن این سامانه و اتصال آن به دو بانک اطلاعاتی وزارت مسکن و سازمان ثبت احوال، پالایش اطلاعات متقاضیان نیز به صورت خودکار انجام خواهد شد.
سامانه متقاضیان اشتغال هم براساس ساختار سامانه مسکن مهر، اما با هدف ایجاد اشتغال با محوریت تشکیل تعاونی طراحی شده است.
▪ سامانه جامع نظارت بر تعاونی‌های مسکن مهر چه خدمتی ارایه می‌دهد؟
ـ پس از راه‌اندازی طرح مسکن مهر، متقاضیان در قالب تعاونی‌ها ساماندهی می‌شوند و تا به حال حدود ۱۰ هزار تعاونی مسکن مهر تشکیل شده و یا در حال تشکیل است. به دلیل اینکه نظارت دقیق به شکل سنتی بر ۱۰ هزار تعاونی امکان‌پذیر نیست ما برای رفع این نقیصه، سامانه الکترونیکی نظارت را راه‌اندازی کردیم تا تمامی فرآیند‌های کار از مرحله تسطیح زمین تا مرحله تحویل ساختمان را تحت نظارت قرار دهیم. ویژگی‌ مهم این سامانه آن است که تمامی افراد اعم از افراد حقیقی و حقوقی درگیر در پروژه مسکن مهر، امکان خود اظهاری در این سامانه را دارند. سیستم به گونه‌ای طراحی شده که تمامی اظهارات ارزیابی و بررسی می‌شوند.
▪ در پورتال یادگیری الکترونیکی چه خدمات آموزشی ارایه می‌شود؟
ـ وزارت تعاون مخاطبان گسترده‌ای در سراسر کشور به صورت پراکنده دارد که براساس شرح وظایف وزارت تعاون، آموزش این مخاطبان در خصوص چگونگی تشکیل تعاونی و ... برعهده این وزارتخانه است. به دلیل پراکندگی جغرافیایی این مخاطبان، ما روش بهتر را در به‌کارگیری آموزش الکترونیکی دیدیم و این پورتال را راه‌اندازی کردیم. در حال حاضر متقاضیان آموزش در این پورتال به صورت تعاملی و online خدمات آموزشی دریافت می‌کنند.
▪ از سامانه تشکیل و ثبت تغییرات تعاونی‌ها که خود دارای دو زیر‌سامانه است بگویید.
ـ این سامانه، سامانه‌ای منحصر به فرد است که براساس ارتباط با مخاطبان‌اش طراحی شده است. تا پیش از ایجاد این سامانه، تشکیل تعاونی‌ها به صورت سنتی انجام می‌شد و متقاضیان تشکیل تعاونی به این منظور مراجعات حضوری مکرری داشتند.
ما برای حذف این مراجعات حضوری، سامانه را طراحی و راه‌اندازی کردیم. در حال حاضر متقاضیان تشکیل تعاونی می‌توانند بدون هیچگونه مراجعه حضوری تا مرحله دریافت معرفی نامه برای اداره ثبت شرکت‌ها از طریق این سامانه اقدام ‌کنند. مراکز استانی و شهرستانی هم مدارک را بررسی و با دو روش پاسخ‌دهی online از طریق سامانه و همچنین پاسخ‌دهی از طریق پست الکترونیکی به درخواست دهندگان، موافقت یا مخالف ثبت تعاونی را اعلام می‌کنند.زیر سامانه دوم این سامانه با هدف ثبت الکترونیکی تغییرات تعاونی‌ها پس از تشکیل، طراحی و ایجاد شده است. این سامانه در خصوص تشکیل شدن یا نشدن مجامع عمومی تعاونی‌ها به صورت خودکار عمل کرده و موجب نظارت بیش‌تر وزارتخانه بر عملکرد تعاونی‌ها می‌شود.
▪ در سامانه تعاونی‌های سهام عدالت چه خدماتی ارایه می‌شود؟
ـ از طریق این سامانه، آمار و ارقام افرادی که عضو تعاونی سهام عدالت شده‌اند جمع‌آوری و همچنین تعداد برگه های سهام توزیع شده نیز به صورت online موجود است.
▪ منظور از ایجاد سامانه تکریم ارباب رجوع چیست؟
ـ در این سامانه مراجعان هرگونه نظر، پیشنهاد، انتقاد و یا سوالی در حوزه تعاون داشته باشند می‌‌توانند مطرح و کد پیگیری دریافت و در نهایت پاسخ خود را بگیرند. چنانکه براساس آخرین آمار ( ۳/۹/۸۷ ) در مدت ۳-۴ ماهی که از راه‌اندازی این سامانه گذشته، ۱۵۲ مورد مراجعه به این سامانه ثبت شد که همگی پاسخ داده شد و ۱۷ مورد آن در دست اقدام است.
