شیطان

● در امان ماندن از وسوسه های شیطان
«آیا درباره دوری از شیطان و وسوسه هایش آیه ای در قرآن آمده است؟»
آیه های مربوط به این موضوع بسیار فراوان است. در حقیقت، هر جا قرآن کریم از شیطان و کارهای او و سرگذشت وی سخن می گوید، می خواهد ما را از وسوسه های او در امان بدارد. حتماً قصّه نافرمانی شیطان را شنیده ای که حاضر نشد به حضرت آدم سجده کند و می دانی که این موجود رانده شده از درگاه خدا، قسم خورده که با وسوسه های خود، بندگان خدا را گمراه کند. پس هر جا قرآن به بیان قصّه شیطان پرداخته ـ مانند آیات سوره بقره ـ به گونه ای ما را به دوری از شیطان و وسوسه هایش فرا خوانده است. اما روشن ترین پاسخ به پرسش تو، آیه ۲۰۰ و ۲۰۱ سوره اعراف است که می فرماید: «و هرگاه وسوسه ای از شیطان به تو رسد، به خدا پناه ببر; که او شنونده و داناست. پرهیزگاران، هنگامی که گرفتار وسوسه های شیطانی می شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می افتند و (در پرتو یاد خداوند) بینا (و آگاه) می شوند.» همان طور که در این آیه می بینی، بهترین راه برای دوری از وسوسه های شیطان، یاد خدا و توجّه به قیامت است.
● چرا شیطان بر آدم سجده نکرد؟
ابتدا ترجمه یکی - دو آیه قرآن را می نویسم تا با خواندن آنها پاسخ سؤالتان را پیدا می کنید. در حقیقت شما را خلق کردیم، سپس به صورت گری شما پرداختیم (صورت شما را شکل دادیم) آن گاه به فرشتگان گفتیم برای آدم سجده کنید پس ]همه[ سجده کردند، جز «ابلیس» که از سجده کنندگان نبود * ]خداوند به او[ فرمود در آن هنگام که به تو فرمان دادم چه چیز مانع سجده کردنت شد؟ گفت: من از او بهترم مرا از آتش آفریده ای و او را از خاک * ]خداوند[ فرمود: از آن ]مقام و مرتبه ات[ فرود آی تو حق نداری که در آن مقام تکبّر کنی، بیرون رو که تو از افراد خوار و پست هستی.
چنان که می بینید علت اصلی سجده نکردن شیطان، تکبّر و خود بزرگ بینی او بود. شیطان مغرور و متعصب فکر می کرد که از آدم بهتر است، چون او از آتش آفریده شده و حضرت آدم از گل و خاک و گل از آتش پست تر است. با این استدلال پوچ در برابر خداوند، اشیا و محصول چندین هزار سال عبادت خودش را از دست داد; چنان که خداوند می فرماید: (ابی واستکبر و کان من الکافرین); سرباز زد و تکبّر ورزید ]و به خاطر نافرمانی و خودبزرگ بینی[ از کافران شد.
● شیطان و ابلیس
به هر موجود آزار دهنده، منحرف و سرکش که انسان ها را ازراه خدا باز می دارد شیطان گفته می شود. پس گاهی شیطان از جنس انسان است و گاهی از غیر انسان ها چنان که خداوند می فرماید:
برای هر پیامبری دشمنانی از شیطان های انسانی و جنّی قرار دادیم....
با توجه به آن چه برایتان نوشتم آیا می توانید بگوییید چرا امام خمینی(قدس سره) آمریکا را «شیطان بزرگ
نامیده است؟ آری برای این که طغیان و سرکشی و زورگویی می کند و موذیانه انسان های
دیگر را از راه خدا باز می دارد و آنها رامنحرف می کند.
امروزه شیطان بزرگ و سایر شیطان ها، دام های زیادی فراروی نوجوانان و جوانان ما قرار داده است و به فرموده امام خمینی:
الان که شما جوان های عزیز و همه دبیرستان، و همه دانشگاه ها می خواهید کشور خودتان دست خودتان باشد،
استقلالش محفوظ باشد، آزادی داشته باشید، طریق انسانیت را طی بکنید... شیاطین به دست
و پا افتاده اند که شماها را منحرف کنند.
فرق ابلیس با شیطان این است که ابلیس یکی از شیطان ها بود.یعنی همان شیطانی که حضرت آدم(علیه السلام) را گول زد و او را از بهشت بیرون راند. همان شیطانی که از جنّ است، چنان که خداوند می فرماید:
و ]یاد کن[ آن گاه که به فرشتگان گفتیم که به آدم سجده کنید پس سجده کردند، مگر ابلیس که از جنّیان بود و از فرمان پروردگارش سرپیچی کرد. آیا شیطان و فرزندانش را به جای من به دوستی برگزیدید،
در صورتی که دشمن شما هستند؟ ستم کاران چه جای گزین بدی را انتخاب کردند.
● چرا شیطان آفریده شده؟
