اوباما در کرانه نیل

این یادداشت من احتمالاً باراک اوباما را به دردسر می اندازد. اما نمی توانم ساکت بمانم. واقعیت این است که بسیاری از مصری ها و سایر اعراب از کشورهای مسلمان واقعاً او را دوست دارند و امیدوارند در انتخابات ریاست جمهوری امریکا برنده شود. بارها پیش آمده که من انتخابات امریکا را از خارج از کشور پیگیری کنم. اما این بار به هنگام اعلام باراک اوباما به عنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری امریکا در مصر بودم و واکنش های جالبی نسبت به این انتخاب مشاهده کردم.
اوباما که به عنوان یک مسیحی بزرگ شده است، دائماً به افکار عمومی امریکا اطمینان می دهد که مسیحی است و مسلمان نیست. اما مصری ها به شدت از اینکه مردی با اجداد مسلمان به عنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات شرکت می کند و ممکن است رای هم بیاورد، متعجب و هیجان زده شده اند.
آنها شاید واقعاً از شجره نامه خانوادگی اوباما سر در نیاورند اما می دانند که ممکن است مردی که نام کاملش «باراک حسین اوباما» است به کاخ سفید راه پیدا کند. آنها می دانند اگر چنین اتفاقی بیفتد، تغییر عظیمی در مناسبات امریکا با مسلمانان رخ خواهد داد.
در مصر هرکس که با من مصاحبه می کرد، نهایتاً می پرسید؛ «فکر می کنید اجازه می دهند اوباما رئیس جمهور شود؟» هیچ کس نمی پرسید او رئیس جمهور می شود یا نه. همه می پرسیدند آیا به او «اجازه» می دهند که رئیس جمهور شود؟ به همین خاطر است که بی اغراق می توانم بگویم انتخاب اوباما به عنوان کاندیدای دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری امریکا، تصویر این کشور را در سطح جهان تا حد زیادی بهبود بخشیده است. این تصویر توسط جنگ عراق، بدعت جرج بوش در استفاده از کلمه جنگ صلیبی برای توصیف مبارزه با تروریسم، ماجراهای ابوغریب، زندان گوانتانامو و ماجراهای دیگر کاملاً خراب شده بود و حالا انتخاب اوباما، یک نقطه مثبت دیپلماتیک را برای امریکا رقم زده است. البته نمی توان انکار کرد که مصری ها هنوز از امریکا دل چرکین هستند و بعدها هم هرکس رئیس جمهور امریکا شود، این احساس برطرف نخواهد شد. هراز چندگاهی، امریکا یک اقدام رادیکال و غیرمعمول انجام می دهد و همه کاسه کوزه ها را به هم می ریزد و کشورهای سنتی خاورمیانه را غافلگیر می کند و به همین دلیل، آن برچسب «غیرمعمولی» چنان به سیاست های امریکا چسبیده که هیچ دیپلماتی نمی تواند به راحتی آن را بکند.
یک روز که با دو تن از مقامات مصری و یک تاجر مصری در رستورانی در سواحل نیل نشسته بودم، یکی از آنها از قول فرزندش پرسید؛ «آیا روزی می رسد که مصر هم چنین شرایطی را تجربه کند؟» پاسخ من به آنها مشخص بود؛ «نه.» این اتفاق در هیچ جای دیگری در منطقه نخواهد افتاد. سوالات مشابه با این سوال هم همگی پاسخ منفی دارند.
دوستان مصری من واقعاً از انتخاب اوباما هیجان زده بودند زیرا حالا دیگر مردم کشوری مثل مصر حس می کنند اوباما در مقام رئیس جمهور به حرف هایشان گوش خواهد داد و حتی اجرای نظریات آنها را هم مورد توجه قرار خواهد داد. آنها معتقدند رئیس جمهوری که بیشتر دوران زندگی خود را در خارج از امریکا گذرانده و از بیرون به امریکا نگریسته است، دیدگاه بهتری نسبت به مسائل جهانی خواهد داشت. البته جان مک کین هم همین مزیت را دارد چون در زمان جنگ ویتنام همین دیدگاه را داشته است.
مایکل اسلکمن - همکارم در دفتر روزنامه در قاهره - در همین خصوص ماجراهایی داشت که برایم تعریف کند. او گفت یک بار وقتی وارد مسجد مصر شده، مرد عربی آنجا با انگلیسی دست و پا شکسته از او می پرسد آیا هیلاری و اوباما در کنار هم قرار گرفتند یا نه؟ اسلکمن بعداً طی صحبت ها می فهمد که این مرد روزانه دو ساعت سفر می کند تا به محل کارش برسد و باز هم وقت دارد رقابت های ریاست جمهوری امریکا را دنبال کند. او واقعاً نظر خاصی در مورد هیلاری نداشته، اما حس می کرده اگر اوباما رئیس جمهور امریکا شود خیلی بهتر است؛ چون اوباما مثل خود او پوست تیره یی دارد و اجدادش هم مسلمان بوده اند. این مرد به وضوح گفته که خودش و خانواده اش و دوستانش خواهان انتخاب اوباما به عنوان رئیس جمهور امریکا هستند و حرف ها و مواضع او را می پسندند. اما این همه علاقه به اوباما غیرطبیعی است. اگر او به ریاست جمهوری برسد و گاهی سخنرانی های نامربوط کند و اشتباهات بزرگی هم داشته باشد، این علاقه برای او گران تمام خواهد شد.
نقل است که رالف والدو امرسون در سال ۱۸۴۴ میلادی امریکا را به عنوان کشوری معرفی کرد که سرشار از پروژه های جدید و انتظارات جدید و آرزوهای بزرگ است. اما همین امریکا بود که در جنگ علیه تروریسم غرق شد. حالا خیلی از مردم می خواهند آن امریکای قدیم دوباره برگردد. البته من نمی دانم که اوباما در ماه نوامبر می تواند در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود یا نه. اما چه او پیروز بشود و چه نشود، اعلام نامزدی او در این انتخابات بسیار مهم و تاثیرگذار بوده است. امریکا با انتخاب اوباما، هم خودش و هم سایر کشورهای جهان را غافلگیر کرده و حالا شاید بتوان گفت امریکا راه جدیدی را آغاز کرده است.

منبع؛ نیویورک تایمز
توماس فریدمن
ترجمه؛ فرزانه سالمی

منبع : روزنامه اعتماد