آیا می شود شادی را اندازه گرفت

همه ما می خواهیم شاد باشیم، اما معیار و مقیاس شادی چیست؟ آیا می توان شادی و رضایت خاطر را اندازه گرفت.
«لرد لایارد» استاد اقتصاد در مدرسه علوم اقتصادی لندن و مولف كتاب «شادی- درس هایی از علم جدید» می گوید كه شادی همیشه مفهومی بیش از حد مبهم بوده است.
اكنون دانشمندان می گویند واقعاً می توانند شادی را اندازه بگیرند.
دانشمندان علوم اعصاب لذت را اندازه می گیرند. آنها می گویند كه شادی چیزی بیشتر از مفهوم مبهم یا یك حالت خلقی است؛ شادی امری واقعی است.
• اندازه گیری شادی
دانشمندان علوم اجتماعی شادی را صرفاً با پرسیدن از افراد در مورد اینكه چقدر شادند اندازه می گیرند. این بحث مطرح بوده است كه آنچه یك شخص درباره شادی و خرسندی خودش می گوید با آنچه دوستان و حتی غریبه ها ممكن است در صورت مورد سئوال قرار گرفتن بگویند تطبیق می كند. اغلب افراد هنگام مورد سئوال قرار گرفتن می گویند كه نسبتاً شاد و خرسندند.
«پروفسور اددینر» از دانشگاه ایلینویز می گوید كه علم شادی براساس ایده ای ساده است به قول او: «گرچه ممكن است احمقانه به نظر رسد، اما ما از افراد می پرسیم شاد بودن خود را از ۱ تا ۷ یا از ۱ تا ۱۰ ارزیابی كنند و نكته جالب این است كه این نوع پرسش جواب های واقعی به دست می دهد كه معتبرند. این پاسخ ها كامل نیستند، اما معتبرند و براساس آنها می توان امور واقعی در زندگی این افراد را پیش بینی كرد.»
در یك نوع اندازه گیری دیگر حتی سعی می شود تا میزان شادی افراد در طول روز در مكان های مختلف ارزیابی شود.
در ارزیابی لحظه به لحظه بوم شناختی از كامپیوتر های دستی استفاده می شود. با شخص در جاهای مختلف تماس برقرار می شود و یك پرسشنامه برای او فرستاده می شود تا پر كند.
پروفسور دینر می گوید: «این اندازه گیری كامل نیست اما فكر می كنیم از جهات مختلف به همان دقت اندازه گیری هایی باشد كه اقتصاددانان به كار می برند.»
• قدرت شادی
به نظر می رسد كه شادی دارای خواصی تقریباً جادویی باشد. شواهد علمی حاكی از آن است كه شادی به عمر طولانی، سلامتی، بهبودی و كاركرد بهتر منجر می شود.
دانشمندان به مقایسه میزان شادی گزارش شده افراد و مجموعه عوامل دیگر مثل سن، جنس، وضع تاهل، مذهب، سلامتی، درآمد، بیكاری و... می پردازند.
بررسی های متعدد در مورد گروه های بزرگ افراد همبستگی میان شادی و برخی عوامل دیگر را نشان داده اند. در حال حاضر دانشمندان رابطه سببی میان این عوامل را نمی توانند ثابت كنند، مثلاً اینكه آیا افراد به علت شاد بودن سالم ترند یا برعكس به علت سالم تر بودن شادند.
با این حال روانشناسان توانسته اند ارتباطات بسیار محكمی را میان شادی این عوامل بیابند. به گفته پروفسور دینر شواهد بیانگر آن است كه افراد شاد نسبت به افراد افسرده طول عمر بیشتری دارند.
به گفته او در یك بررسی تفاوت طول عمر میان شاد ترین گروه و ناشادترین گروه ۹ سال بود. كشیدن سیگار می تواند چند سالی از عمر شما كم كند، یعنی حدود سه سال. اگر خیلی سیگار بكشید تا ۶ سال از عمرتان كم می شود. در هر حال ۹ سال تفاوت به خاطر شادی تاثیر بسیار بزرگی است.
• ثروتمندتر اما نه شادتر