▪ در خصوص سامانه‌های درون سازمانی وزارت تعاون توضیح دهید؟
ـ در این بخش سامانه اتوماسیون مکاتبات اداری را راه‌اندازی کرده‌ایم که تحت وب است و مدیران سازمان این امکان را به واسطه این سامانه دارند که کارتابل‌های خود را خارج از فضای فیزیکی سازمان مشاهده و رسیدگی کنند. سامانه جامع یکپارچه با وجود ۱۹ زیر‌سامانه از دیگر خدمات الکترونیکی درون سازمانی وزارت تعاون است. در این سامانه جامع، تمامی موارد اداری، مالی، حقوقی، آموزشی.... به صورت مکانیزه انجام می‌‌شود.سامانه جامع آمار‌های ثبتی هم، سامانه‌ای درون‌سازمانی است که به صورت لحظه‌ای آمار‌های ثبتی در آن ثبت می‌شود. این سامانه با همکاری وزارت تعاون و مرکز آمار ایران و در راستای برنامه ملی آمار کشور طراحی و راه‌اندازی شده است.وزارت تعاون از معدود دستگاه‌هایی است که به این امکان ثبت آمار دسترسی یافته و در ارزیابی اولیه هم از سوی مرکز آمار ایران از حداکثر امتیاز که ۱۰۰ است ۹۰ امتیاز را دریافت کرده است. سامانه جامع نظارت هم آخرین سامانه درون سازمانی وزارت تعاون است که راه‌اندازی شده و به واسطه آن عملیات میدانی نظارت بر مراکز استانی و شهرستانی تحت شبکه WAN مدیریت می‌شود که این سامانه هم از حداکثر امتیاز ۱۰۰، امتیاز ۹۰ را اخذ کرده است.
▪ آیا در طراحی و اجرای چنین سامانه‌ها و ارایه خدمات دولت الکترونیکی براساس الزام یا دستور‌العمل‌ خاصی که توسط سیاستگذاران حوزه IT کشور صادر شده باشد عمل کرده‌اید؟
ـ خیر. فعالیت ما در این حوزه خودجوش و براساس دستیابی به اهداف دولت الکترونیکی و تکریم ارباب‌رجوع بوده است. هیچ نیروی بالاتری ما را ملزم به انجام این امور نکرده است.
▪ بودجه راه‌اندازی این سامانه‌ها چگونه تامین شد؟
ـ با وجود سعه‌صدر و نگرش مثبتی که مقام عالی وزارت و معاونت طرح و برنامه نسبت به مکانیزه کردن فرآیند‌های برون و درون‌سازمانی داشته و دارند ما تا به حال در خصوص تأمین اعتبار بابت پروژه‌های ICT با مانعی مواجه نبوده‌ایم. ضمن اینکه مدیران وزارت تعاون به این باور رسیده‌اند که تحقق اهداف دولت الکترونیکی در نهایت منجر به کاهش هزینه‌ها و در عین حال ارایه خدمات بهتر و سریع‌تر خواهد شد.
▪ روی پورتال وزارت تعاون بخشی به نام سامانه‌های در دست اقدام وجود دارد که در این بخش سامانه جامع محاسبه حساب‌های ملی بخش تعاون و پورتال تجارت الکترونیکی تعاونی‌ها، قرار گرفته است. در خصوص این دو پروژه در دست اقدام توضیح دهید.
ـ براساس سیاست‌های اجرایی اصل ۴۴ قانون اساسی و در قالب برنامه پنجم توسعه کشور به وزارت تعاون تکلیف شده است که در اقتصاد کشور به سهم ۲۵ درصدی دست یابد. برای دستیابی به این هدف ما نیازمند شناسایی وضع موجود هستیم تا براساس آن و ترسیم وضع مطلوب، راهکار ارایه دهیم. از آن جهت که فناوری اطلاعات و ارتباطات بهترین گزینه برای دستیابی به آمار و اطلاعات دقیق است پس با همکاری مرکز آمار ایران در نظر داریم سامانه جامع محاسبه حساب‌های ملی در بخش تعاون را راه‌اندازی کنیم. درباره پورتال تجارت الکترونیکی تعاونی ها هم باید بگویم ما در سراسر کشور تعاونی‌های فعال بسیاری در عرصه های اقتصادی داریم که به دلیل پراکندگی جغرافیایی، بسیاری از این تعاونی‌ها امکان ارایه خدمات و محصولاتشان را در بازار‌ها و نمایشگاه‌های عمومی ندارند. به همین دلیل با همکاری وزارت بازرگانی در صدد تهیه برنامه عملیاتی تجارت الکترونیکی تعاونی ها برآمدیم.
یکی از محور‌های برنامه عملیاتی تجارت الکترونیکی تعاونی ها، راه‌اندازی پورتال تجارت الکترونیکی‌ است که در این پورتال تعاونی‌ها قادر خواهند بود محصولات و خدماتشان را در سطح ملی و بین‌المللی به صورت مجازی ارایه دهند. از طریق این پورتال تعاونی‌ها می‌توانند غرفه مجازی داشته یا در نمایشگاه‌های مجازی شرکت‌ کنند. در واقع راه اندازی این پورتال پیش نیاز ورود تعاونی‌ها به عرصه تجارت الکترونیکی است. در همین راستا دریافت شناسه کالا و خدمات ( ایران کد ) توسط تعاونی‌ها، از چند ماه گذشته در دستور کار تعاونی‌ها قرار گرفته است.

گفت و گو: پریسا سجادی

منبع : روزنامه فناوران