پیش از پاسخ دادن، چند سؤال از شما می پرسم: چرا عده ای چاقو می سازند؟ چاقویی که با آن شکم افراد را می توان درید؟! چرا برق را اختراع کرده اند که جان انسان های بی گناه را می گیرد؟ این پرسش ها را درباره استفاده از گاز، اتومبیل، هواپیما و... هم می توان پرسید. پاسخ همه این سؤال ها این است که اصل ساختن چاقو خوب و سودمند است، ولی افرادی که استفاده نابه جا می کنند باید مجازات شوند. اختراع برق مفید است و کسانی که بی توجهی کنند باید هشیار شوند. در سایر مثال ها هم اصل
اختراع و استفاده از وسایل خوب است، ولی باید ازاستفاده های بی مورد و بدپرهیز شود.
درباره شیطان نیز همین طور است خداوند شیطان را پلید و موذی و بد نیافریده، بلکه شیطان موجودی بود که به فرموده حضرت علی(علیه السلام) شش هزار سال خدا را عبادت می کرد.۱ او آن قدر خوب و عابد بود که هرچند فرشته نبود، در زمره فرشتگان قرار گرفته بود. پس در آغاز، پاک آفریده شده بود و هدف از آن گمراه کردن مردم نبود، ولی از اختیاری که خداوند به او داده بود سوء استفاده کرد و در زمره گناه کاران قرار گرفت.
نکته دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که: از نظر آفرینش نیزوجود شیطان برای افراد خوب و مؤمنان نه تنها زیان بخش نیست، بلکه وسیله تکامل است. خداوند ما را آزاد آفریده و راه خوب و بد را به ما
نشان داده است.
خداوند، فرشتگان، عقل و... ما را تشویق می کنند که در مسیر حق قرار گیریم. و شیطان نیز هیچ تسلّطی بر ما ندارد، بلکه تنها ما را تشویق می کند که در مسیر باطل قرار گیریم و در این کشاکش و میدان مبارزه است،که انسان پیش رفت می کند و می تواند مراحل تکامل را یکی پس از دیگری طی کند.
● قدرت شیطان
آنچه که از روایات به خصوص آیات کریمه قرآن استفاده می‌شود این است که القائات شیطانی، غیر از بندگان خالص و پاک خداوند یا معصوم(ع)، در بقیه افراد اثرگذار خواهد بود. قرآن در این مورد می‌فرماید: «قال فبعزّتک لأغوینّهم اجمعین الا عبادک منهم المخلصین؛شیطان گفت:پس به عزّت تو سوگند که همه آنها را گمراه خواهم نمود.جز بندگان ناب و خالص شده ات را».۱ و در آیه دیگری از تهدیدهای شیطان این گونه سخن به میان آمده است. «لازیننّ لهم فی الأرض و لأغوینّهم اجمعین.الا عبادک منهم المخلصین؛با زیبا جلوه دادن مظاهر مادّی و ظاهری زمین، آنها را گمراه خواهم نمود،جز بندگان ناب و خالص شده‌ات را».
● ابلیس‌ از کدام‌ طایفه‌ است؟
▪ (سوره کهف آیه ۵۰ )
و [به‌ یاد آر] زمانی‌ را که‌ به‌ فرشتگان‌ گفتیم‌ به‌ آدم‌ سجده‌ کنید. پس‌ همگی‌ سجده‌ کردند، جز ابلیس‌ که‌ از جن‌ بود. پس‌ از فرمان‌ پروردگار خود بیرون‌ رفت
داستان‌ ابلیس‌ و استکبار او هفت‌ بار در قرآن‌ آمده‌ و داستانی‌ بسیار آموزنده‌ است. اهم‌ مطالبی‌ که‌ از قرآن‌ دربارهِ‌ ابلیس‌ فهمیده‌ می‌شود عبارت‌ است‌ از:
۱) ابلیس‌ به‌ سبب‌ عبادت‌ بسیار جزو فرشتگان‌ به‌ حساب‌ می‌آمد و ملائکه‌ هم‌ تصور می‌کردند که‌ او از ایشان‌ است؛
۲) ابلیس‌ پس‌ از این‌ که‌ از اجرای‌ فرمان‌ خدا سر باز زد حسابش‌ از ملائکه‌ جدا شد و از آن‌ مقام‌ شامخ‌ سقوط‌ کرد و عامل‌ سقوط­ خودِ او بود، نه‌ این‌ که‌ او شیطان‌ خلق‌ شده‌ باشد؛
۳) مفهوم‌ شیطان‌ اعم‌ از ابلیس‌ است‌ و همهِ‌ اغواگران‌ را، چه‌ انسان‌ و چه‌ غیر انسان، شامل‌ می‌شود؛
۴) ما نیز باید مراقب‌ خویشتن‌ باشیم‌ و نپنداریم‌ که‌ اگر خداوند توفیقی‌ عطا فرمود و چند روزی‌ در راهی‌ درست‌ گام‌ برداشتیم، تا پایان‌ چنان‌ خواهیم‌ ماند؛ بلکه‌ جهان‌ عرصهِ‌ دگرگونی‌هاست‌ و انسان‌ تا زنده‌ است‌ دایماً آزمایش‌ می‌شود و هر لحظه‌ ممکن‌ است‌ سقوط‌ کند

نویسنده: غلامرضا حیدری ابهری
منبع: برایم از قرآن بگو، ص ۲۸
نویسنده: محمد علی محمدی
منبع: سر سفره خدا، ص ۵۶
نویسنده: محمد علی محمدی
۱. صحیفه نور، ج ۱۰، ص ۱۳۹. ۲. همان. ۳. تفسیر نمونه، ج ۱۹، ص ۳۵۰. ۴. کهف، آیه ۵۰.
نویسنده: محمد علی محمدی
۱. نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲ (خطبه قاصعه)۰ ۲. تفسیر نمونه، ج ۱، ص ۱۹۴، ج ۲۷، ص ۴۵۹.
منبع: سر سفره خدا، ص ۵۵
نویسنده: عالیه جعفری
۱. سوره ص، آیه ۸۳ ـ ۸۲. ۲. سوره حجر،آیه ۴۰ ـ ۳۹.
منبع: آل البیت

منبع : سایت قرآنی سحر سحر