به گفته پروفسور دینر یك كلید واحد برای شادی وجود ندارد بلكه مجموعه ای از عناصر در این مورد تاثیر دارند.
اولاً خانواده و دوستان نقش تاثیر گذاری در این مورد دارند. هرچه ارتباطات شما با اطرافیانتان گسترده تر و عمیق تر باشد حال شما بهتر خواهد بود.
حتی پیشنهاد شده است كه دوستی می تواند ما را از میكروب ها حفاظت كند. مغز ما بسیاری از مكانیسم هایی را در بدن ما كنترل می كند كه مسئول دفاع از بدن هستند. درست همان طور كه استرس می تواند باعث بروز بیماری در فرد شود، تصور بر این است كه دوستی و شادی می تواند اثر محافظتی داشته باشد.
بر اساس پژوهش ها در مورد شادی، دوستی به طور میانگین نسبت به میزان درآمد یك شخص معمولی اثر بسیار بیشتری در مورد احساس شادی دارد.
پروفسور اسوالد اقتصاددانی در دانشگاه وارویك فرمولی دارد تا محاسبه كند فرد به چه مقدار پول اضافی نیاز دارد تا جبران نداشتن دوستان را كند. پاسخ ۵۰هزار پوند است.
به نظر می رسد ازدواج نیز در احساس خوشبختی نقش داشته باشد. بر اساس پژوهش ها اثر ازدواج ۷ سال افزودن به طول عمر مردان و حدود ۴ سال به طول عمر زنان است.
عنصر تاثیرگذار دوم داشتن معنایی برای زندگی است، داشتن عقیده ای بزرگتر از علائق خود فرد. معنایی كه ممكن است از مذهب، روحانیت یا فلسفه ای برای زندگی ناشی شود. سومین عنصر داشتن اهدافی در قالب ارزش های درازمدتی است كه نه تنها شما برای تحقق آنها تلاش می كنید بلكه آنها را لذتبخش هم می یابید.
روانشناسان استدلال می كنند كه ما نیاز داریم از طریق داشتن مجموعه ای از اهداف كه كار كردن در جهت آنها برای ما جذاب است و توانایی ها و استعدادهایمان را برای آنها به كار می اندازیم، به رضایت خاطر دست یابیم.
• ناخرسندی
البته چیزهای بسیاری هم در زندگی وجود دارند كه می توانند ناخرسندی های طولانی مدتی را به بار آورند.
پروفسور دینر در این رویداد، كلیدی را كه می تواند تاثیرات درازمدتی به جای بگذارند یادآور می شود. به دنبال از دست دادن همسر ممكن است سال ها طول بكشد تا فرد دوباره به سطح پیشین خرسندی و شادی بازگردد.
رویداد دوم از دست دادن شغل است كه می تواند حتی در صورتی كه فرد بعدها به كار بازگردد تا سال ها تاثیر ناراحت كننده خود را بر روان فرد حفظ كند.
اما اگر عبوس و ناراحت به دنیا آمده باشید آیا همیشه ناراحت باقی خواهید ماند؟ درباره این پرسش كه آیا واقعاً می توانیم از دانش مان در مورد چیزهایی كه ما را شاد می كند استفاده كنیم تا میزان شادی مان را به طور دائم بالا ببریم، بحث داغی میان روانشناسان در جریان بوده است.
به نظر مارتین اسلیگمن از دانشگاه پنسیلوانیا تا حدی امكان دارد كه ما در طیف حد زیستی شادیمان را با انجام كارهایی به سمت بالا حركت دهیم.
به گفته او «حداكثر كاری كه ما با احساسات مثبت می توانیم انجام دهیم این است كه به افراد كمك كنیم در حد اوج این طیف زندگی كنند. بنابراین می توانیم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد اعمال نفوذ انجام دهیم اما نمی توان یك آدم غرغرو را گرفت و او را بدل به یك آدم خوش خنده كرد.»

مایك رودین= تهیه كننده سریال تلویزیونی «فرمول شادی» برای تلویزیون BBC

ترجمه : زهرا عباس پور

منبع : روزنامه شرق