خداحافظی با یانگوم بانوی محبوب

سریال جواهری در قصر هم پایان یافت و بانو "یانگوم" سرمست از پیروزی دست در دست افسر مینگ و دختر بچه اش پای در جاده خوشبختی گذاشت.پایانی غیر از این هم نمی شد برای این قهرمان شیشه ای متصور بود،چرا که در غیر این صورت یانگومیسم اساسادر جامعه تلویزیون زده ما به موج فراگیری مبدل نمی شد یا حداقل،توجهی در نزد عموم خانواده های ایرانی برنمی انگیخت تا یک سال پای این جعبه جادو بنشینند.
سریال جواهری در قصر از تولیدات تلویزیون کره جنوبی است که این روز ها نقش سفیر فرهنگی را برای مدیران سیاسی و فرهنگی این کشور شرقی بازی می کند تا آنجا که حتی رئیس جمهور آن از یانگوم سخن می گویند و بازیگر نقش این بانوی سختکوش(لی یونگ آئه) از یانگوم به عنوان مهمترین نقش زندگی اش یاد می کند.مساله اصلی این است که چگونه "یانگوم" یانگوم می شود وموج آن ذهن ها را در می نوردد اما صدها سریال تولید شده ما(به استثنای برخی آثار متوسط)همچون برکه ای راکد به بارانی می آیند و به آفتابی می روند.اواسط دهه ۶۰ از شبکه دوم سیما سریالی پخش می شد که طی چند هفته به پرمخاطب ترین برنامه دو شبکه موجود آن زمان مبدل شد.این مجموعه «سال های دور از خانه» نام داشت که درمیان توده های مردم با عنوان «اوشین» شناخته می شد.
بینندگان ۲۰ سال پیش تلویزیون به خوبی به یاد می آورند که این مجموعه ژاپنی شنبه شب ها پخش می شد و در همین ۴۵ دقیقه، خیابان های شلوغ تمام کشور آرامش را تجربه می کرده و شهرها خلوت می شدند.موج اوشینیزم اتفاقی نیست که از خاطره جمعی ما بیرون برود.سریال «جواهری در قصر» که اتفاقا از شبکه دوم پخش می شد بینندگان بسیارزیادی جذب وخاطره سریال های شرقی دهه ۶۰ را زنده کرد،سریال هایی که بیشترشان تولید کشور ژاپن بودندو پس از موفقیت «سال های دور از خانه»، به تلویزیون ایران سرازیر شدند، سریال هایی همچون از سرزمین شمالی، هانیکو، پدر مجرد و...سریال «جواهری در قصر» که مهمترین تولید تلویزیون کره جنوبی است، در شرایطی گوی سبقت را از آثار داخلی و خارجی شبکه های مختلف ربوده که شرایط مخاطب امروز با دهه ۶۰ بسیار تفاوت کرده است.اهمیت استقبال از این سریال زمانی شکل جدی به خود می گیرد که بدانیم امروز نسبت به دهه ۶۰ تعداد شبکه ها از ۲ به ۷ شبکه افزایش پیداکرده، اینترنت و رسانه های دیگر به خانه ها راه پیدا کرده، امکان دسترسی به فیلم های روز ایرانی و خارجی بسیار آسان شده و درنهایت ساعات پخش برنامه های تلویزیونی افزایش چشمگیری پیداکرده است.بد نیست بدانید «جواهری در قصر» تولید تلویزیون کره جنوبی بوده و برای نمایش در شبکه کره ای MBC ساخته شده است، این سریال که از آن می توان به عنوان مهمترین تولید کره جنوبی در تاریخ تلویزیون این کشور یاد کرد از ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۳ کار پیش تولیدش آغازشده و در ۳۰ مارس ۲۰۰۴ پایان یافته است.سریال یادشده در ۵۴ قسمت(۳۲۵۰ دقیقه) و براساس یک داستان واقعی ساخته شده و نام آن geum Jang Dae است که در کشورهای انگلیسی زبان با عنوان palace the in Jewel یا همان جواهری در قصر پخش شده است. این سریال در ژانر درام یا به طور کاملتر «درام تاریخی» تولیدشده و درکشورهای آسیایی با استقبال بی نظیری مواجه شده تا آنجا که در کشورهای دیگر نیز با عنوان «محبوب ترین درام کره ای تمام دوران» از آن نام می برند. این سریال برای نخستین بار در سال ۲۰۰۳ از یک شبکه کابلی(خصوصی) پخش شد و به سرعت مخاطب زیادی جذب کرد و پس از آن در کشورهایی همچون چین، تایلند، ژاپن، تایوان، هنگ کنگ و... به روی آنتن رفت و حتی به شبکه های آمریکا و اروپا نظیر شبکه جهانی بی.