الکامپ، تله‌کام یا هر کامپ و کام دیگری، چگونه باید باشد و مدیریت شود!

موضوع‌یابی و نوشتن درباره الکامپ سهل‌تر از آن است که به تصور آید، زیرا در آن آنقدر اشکال ریز و درشت مشهود است که نیازی به موشکافی‌های مرسوم و معمول اهالی مطبوعات نیست.
برای نوشتن درباره الکامپ چند رویکرد گاه مشابه و گاه متضاد را می‌توان انتخاب کرد که در این گذر و برخلاف سیاق سابق، رویکرد دردمندانه، هم‌دلانه، مشفقانه و کمی نقدناکانه را انتخاب می‌کنم. به‌طور خاص روی سه نکته تأکید خواهم داشت که در ادامه می‌خوانید.
● موضوع اول: ملی یا بین‌المللی
وقتی اسناد و مکاتبات موجود میان نهادهای صنفی و دولتی را مطالعه می‌کردم، مکتوب رئیس سازمان نظام صنفی قبلی در خاطرم زنده شد که خطاب به وزیر محترم بازرگانی نگاشته شده و در بندهای ابتدائی آن پیشنهاد برگزاری بین‌المللی چنین رویدادی را مطرح کرده بود.
اینکه این گفته با توجه به شرایط کنونی ایران قابل طرح مجدد است، یا اینکه باید به‌گونهی دیگر طرح شود و با توجه به مقتضیان زمان اصلاح شود را نمی‌دانم. اما واضح و مبرهن است که حضور انگشت‌شمار تعدادی شرکت خارجی یا نمایندگی آنها در این آوردگاه ملی، نشان از عدم اهمیت این رویداد دارد و مرهم دردهای دهان بازکرده کنونی این صنعت نیست!
الکامپ وطنی استانداردهای حداقلی نمایشگاه‌های محلی را نیز رعایت نمی‌کند و فرصت‌سوزی‌های آن به عادت تبدیل شده است.
در نوشتاری دیگر نشان داده بودم که موقعیت ایران به‌عنوان مرکز ثقل بازار صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات از لحاظ جغرافیائی و جمعیت‌شناختی نظیر ندارد. باور کنید اگر ترکیه چنین موقعیتی داشت، نمایشگاهی به مراتب بزرگ‌تر و فاخرتر از CeBIT هانوفر برپا می‌کرد. بی‌دلیل نیست که کشور توسعه‌نیافته‌ای مانند آذربایجان ـ که در آن لیست درآمد ناخالص ملی اعلام شده از سوی سازمان ملل متحده در جایگاه هفتاد و هشتم جای خوش کرده است ـ چگونه به طمع افتاده است تا شعبه‌ای جدید از نمایشگاه CeBIT در باکو برپا کند و شک نکنید که بازرا قفقاز آنقدر ظرفیت دارد و خواهد داشت که ذره‌ای ضرر به آن راه نخواهد یافت.
به سوی دیگر اگر نگاهی بیاندازیم، منطقه هند و سند را می‌بینیم که بیش از یک‌ میلیارد نفر (معادل ۱۷ درصد) جمعیت زنده دنیا در آن نفس می‌کشند و بازاری با ظرفیت ۴۰۰ میلیون نفر مهیا ساخته‌اند.
اگر نظری کلی به اطراف و اکناف ایران‌زمین داشته باشیم بازارهای فوق‌العاده‌ای در حاشیه ایران به شکل بالقوه وجود دارند. این بازارها در جنوب ایران و در حاشیه خلیج‌فارس ظرفیتی بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون نفر، در منطقه خزر و بین‌النهرین ظرفیتی بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر و در منطقه شامات نیز بازاری با ظرفیت حداقل ۳۰ میلیون نفری در انتظار هستند.
نمایشگاه CeBIT استانبول برای پوشش منطقه شامات، حاشیه غربی دریای خزر، حوزه شرقی مدیترانه برپا شده است. متولیان نمایشگاه جیتکس علاوه بر پوشش منطقه خلیج‌فارس و شبه‌جزیره حجاز، نیم‌نگاهی به بازارهای هندوستان، پاکستان، مناطق شرقی و شمالی آفریقا داشته و نفوذ در بازار ایران و هم‌نشینان شمالی را به جد دنبال می‌کنند. هیچ‌یک از کشورهای مذکور نمی‌توانند نقطه ثقل دسترسی باشند، جز ایران!
موقعیت جغرافیائی و شرایط جمعیتی و البته پارامترهای اقتصادی و معیشتی مانند سهم درآمد ناخالص ملی (GDP) می‌توند دلایلی منطقی برای برپائی نمایشگاه، برگزاری نشست یا هر رویداد دیگری باشد. این مسئله تسهیلاتی برای برقراری تعامل و معرفی محصولات و راه‌حل‌ها فراهم می‌کند. شک نکنید که عدم توجه به موضوعات این‌چنینی، فرصت‌سوزی نام دارد.
● موضوع دوم: جامعیت یا تخصص
