غفلت از استعدادهای نفهته

خلیج‌فارس در حدود ۲۵ تا ۳۸ میلیون سال پیش با از بین رفتن دریای تتیس کم‌کم شکل گرفت. از حدود ۱۰۰ هزار سال پیش ایران کاملاً مسکونی شده بود و در آن کویر و بیابان وجود نداشت. در خلیج‌فارس نیز آبی وجود نداشت که دلیل آن حدود ۱۲۰ متر پائین رفتن سطح آب اقیانوس‌ها و دریاها بود و در کف حوضه پهناور آن اروندرود (شط‌العرب) روان بود که بعد از عبور از باریکه هرمز به دریای عمان وارد می‌شد. در داخل فلات ایران دریاچه‌های کوچک و بزرگ فراوانی وجود داشت. در طول تاریخ تمام سواحل شمال و جنوب خلیج‌فارس به ایران تعلق داشت. با مراجعه به نقشه‌های تاریخی دوره هخامنشیان تا ساسانیان مشاهده می‌شود که این دریا در دل ایران قرار داشته است. در طول ۲۲ سال جهان‌داری و حکومت هخامنشیان، گستره ایران زمین از مغرب به دریای مدیترانه و لیبی (شمال آفریقا) و از مشرق به رود سند و از شمال دریاچه آرال و از جنوب تا یمن کشیده می‌شد. از نظر آبادانی، مناطق شمالی خلیج‌فارس، جزایر و بنادر آن و هم‌چنین منطقه دریای عمان به‌علت وجود آب شیرین بسیار آباد بوده‌اند. نقشه‌های قدیمی نشان می‌دهد که جمعیت زیادی در این مناطق زندگی می‌کردند. در صورتی‌که مناطق جنوبی آن به‌جزء کرانه‌های دریای عمان هیچ رود، چشمه و آب شیرینی که لازمهٔ زندگی بوده، وجود نداشته است. تنها واحه‌های بسیار کوچکی در این مناطق وجود داشت. بحرین که جزیره نسبتاً ابادی بوده نیز تا ۳۵ سال پیش استان چهاردهم ایران محسوب می‌شد.
تا قرن هجدهم میلادی شبه‌جزیره‌ای به نام قطر در نقشه‌های جغرافیائی وجود نداشت. کشور قطر شبه‌جزیره‌ای کوچک در سال جنوبی خلیج‌فارس در طول تاریخ چندان نقشی نداشته و تحت حاکمیت مستقیم ایران بود. مدتی ”آل‌خلیفه“ که از کویت جدا شدند بر آن حکومت کردند و پس از آن در سال ۱۹۱۶ میلادی تحت‌الحمایه انگلیس شد و در سال ۱۹۷۱ میلادی به‌صورت کشوری جدید درآمد.
کشوری مانند امارات‌عربی‌متحده، ساحل‌نشینان جنوبی و جنوب‌شرقی خلیج‌فارس بودند که ساکنان آن از قدیم امور زندگی‌شان از طریق دریانوری می‌گذشت. در ۱۸۲۰ میلادی انگلیسی‌ها از ضعف و ناتوانی پادشاهان قاجار سوءاستفاده کرده و به‌تدریج پایه‌های قدرت خود را در منطقه مستحکم نمودند. در سال ۱۸۶۹ میلادی (زمان ناصرالدین‌شاه) ۷ شیخ‌نشین کوچک ابوظبی، دربی، شارجه، ام‌القوین، عجمان، رأس‌الخیمه و فجیره توسط انگلیسی‌ها ”شیوخ متصالحه“ را ایجاد کردند. آنها طی پیمانی تحت‌الحمایگی انگلیس را پذیرفتند و در سال ۱۹۶۰ میلادی به‌صورت اتحادیه‌ای به نام ”امارات‌عربی‌متحده“ با نظارت انگلیس درآمده و در سال ۱۹۷۱ میلادی به‌صورت کشوری جدید مستقل شدند. این کشور با استخراج نفت به ثروت رسید و سرسبزی و آبادانی شهرهای امارات، ساخت جزیره مصنوعی و... همه به پشتوانه درآمد نفت این کشور است.
به‌جزء برخی از قسمت‌های امارات، اکثر مناطق این کشور بیابان است. آنها خاک را از کناره‌های ساحلی هندوستان، گیاه را از ایران و آب را از یخ‌های قطب شمال آوردند و یک جنگل‌ مصنوعی به‌معنای واقعی ایجاد کردند و نوار ساحلی را با عرض چند ۱۰ متر سرسبز کردند.