بی.سی راه پیدا کرد.«جواهری در قصر» از فیلمنامه «یونگ هیون کیم» بهره می برد، این سریال که نخستین تجربه فیلمنامه نویسی هیون کیم به شمار می آید، امروز از او چهره ای موفق در رسانه های شرق پدید آورده است. او دستمایه موردنظر خود را از یک داستان واقعی که بی شباهت به افسانه نیست گرفته و با افزودن شاخ و برگ ها، شخصیت ها و فضاسازی به داستانی بلند تبدیل کرده است. داستان سریال در مقطع ۵۰۰ سال پیش کره جنوبی می گذرد که دوره سلطنت پادشاهانی همچون سونگ نیگ و یون سان گون بود. یانگوم که در برخی از اسناد تاریخی نام وی به چشم می خورد ظاهرا دختری از طبقه فرودست بوده که پس از ورود به دربار و طی مرارت های فراوان به آشپزخانه سلطنتی راه پیداکرده و پس از مدتی به عنوان آشپز اول یا همان آشپزمخصوص انتخاب می شود و در دوره ای دیگر تلاش می کند که به عنوان پزشک فعالیت خود را پی گیرد تا آنجا که پس از گذران روزگار و مقاومت در برابر مصائب و مشکلات نظر پادشاه را به خود جلب می کند و به عنوان پزشک مخصوص دربار، فعالیت خود را پی می گیرد.سریال «جواهری در قصر» که پرمخاطب ترین برنامه تلویزیونی در کره و یکی از پربیننده ترین سریال های تلویزیونی در کشورهای آسیایی و حتی اروپایی بوده است، در ایران طبق نظرسنجی سازمان صدا و سیما درماههای گذشته به عنوان نخستین برنامه در جدول برنامه های پربیننده شبکه دوم قرارگرفته است.
انتشار عکس های مجموعه در سطح وسیعی در فضای واقعی و جهان مجازی اینترنت، فروش DVD این مجموعه و بازار داغ شایعات پیرامون پخش نکردن قسمت های نهایی سریال از جمله دلایل مشخص استقبال از این سریال به شمار می آید، تا آنجا که مدیر تامین برنامه شبکه دوم در آغاز خردادماه شایعات حذف قسمت های پایانی را تکذیب کرد و گفت: دوبله همه ۵۴ قسمت این سریال پس از ۹ ماه فعالیت به پایان رسیده و بهمن ماه پخش آن به پایان خواهد رسید!به نظر می رسد جدا از ویژگی های طبیعی تلویزیون در نمایش آثار سریالی و حتی چند ده قسمتی که خود به خود بیننده را با داستان و شخصیت ها مانوس کرده و حس همذات پنداری آنها را تحت تاثیر قرار می دهد این بار در مجموعه «جواهری در قصر» فاکتورهای دیگری نیز دخالت دارند. نگاهی گذرا به این سریال عامه پسند و شنیدن نظرات بینندگان پیگیر و متعصب آن نشان می دهد که «یانگوم» شخصیتی جذاب برای مخاطب تلویزیونی فراهم کرده تا با سعه صدر با مشکلات، مصائب، ناهمواری ها، سختکوشی ها و مرارت های او در راه رسیدن به هدف والای خود آشنا شود و از همین رو یانگوم را بخشی از وجود خود تجسم کند و این همان همذات پنداری است که با شخصیت پردازی فیلمنامه نویس پدید می آید و البته در قاب تلویزیون فرصت کافی برای پرداختن به آن وجود دارد.از سوی دیگر تضادهایی که در میان افراد خوب و بد داستان وجود دارد نوعی کنتراست پدید می آورد تا از خیر و شر تصویر روشن تری به بیننده ساده پسند تلویزیون ارائه شود.
