اشکالات ناشی از اختلالات عاطفی و بیماری‌های روانی

بلوغ دوران استرس و فشار است. استرس هر نوع محرک یا تغییر در محیط داخلی و خارجی است که ممکن است باعث اختلال در تعادل حیاتی بدن گردد و در شرایط خاصی بیماری‌زا باشد. استرس‌های دوران بلوغ باعث هیجان‌ها، مشکلات عاطفی و گاهی روانی می‌شود. می‌توان گفت که اشکالات عاطفی، نوعی واکنش نسبت به تغییرات و انقلابات طبیعی دوران بلوغ است.
اولین عکس‌العملی که نوجوانان در برابر استرس‌ها از خود نشان می‌دهند واکنش‌های سازشی است. این واکنش‌ها که اغلب به‌صورت مکانیزم‌های دفاعی بروز می‌کنند به سازگاری فرد یا عوامل استرس‌زا کمک می‌کنند و باعث کاهش تنش و فشار می‌گردند و در واقع نوعی تسکین موقت هستند. مکانیزم‌های دفاعی وسایلی هستند که برای حفظ شخصیت و ایجاد هماهنگی بین تمایلات و برای کاهش فشار و استرس به‌کار گرفته می‌شوند مکانیزم‌های دفاعی متعدند. در نوجوانان بیشتر مکانیزم‌های دفاعی زیر دیده می‌شود:
۱. عقب‌نشینی و بازگشت: در این مکانیزم، نوجوان سیر قهقرائی می‌کند و به عقب باز می‌گردد و رفتار کودکانه از خود بروز می‌دهد او بهانه‌گیر می‌شود و بیش از اندازه به سایرین متکی می‌گردد.
۲. همانندسازی: در این واکنش، نوجوان سعی می‌کند که خصوصیات دیگران را به خود نسبت داده و خود را مانند سایرین جلوه دهد.
۳. برون‌فکنی: در این مورد نوجوانان تمایلات ناپسند خود را به دیگران نسبت می‌دهد و خود را در زمینه صفات ناپسند خویش کور می‌بیند و دائماً از اطرافیان خود عیب‌جوئی می‌کند.
۴. جبران: در این‌ صورت نوجوان برای برآوردن امیال خود که با موانع اجتماعی یا فردی برخورد کرده است به رفتارهای موردقبول جامعه می‌پردازد مثلاً به ورزش رو می‌آورد.
۵. دلیل تراشی: گاهی نوجوان برای رفتار خود به توچیه می‌پردازد و دلایلی می‌آورد که واقعاً علت اصلی رفتار او نیست و بیشتر برای حفظ موفقیت و حفظ وضعیت روانی خویشتن است. و مثلاً برای بیان شکست خود، نداشتن وقت و سخت‌گیری والدین را دلیل می‌آورد. و نقش خود را در این شکست بیان نمی‌دارد.
۶. سرکوبی: در این واکنش، آرزوها و تمایلات مزاحم از قسمت آگاه به عقب رانده می‌شوند در این صورت تمایلات سرکوفته از بین نمی‌روند و هر گاه مجالی بیابند تظاهر خواهند نمود.