سنگ کاظم‌خان ، ارومیه

سنگ كاظم‌خان یا قیرخلار (محل سكونت چهل نفر) صخره‌‌ایست سنگی كه ارتفاع آن بیش از 350 متر است. دورتادور این سنگ را با بریدن بدنه آن به شكل راهی در آورده‌اند كه عرض آن 60 متر و طولش در حدود 500 متر است. تنها راه دستیابی به بالای سنگ همین راه است. عرض این معبر به سمت فوقانی آن كاسته می‌شود، به طوری كه در بالای سنگ به 6 متر كاهش می‌یابد.
شكل این سنگ صاف و یكپارچه و قلعه درداری بر بالای آن واقع است. آثار عمارت و ساختمان‌های متعددی از سنگ‌های بزرگ و تراشیده در پی و بنای این قلعه به چشم می‌خورد كه در حال حاضر از بین رفته‌‌اند. در محل قلعه تعدادی سنگ قبر مرمرین سفید و درخشان وجود داشته كه روی آنها عباراتی به خط نسخ زیبایی حكاكی شده بود. این سنگ‌های مرمر مفقود شده‌اند. در بالای قلعه مزبور چاهی وجود دارد كه طول و عرض آن 2/5 و عمق آن 8 متر است و به گونه‌ای طراحی شده بوده كه در مواقع بارانی آب شیرین لازم را جمع‌آوری كند.
بر روی این صخره به دستور كاظم‌خان قراول‌خانه مستحكمی با دری از سنگ مرمر احداث شده و روی یكی از پایه‌های مرمری عبارت «ابونصر حسن بهادرخان حكمران ...» و روی پایه ‌دیگر نیز عبارت «الطرفر علی اللّه السلطان الاعظم الحسین ...» را با خط زیبایی حكاكی كرده‌اند كه متأسفانه به علت شكسته شدن پایه‌ها، بقیه عبارات از بین رفته است.
در این قلعه به دستور كاظم‌خان ساختمان دو طبقه‌ای نیز بنا شده كه زمانی مورد استفاده‌ خود و خانواده‌اش بوده است. كاظم‌خان در این قلعه، آهنگری، ریخته‌گری و قایق‌سازی دایر كرده بود و در ضمن به ساختن توپ سرپر و باروت و فشنگ و غیره نیز می‌پرداخت. این قلعه فقط یك در دارد كه به جاده‌ سنگی باز می‌شود.
در قرن 7 هجری به دستور هلاكوخان قلعه قیرخلار را كه به صورت مخروبه بوده، تجدیدبنا می‌‌كنند. گویا به دستور هلاكوخان كلیه خزاین آن را كه از عراق و سایر كشورها به غارت جمع‌آوری كرده بوده، به قلعه شاهی انتقال دادند و در جای امنی پنهان كردند. شایع است كه مدفن او نیز در اینجاست و از این‌رو آن را گور قلعه نیز می‌‌گویند.