مراسم پیر شهریار (شالیار) ، استان کردستان

روستای اورامانات تحت یكی از فضاهای ویژه روستایی كردستان است كه علاوه بر زیبایی چشم‌اندازها، به دلیل اجرای همه ساله مراسم بسیار باستانی و حیرت‌انگیز «پیر شهریار» قابلیت‌های ارزشمند جهانگردی دارد. آرامگاه پیر شهریار كه به پیر شالیار نیز معروف است از قدسین زرتشتی و زیارتگاه‌ها و معابد بسیار مورد احترام مردم این ناحیه می‌باشد. به روایتی پیر شالیار و مراسم آن از یادگارهای دوره پیش از اسلام است.
مراسم فوق در اواخر تابستان و به مدت یك هفته انجام می‌شود. مردم منطقه ابتدا در فصل تابستان، گردوهای درخت‌ها را می‌چینند و خشك می‌كنند و به منظور استفاده در این مراسم نگهداری می‌‌كنند سپس در زمان انجام مراسم، بچه‌ها به نمایندگی از جانب چند تن از بزرگان منطقه به درب منازل رفته و جهت تهیه آش مخصوص از مردم آرد و گوشت قربانی (گوسفند یا گاو) و مواد لازم دیگر را جمع‌آوری نموده و در ظروف خالی شده اجناس جمع‌آوری شده آن‌ها، تعدادی گردو می‌ریزند. سپس با آرد جمع‌آوری شده نان می‌پزند و مقداری از گردوهای سائیده شده را با خمیر نان مخلوط می‌كنند. معمولاً خانم‌ها هر روز به میزان قابل توجهی نان می‌پزند و در اختیار مردان جهت صرف ناهار و شام قرار می‌دهند. صبح خیلی زود، تعدادی از مردان آشپز، دیگ‌ها را روی اجاق‌ها گذاشته و مقدار زیادی گوشت و سایر مواد داخل آن‌ها می‌ریزند و آش مخصوص می‌پزند و هنگام نهار و شام بین اهالی احسان می‌كنند.
هر روز پس از صرف نهار، مردها در پشت‌بام وسیع یكی از منازل به رقص‌های گروهی عرفانی می‌پردازند. شیوه اجرای این رقص بدین شكل است كه كلیه مردها دست‌ها را به كمر یكدیگر حلقه می‌كنند و آرام ‌آرام می‌چرخند و تعدادی مابین 3 تا 8 نفر نیز در وسط گروه رقص، دایره‌وار می‌‌چرخند و مرتباً سرهایشان را تكان می‌‌دهند و موهای بلند خودشان را آشفته می‌كنند و آن‌قدر این حركت تكرار می‌شود كه معمولاً چندتایی از آن‌ها از خودبیخود شده و چاقو، قیچی، سیخ كباب و ... را در بدن خود فرو می‌كنند. برای اینكه اشخاص آسیبی به خود نرسانند دیگران جلوی این افراد را به سرعت می‌گیرند.
پس از پایان رقص، شب هنگام وارد خانه‌ای كه گویا خانه پیر بوده، می‌شوند و به خواندن اشعاری در وصف پیر می‌پردازند و آنگاه لنگه كفشی را كه در صندوق یكی از اتاق‌ها است و معتقدند به پیر شالیار تعلق دارد، از صندق در می‌آورند و دست به دست می‌دهند و با احترام خاص می‌بوسند و سپس در صندوق نگهداری می‌كنند.
روز آخر انجام مراسم، ماست و نان تهیه می‌كنند و به صورت گروهی به سمت آرامگاه پیر می‌روند و به محض ورود به محوطه باز آرامگاه، كفش‌ها را از پا درمی‌آورند و پای برهنه، زمین را می‌بوسند و آنگاه به زیارت پیر مشغول می‌شوند و دستمال‌هایی نیز جهت گرفتن حاجت به دیوارها و درخت‌های محوطه آرامگاه می‌آویزند و سپس به خوردن نان و ماست می‌پردازند و برای خوردن آن تلاش زیاد می‌نمایند تا از خوردن آن بی‌بهره نمانند، زیرا معتقدند خوردن نان و ماست روز آخر در جوار آرامگاه پیر، تبرك است و در درمان بیمار‌ها نیز مؤثر است. غروب همان روز (روز هفتم) مراسم پایان می‌پذیرد.