از همین رو مفاهیمی همچون عشق و نفرت، مبارزه و مقاومت، خشم و آرامش، سرسختی و سهل انگاری، وفاداری و خیانت و... که در خلال داستان و روابط میان شخصیت های متعدد سریال تصویر می شود بیننده را درلمس دقیق تر موضوع یاری می رساند.پرداختن به مسائل اخلاقی، تا آنجا که برخی این مجموعه را یکی از اخلاق گراترین سریال های تلویزیون در سال های اخیر قلمداد می کنند، نیز از دلایل دیگری است که در جذب مخاطب سریال به کار تولیدکننده می آید. از سوی دیگر توجه کافی به مسائل حاشیه ای همچون مسائل تاریخی و فرهنگی، مسائل روزمره خانواده ها همچون آشپزی و خانه داری، موادغذایی و... مخاطب را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و همه این عوامل در کنار هم موجب می شوند تا مخاطب شرقی به طور عام و مخاطب ایرانی به طور خاص تحت تاثیر داستان قرار بگیرد و متعصبانه از زنی به نام «یانگوم» دفاع کند.یکی از ویژگی های تلویزیون نسبت به رسانه های دیگری نظیر سینما یا تئاتر، عمومی بودن آن در میان آحاد مردم و طیف گسترده مخاطبان آن است.
در واقع بیننده تلویزیون که بدون انتخاب مشخصی به برنامه های تلویزیونی دل می سپارد ممکن است در خلال پرداختن به فعالیت های روزمره خود به برنامه ها هم نگاه کند، بنابراین تولید سریال و برنامه های تلویزیونی با این گونه مخاطب و گستره عمومی آن ویژگی هایی را می طلبد که به ظاهر، سازندگان سریال «جواهری در قصر» در پیدا کردن آن موفق بوده اند. انتخاب یک داستان ساده، پرداختن به رویدادها و حوادث در فرصت مناسب، تصویربرداری دیجیتالی، طراحی صحنه مبتنی بر رنگ و لعاب، پرهیز از حرافی و توجه به سادگی در بیان مفاهیم و روایت، انتخاب بازیگران مناسب(نمونه اش همین یونگ آئه که تحصیلکرده آلمان بوده و امروز به شهرت جهانی رسیده است) از جمله مواردی هستند که سازندگان با هدفمندی به آن دست یافته اند. همان گونه که پیشتر گفته شد «یانگوم» در شرایطی مورد استقبال تماشاگران ایرانی قرار گرفته است که «اوشین» و «هانیکو» در دهه ۶۰ در فضایی بدون حضور رقیب یا نقش کمرنگ دیگر رسانه ها پخش شدند. نکته جالب آن که رسانه هایی همچون اینترنت به کمک علاقه مندان این برنامه ها آمده و کاربران اینترنتی به صورت خودجوش برای تبلیغ این سریال و شخصیت محبوب خود تلاش می کنند. برای نمونه تنها در یکی از سایت های پشتیبان وبلاگ های فارسی بیش از ۳۳۹۹ وبلاگ به این سریال پرداخته اند و یک ساعت بعد تعداد این وبلاگ ها به ۳۴۰۶ رسید. به تعبیر دیگر ده ها سایت و وبلاگ به طور ویژه به این سریال پرداخته اند و در چارچوب خود به ارائه مطالبی درباره سریال، بازیگران، داستان و... توجه نشان داده اند.
در یک جست وجوی دیگری مشخص می شود که در میان هزاران سایت و وبلاگ ردیف۲۲، ۲۹ و ۱۰۵ پربیننده ترین وب ها مربوط به «جواهری در قصر» است.امروز در شبکه های مختلف تلویزیون هر روز شاهد دهها فیلم، سریال و مجموعه های مختلف تلویزیونی هستیم، آثاری که با صرف زمان، انرژی و هزینه زیادی تولید می شوند، اما آیا جز تعداد محدودی از آنها مورد توجه مخاطب ایرانی قرار می گیرند؟ دلیل این کم توجهی و آن استقبال گسترده از سریال هایی مثل «جواهری در قصر» و «سال های دور از خانه» چه می تواند باشد؟ آیا چیزی جز توجه به سادگی در روایت داستان و دوری از پیچیدگی در ساختار است؟

com.dlogfa.dahmanadbollahi

منبع : روزنامه ابتکار