این در حال است که در سواحل ایران آب شیرین وجود دارد و متأسفانه از آن غفلت کرده‌ایم. ما می‌تواینم علاوه بر جذب سرمایه‌گذاران خارجی، خودمان نیز در این مناطق سرمایه‌گذاری کنیم. به‌جای اینکه سرمایه‌گذاران ایرانی در کشورهای عربی سرمایه‌گذاری کنند می‌تواند به سرمایه‌گذاری در کشورشان تشویق شوند. البته برای انجام اینکار باید شرایط فراهم شود و مشکلاتی که وجود دارد برطرف گردد تا سواحل و جزایر خلیج‌فارس توسعه پیدا کنند.
● نقشه‌های قدیمی و جزایر ایرانی
متأسفانه از زمان هخامنشیان، ساسانیان و... نقشه‌ای موجود نیست و تمام این نقشه‌ها از بین رفته‌اند، اما در نقشه‌هائی که یونانیان تهیه کرده‌اند و مستندات آن نیز وجود دارد نام خلیج‌فارس و تعلق همه جزایر به ایران قطعی و غیرقابل بحث است.
از سال ۱۳۴۴ که داعیه شوم جعل نام خلیج‌فارس مطرح شد، شادروان استاد سحاب اقدام به جمع‌آوری نقشه‌ها و انتشار اطلس‌های مربوط کرد. این مؤسسه اخیراً مجموعه جدیدی را در ۶۰۰ صفحه به متن انگلیسی تدوین کرده که توسط مرکز اسناد وزارت امورخارجه چاپ و منتشر شده است. در این اطلس بیش از ۷۵۰ نقشه از آغاز تاریخ تا قرن بیستم میلادی گردآوری و ارائه شده که اصالت نام خلیج‌فارس را به اثبات می‌رساند.
این نقشه‌ها گویاترین اسناد بر اثبات حقانیت ایران در خلیج‌فارس‌اند. نام جزایر ایرانی نیز در اکثر این نقشه‌ها مشخص شده است. در نقشه‌های تهیه شده توسط جغرافیدانان مسلمان عرب و ایرانی دریای پارس تمامی آب‌های جنوب‌شرقی ایران از جمله اقیانوس هند تا سواحل آفریقا و دریای چین را در برمی‌گرفته است که آن را ”بحر فارس“ نامیده‌اند. حتی حدود ه زار سال پیش ”استخری“ در نقشه‌های خود نام ”دریای پارس“ را آورده است. همه نقشه‌نگاران و جغرافی‌دانان دوران باستان مانند بطلیموس در نقشه‌های خود نام ”سینوس پرسیکوس“ را برای خلیج‌فارس ذکر کرده‌اند.
با مطالعه تاریخ ایران می‌بینیم که همواره چشم طمع به خلیج‌فارس از سوی کشورهای مختلف وجود داشته است. پرتغالی‌ها، هلندی‌ها و سپس انگلیسی‌ها وارد این منطقه شده و آن را اشغال کردند.
انگلیسی‌ها قرن‌‌ها در این منطقه سیادت داشته‌اند. اگر چه در اثر مجاهدت‌های ایرانیان و دلیران تنگستان نتوانستند بر خاک ایران تسلط پیدا کنند، اما در طول چند قرن، سیادت و قدرت‌شان در خلیج‌فارس وجود داشت. در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم که دوره استعمار در حال پایان بود و ادامه نگهداری نیروی نظامی برای آنها مقرون به‌صرفه نبود، با زمینه‌چینی قبلی و ایجاد تفرقه بین ایران و حاشیه‌نشیان جنوبی خلیج‌فارس سعی کردند با حمایت از شیوخ منطقه به آتش تفرقه و نفاقی که خود بانی و مسبب آن بودند دامن بزنند که این مسئله متأسفانه هنوز هم ادامه دارد. در هر حال انگلیسی‌ها در سال ۱۹۷۰ میلادی با بیرون بردن نیروهای خود از منطقه، جای پاکی خود را به شیوخ عرب واگذار کردند.
از قرن شانزدهم و هفدهم که مسئله مالکیت در جزایر مطرح شد مدتی پرتغالی‌ها جزیره هرمز را اشغال کردند. اما مالکیت این جزایر همواره ایرانی بوده است. در بسیاری از نقشه‌ها نیز رنگی که به‌کار رفته رنگ سرزمین ایران است. آن‌چه که جالب به‌نظر می‌رسد این است که در نقشه‌های تاریخی منطقه الاحساء، قطیف، بحرین و به‌عبارتی عمده سواحل جنوبی خلیج‌فارس از شارجه تا سواحل عربستان سعودی نزدیک کویت تحت عنوان ”بحرین برّی“ جزء خاک ایران بوده است.
در طول تاریخ این سواحل چندین بار دست به‌دست شده‌اند. اما در زمان زندیه و قاجاریه ایران بر روی این مناطق و حتی بصره تسلط داشته و نمی‌توان گفت که این مناطق جزء خاک ایران نبوده‌اند. از سوی دیگر امارات‌عربی‌متحده در سال ۱۹۷۱ میلادی یعنی حدود ۳۷ سال پیش به‌وجود آمده است. بنابراین چگونه می‌تواند ادعائی روی جزیره‌ای داشته باشد که قرن‌ها متعلق به ایران است. و تنها مدتی شیخ‌قاسمی اجاره‌دار جزیره ابوموسی بوده است. این جزیره چون سرسبز بوده به آن ”گپ سبزو“ نیز می‌گفتند.
استاد دکتر احمد اقتداری در این زمینه می‌گوید: توطئه‌گران اول نام خلیج‌فارس را عوض می‌کنند، سپس روی جزایر بحث می‌کنند، بعد با این زمینه‌چینی‌ها ادعاء مالکیت بر کل خلیج‌فارس می‌کنند.
● نحوه مقابله
انتشار کتاب‌ها، اطلس‌ها و دیگر مستندات و ارسال آنها برای مؤسسات مانند نشنال جئوگرافیک، شبکه‌های خبری مانند CNN و BBC و مراکز علمی و دانشگاهی در سراسر جهان... می‌تواند موضوع این جعل بزرگ تاریخی را بر همگان روشن کند.
اگر این اطلس‌ها برای مراکز علمی در دانشگاه‌ها فرستاده شود، آن را مطالعه می‌کنند و متوجه اشتباه خود می‌شوند لذا معترض این جعل تاریخی می‌شوند. متأسفانه برعکس عرب‌ها، تبلیغات برون‌مرزی ما در این‌گونه مسائل ضعیف است. باید همایش‌هائی را در خارج از کشور برگزار کنیم. دولت باید از این‌گونه موارد حمایت کند. اگر همه با هم متحد باشیم و یک‌دل و یک‌زبان بکوشیم، هیچ‌کس نمی‌تواند این ادعاهای بی‌پایه و اساس را مطرح کند.
● چه باید کرد؟
دولت باید در این جزایر با برنامه سرمایه‌گذاری کند و تسهیلات و امکانات زیربنائی را تأمین کند. در این‌صورت جزایر توسعه پیدا می‌کنند. توسعه با تزریق سرمایه، تشویق به سرمایه‌گذاری، کمک‌های مالی، فراهم کردن تسهیلات و ایجاد تأسیسات زیربنائی به‌وجود می‌آید. در حال حاضر سیستم بروکراسی کشور مانع از سرمایه‌گذاری مردم می‌شود. کشوری مانند امارات‌عربی‌متحده به اندازه‌ای تسهیلات برای مردم ایجاد کرده است که آنها به‌راحتی می‌توانند سرمایه‌گذاری کنند. ثبات مقررات و تصمیم‌گیری‌ها، تسهیلات گمرکی و... می‌تواند در جذب سرمایه‌گذاری‌ها مؤثر باشد. باید به این افراد متخصص بها داد. می‌‌توان از هر جزیره‌ای به فراخور توانائی و استعدادی که دارد، بهره‌برداری کرد.
سواحل شمالی خلیج‌فارس دارای آب شیرین هستند در حالی‌که سواحل جنوبی آب شیرین ندارند. پروفسور فرهودی، حدود ۲۰ سال قبل که به ایران آمده بود عنوان می‌کرد که در سواحل جنوبی خلیج‌فارس چاه‌های عمیق ایجاد کرده‌اند و آب شیرین استخراج می‌کنند که طبق مطالعات انجام شده این آب از کوه‌های زاگرس و از زیر خلیج‌فارس به ساحل جنوبی می‌رود و آنجا که چاه عمیق حفر می‌کنند می‌توانند آب شیرین استخراج کنند. اگر ایران در سواحل شمالی خلیج‌فارس چاه‌های عمیق حفر کند دیگر به حاشیه جنوبی خلیج‌فارس آب شیرین نمی‌رسد. اکثر مناطق و جزایر جنوبی ایران دارای آب شیرین هستند بنابراین این مناطق با برنامه‌ریزی توسعه می‌یابد.

محمدرضا سحاب
مدیر موسسه جغرافیائی و کارتوگرافی سحاب

منبع : ماهنامه پیام دریا