رنگ چشم

چشم یکی از جالب‌ترین اندام‌های بدن‌ است، و در واقع نوعی دوربین عکاسی به شمار می‌رود؛ چرا که دریچه‌ای قابل تنظیم برای ورود نور دارد. چشم عدسی‌یی دارد که امواج نور را به منظور ایجاد تصویر می‌تاباند. به علاوه در چشم صفحه نازکی هست که مانند فیلم عکاسی، تصویر بر روی آن نقش می‌بندد.
در این‌جا نمی‌خواهیم چگونگی دیدن را شرح دهیم؛ بلکه بیشتر از ساختمان چشم برایتان سخن خواهیم گفت تا دریابید رنگ چشم از چه چیز پدید می‌آید.
چشم به شکل کره است و فقط یک برآمدگی کوچک در قسمت جلوی آن ـ یعنی جایی که نور وارد می‌شود ـ دارد.
این برجستگی را قرنیه می‌نامند.
«قرنیه» بی‌رنگ است و سبب شکست نوری می‌شود که به دورن چشم می‌آید. چون قرنیه، نگهبان دریچه چشم است، بسیار حساس ساخته شده و اگر ذره‌ای چیز کثیف یا غبار بر روی آن بنشیند، فوری احساس می‌شود؛ آن‌گاه در صدد پاک کردن آن برمی‌آییم.
اما شبکیه در چشم، به منزله «فیلم» در دوربین عکاسی است. شبکیه از ده لایه بسیار نازک شامل یاخته‌هایی فراوان درست شده در سراسر سطح داخلی چشم را، مانند یک آستر، پوشانیده است.
پس می‌بینید که در چشم اولا دریچه‌ای داریم برای ورود نور، و ثانیا فیلمی داریم برای دریافت و نگاشت آن نور.
بسیار خوب، نوری که وارد چشم می‌شود نیاز به تنظیم هم دارد؛ برای این کار، عنبیه و مردمک در آن تعبیه شده‌اند.
«عنبیه» دایره‌ای رنگین است، و «مردمک»، نقطه سیاه کوچکی است که در وسط این دایره جای گرفته است.
رنگ مردمک سیاه است؛ زیرا منفذی است که به تاریکی درون چشم باز می‌شود. سوراخ مردمک به کمک عنبیه تنگ و گشاد می‌شود؛ یعنی در زیر نور شدید به اندازه سوراخ یک سوزن، جمع و تنگ، و در نور کم، کاملا گشاد و باز می‌شود.
بلافاصله پشت عنبیه و مردمک چشم، عدسی قرار دارد؛ درست مانند عدسی یک ذره‌بین.
عدسی چشم، کش‌ می‌آید؛ در نتیجه می‌تواند طوری انقباض و انبساط یابد که دیدن از مسافت دور و نزدیک را برای انسان میسر سازد. پس این عدسی است که امواج نور را طوری می‌شکند تا همه بر یک نقطه کانون، بر روی شبکیه بتابند.
چون ما به چشم کسی نگاه می‌کنیم قسمتی که رنگی است، همان عنبیه چشم می‌باشد. عنبیه رنگی است؛ زیرا در الیاف آن رنگدانه‌هایی، برای حفظ آن از آسیب نور نهفته است.
بیشتر رنگدانه‌ها در قسمت عقب عنبیه گرد آمده‌اند و در قسمت جلو، رنگدانه چندانی وجود ندارد. حالا چون‌ که قسمت جلوی عنبیه بسیار شفاف و بی‌رنگ است و امواج نور قرمز و زرد را به هنگام عبور نور، به خود جذب می‌کند، از این‌رو بازتاب نور در رنگدانه‌ها سبب می‌شود که عنبیه «آبی رنگ» بنماید.
پس رنگ آبی چشم؛ بازتاب رنگدانه‌هایی است که در قسمت پشت عنبیه گرد آمده‌اند.
اگر رنگدانه‌ها در قسمت جلوی عنبیه افزایش نیابند، چشم در تمام عمر همچنان آبی باقی خواهد ماند؛ اما اگر زیاد باشد و در قسمت جلو نیز پخش شوند، آن را به رنگ قهوه‌ای در خواهند آورند.

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان