فراموشیِ فراموشی

در عصر ارتباطات، نام‌ها، شماره تلفن‌ها، آدرس‌های ایمیل، کلمات عبور، آدرس‌ها و چه و چه، آنقدر زیادند که به خاطر سپردن شان برای ما مشکل می‌شود، اما فناوری می‌تواند به ما کمک کند که فراموشی را برای همیشه به فراموشی بسپاریم. موضوع اینجا است که ما چنین چیزی را می‌خواهیم؟
شاید بار‌ها برایتان اتفاق افتاده که در یک میهمانی، چهره شخصی آشنا به نظر برسد اما نتوانید نام او را به خاطر بیاورید. این امر یک پدیده فراگیر است اما چه راهکار‌هایی برای مقابله با این مشکلات وجود دارد؟
همانطور که برای رفع مشکلات دیداری یا شنوایی از عینک و سمعک استفاده می‌کنیم و استفاده از این افزار دیگر به امری عادی تبدیل شده، دانشمندان برای کمک به حافظه ما نیز به ساخت ابزار‌های دیجیتالی روی آورده‌اند که در طراحی برخی از آنها از تاریخ باستان الهام گرفته‌اند.
وندی هال، پروفسور رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه ساتهمپتون انگلیس، می‌گوید: به طور مثال در روم باستان، شخصی وجود داشته که به سناتور‌ها گوشزد می‌کرده در چه زمانی و با چه کسی وقت ملاقات دارند و به او نومانکلاتور می‌گفتند ما می‌توانیم از این مورد برای به یاد آوری الهام بگیریم.
وی می‌گوید: من فکر می‌کنم به زودی قادر به ساخت فناوری نظیر سمعک یا عینک خواهیم شد که به ما در به خاطر سپردن امور کمک خواهند کرد.
وی معتقد است که ۵ تا ۱۰ سال آینده ما به این فناوری دست خواهیم یافت.امروزه اکثریت ما، خاطرات‌مان را به ابزار‌های الکترونیکی برون سپاری می‌کنیم و یاد‌آوری گذشته‌مان را برعهده ابزار‌ها می‌گذاریم.
مثلا تلفن همراه‌مان شماره تلفن‌ها را به حافظه می سپارد و سیستم‌های GPS (موقعیت‌یاب جهانی) و ناوبری ماهواره‌ای مسیر‌ها را برای ما ذخیره می‌کنند.
مهندس لیندسی ویلیامز، زمانی که متوجه شد اعضای فراموشکار خانواده، عموما تلفن همراه‌شان را در ماشین لباس‌شویی جا می‌گذارند، تصمیم جدیدی گرفت.
وی در مرکز تحقیقاتی مایکروسافت در کمبریج کار می‌کرد و در همان جا بود که Sense Cam، یک دوربین دیجیتالی کوچک که دور گردن قرار می‌گرفت را طراحی و ساخت.
این دوربین هر ۳۰ ثانیه یکبار و در مواقعی که نور یا گرما تغییر می‌کند، تصویر‌برداری می‌کند به طوری که در ظرف مدت تنها چند دقیقه، حدود دو هزار عکس می‌گیرد.زمانی که شخص از این دوربین استفاده می‌کند، پس از یک راهپیمایی طولانی می‌تواند تمامی وقایعی که در حین قدم زدن اتفاق افتاده را از طریق تصاوی ضبط شده توسط دوربین به یاد آورد.
مایکروسافت چندان تمایلی برای عرضه Sense Cam به بازار نشان نداد اما محققان این ابزار را به وسیله‌ای کمکی برای افرادی دانستند که آلزایمر دارند و حافظه کوتاه‌ مدت آنها دچار مشکل شده است.
برای بسیاری از افراد، با ارزش‌ترین قسمت حافظه‌شان مربوط به بزرگ‌شدن فرزند‌شان است اما اگر به جای یکی، دو فرزند به طور همزمان داشته باشند، عملا حافظه‌ای برای‌شان باقی نماند.
دب روی (Deb Roy)، دانشمد گفتار شناسی موسسه فناوری ماساچوست و همسرش در هر لحظه از زبان باز کردن پسر سه ساله‌شان فیلمبرداری می‌کنند. در سقف همه ‌اتاق‌های خانه‌ آنها، دوربین‌های ویدیویی و میکروفون‌های بسیار قوی تعبیه شده است.همه می‌گوید: حدود ۲۰۰ هزار ساعت از فرزندمان تصویر ویدیویی و فایل‌های صوتی جمع‌آوری کرده‌ایم.
هدف این دانشمند، مطالعه دقیق روی نحوه گوش دادن کودک و یادگیری تکلم است.او از روش سیستم تصویر برداری یکپارچه خانگی به مسایل جالب و غیر قابل باوری دست یافته است.
وی می‌گوید: من فکر می‌کردم که اولین لحظه‌ای که پسرم شروع به راه رفتن کرد، صبح بود اما زمانی که تصاویر ویدیویی مربوط به آن را تماشا می‌کردم دریافتم که دقیقا بعد‌ازظهر این اتفاق رخ داده است، دقیقا زمانی که به دنبال مادرش فریاد می‌کشید.پروفسور روی می‌افزاید: این ابزار‌ها باعث شده تا خطا‌های حافظه‌ای‌مان را برطرف سازیم.
● یاد‌آوری کامل
شاید هدف اصلی طراحی این ابزار‌ها یدیجیتالی که به کمک حافظه ما آمده‌اند، این باشد که ما ذهن‌مان را روی کار‌های دیگر روزمره متمرکز کنیم یا اینکه احساس آرامش و راحتی بیش‌تری داشته باشیم زیرا خودمان می‌دانیم که کدام رویداد ها و خاطرات بیش‌تر از همه ارزش ذخیره شدن در حافظه را دارند.
اما آیا به خاطر آوردن همه مسایل در همه زمان‌ها، خوب است و باعث کامیابی‌ ما می‌شود؟
پروفسور جیم مک‌گو (Jim McGaugh)، از دانشگاه کالیفرنیا در این مورد تردید دارد.
وی روی سه فرد غیر عادی دارای سند‌روم هاپیر‌تیمسیا (hyper Thymestic Syndrome) – توانایی غیر طبیعی در یاد‌آوری خاطرات تمامی رو‌ز‌های زندگی – مطالعه کرده است. یکی از این افراد جیل پرایس بود.
مک‌گو می‌گوید: زمانی که از جیل می‌پرسیدم که در روز ۱۲ مه ۱۹۹۳ چه اتفاقی رخ داد، جیل قبل از هر چیزی می‌گفت که آن روز چه روزی از هفته بود و سپس شروع می‌کرد به تعریف تمامی وقایعی که در آن روز رخ داده بود و حتی رویداد‌های عمومی و خاص نظیر سقوط هواپیما، تصادف قطار و جنگ را با تمامی جزییات بیان می‌کرد.اما نکته جالب توجه آن است که هیچ کدام از این افراد نمی‌توانند زیاد از این توانایی‌شان استفاده کنند.
مک‌گو می‌افزاید: زمانی که جیل در مورد اطلاعات امروز فکر می‌کند، بعد به اطلاعات مربوط به همین روز در سال گذشته فکر می‌کند و بعد به دو سال قبل و همینطور این روند ادامه پیدا می‌کند و در مرور این روز‌ها، خاطرات دردناکی را به خاطر می‌آورد که واقعا او را آزار می‌دهند.
در مقایسه ذهن جالب جیل با ابزار‌های دیجیتالی دست ساخته بشر می‌توان گفت جیل از یکی از خصوصیات برجسته‌ انسان‌ها محروم است و آن هم فراموشی است.

ترجمه: نسترن صائبی

منبع : روزنامه فناوران