اینکه نمایشگاه‌های الکامپ و تله‌کام پس از مدت‌ها دوری و سرگردانی، بالاخره با همت و خوش‌فکری برخی مسئولان در یک زمان و مکان برگزار می‌شوند، به شکل غیرقابل اغماضی مهم است. صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات زیرمجموعه‌های مختلفی را شامل می‌شود. اتمسفر کنونی ایران به‌گونه‌ای نیست که هر یک از این حوزه‌ها بدون توجه به دیگر زمینه‌های این صنعت، گاری خود را به‌طور مستقل برانند و اسب بدوانند.
در حال حاضر صنعت فناوری اطلاعات در قالب الکامپ و صنعت مخابرات در قالب تله‌کام مورد توجه قرار گرفته و موضوعاتی مانند مالتی‌مدیا در دل جشنواره رسانه‌های دیجیتال جا خوش کرده است و صنعت عکاسی نیز داعیه استقلال دارد.
اگر چنین تفکیکی را در سطح بین‌الملل شاهد هستیم، به توان توسعه بازارها و مدیریت مصرف و توان بالای آنها مربوط می‌شود. اگر به تعداد بازدیدکننگان دل خوش کرده باشیم در همین مسیر خواهیم ماند و حکایت ما مانند گرداننده سنگ آسیابی است که چشم بسته و فکر می‌کند در حال طی طریق است. این در حالی است که او فقط دور می‌زند و اگر به همین منوال پیش برود، بعید نیست که تا سه چهار سال آینده نمایشگاه کامپیوتر کابل و مزارشریف نیز برابر الکامپ داعیه‌دار شوند!
به‌زعم نویسنده این سطور، برگزاری جداگانه نمایشگاه‌های الکامپ و تله‌کام و... تفاوت جدی با تخصصی شدن رویدادها دارد و این چندپارگی همچون سمی است مهلک برای اتمسفر صنعت کنونی ایران زمین!
پیشنهاد حقیر، توجه جدی به یکپارچگی در سیاست‌گذاری و برگزاری است. به این معنا که ستادی متشکل از نمایندگان وزارتخانه‌های بازرگانی، فرهنگ، علوم، ICT و نمایندگان اصناف و اتحادیه‌های مرتبط با این حوزه تشکیل و رویدادی جامع و مانع بنا نهاده شود که تمامی حوزه‌هائی را که نمایشگاه‌های الکامپ، تله‌کام، عکس، نشرالکترونیک، وب‌سایت‌ها، امنیت و غیره پوشش می‌دهند شامل می‌شود. اگر این‌چنین شود دیگر جدال‌های فرسایشی سال‌های اخیر را ـ که وزارت بهداشت بازرگانی و بخش خصوصی در دو طرف آن قرار گرفته‌اند ـ شاهد نخواهیم بود.
جامعیت، دوای دردی است که صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات به آن مبتلا شده است. بارها تأکید داشتم و دارم که گرته‌برداری صرف از رویدادهای بازرگانی مانند Computex ، Gitex و CeBIT و... رهگشا نیست.
به تصورم ترکیبی از این دست نمایشگاه‌ها، با توجه به مقتضیات و شرایط کنونی کشور در چارچوب چشم‌انداز بیست‌ساله که مورد تأیید بزرگان نظام است، می‌تواند اتفاقی را موجب شود که در شکل کنونی در تصور نخواهد آمد!
نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و نشست‌های متعدد، جزء غیرقابل تفکیکی از صنعت محسوب می‌شوند.
● موضوع سوم: ظاهر باطن‌نما!
بیشتر رویدادهای جمعی کنونی ما شخصیت بصری ندارند. هر چند در جشنواره دوم رسانه‌های دیجیتال شاهد بودیم که شخصیت‌سازی نمایشگاه مورد توجه جدی متولیان قرار گرفت. سال‌هاست که نمی‌توانیم نشان دهیم که چه چیزهائی در چنته داریم و چه کرده‌ایم و چه خواهیم کرد. پیش از ارائه راه‌حل برای مشکلات نه‌چندان پیچیده موجود، قادر نخواهیم بود به شخصیت‌سازی و شخصیت‌پردازی برای فعالیت‌های خود بپردازیم. به بیان دیگر باید که تناسبی بین باطن فعالیت‌ها و ظاهری که ساخته می‌شود فراهم کنیم. یک‌بار دیگر این موضوع را با عنوان ”شخصیت بصری نمایشگاه“ در نوشتاری دیگر مطرح کرده بودم و تا آنجا که لازم باشد تکرار می‌کنم.
● کلام آخر
قاطبه دوستانی که در این حوزه فعالیت دارند، حاضر به همکاری با افرادی هستند که در جهت پیشبرد این موضوع فعالیت‌ می‌کنند. تلاش بسیاری کردم تا نوشته حاضر همان‌گونه که گفتم، هم‌دلانه باشد و راه‌حل ارائه کند.
باشد که حق ادا شود!

جواد زارعی

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری