هاری (حیوان گزیدگی)

هاری یك بیماری ویروسی حاد سیستم اعصاب مركزی است كه مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی می باشد.انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و اغلب ازطریق گزش به آن مبتلا می شوند.
همچنین بیماری از طریق پنجه كشیدن حیوانات بخصوص گربه ،راههای تنفسی ، بندرت گوارشی و پیونداعضا منتقل می شود.
‌● وضعیت حیوان گزیدگی در كشور:
استانهای گلستان ، اردبیل و چهارمحال و بختیاری با میزان بروز بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ مورد در یكصد هزارنفر جمعیت ، بالاترین میزان حیوان گزیدگی را در كشور دارا می باشند.
استان كهكیلویه و بویراحمد با میزان بروز ۲۰۶ تا ۳۰۰ در یكصدهزار نفر جمعیت در رده بعدی و پس از آن استانهای گیلان ، مازندران ،آذربایجان شرقی و غربی ، خراسان ، سمنان ، لرستان ، همدان ، كرمانشاه ،زنجان و بوشهر با میزان ۱۱۲ تا ۲۰۶در یكصد هزار نفر در رده بعدی قراردارند. استان گلستان با میزان بروز تقریباً ۴۰۰ مورد در یكصد هزار نفر بیشترین موارد و استان یزد با ۱۸ مورد در یكصد هزار نفر، كمترین موارد گزش در كشور را دارا می باشند.
● بیماری زایی:
ویروس هاری از طریق خراش سطح پوست یا مخاطها (چشم ، دهان و...) وارد بدن می شود. ویروس از طریق اعصاب محیطی به سیستم اعصاب مركزی می رسد و در آنجا تكثیر می یابد و سپس از طریق اعصاب خودكار به سایر بافتها مثل غددبزاقی ، كلیه ، ریه ، كبد، پوست ، قلب وعضلات می رسند كه باعث بروز علایم بیماری می گردد.
● علایم بیماری در انسان:
دوره نهفتگی بیماری در انسان معمولاً بین ۲ تا ۸ هفته است ، ولی كمتر از ۵ روز و تا یك سال هم می تواند باشد.فاصله محل گازگرفتگی تا مغز، وسعت جراحات ، نوع حیوان مهاجم و سن بیمار از مهمترین عواملی می باشند كه در طول دوره نهفتگی مؤثر است . درصورت ابتلای انسان به بیماری بعد از طی دوره كمون (نهفتگی ) علایم اولیه به صورت خستگی ، بی اشتهایی ، بی قراری ، تف اندازی و گاهی سوزش و خارش در محل گزیدگی بروزمی نماید.
در مرحله تحریك پذیری علایم بی قراری ، خروج كف از دهان ، احساس حالت خستگی ، ترس از نور و ریزش اشك از چشم بروز می كند و سپس وارد مرحله اغما و نهایتاً مرگ می شود.
● علایم بیماری در حیوان:
در سگ و گربه ۳ تا ۱۰ روز قبل از بروز علایم بالینی (بندرت بیشتر از سه روز) ویروس در بزاق حیوان وجود دارد و می تواند بیماری را انتقال دهد. به عبارت دیگر اگر سگ و گربه در زمان گزش ، آلوده به ویروس هاری باشند، علایم بالینی حداكثر ۵ تا ۸ روز بعد از حیوان گزیدگی ظاهر خواهد شد.
پس از طی دوره نهفتگی اولین علامت بیماری تغییر در رفتار و عادات حیوان می باشد.
حیوان غذای خود را بخوبی نمی خورد، به تدریج اندامهایش فلج می شود و پریشان و مضطرب می گردد، دهانش باز و از آن كف خارج می شود واز آب و نور می ترسد و هر چیزی مثل سنگ ، چوب و انسان را گاز می گیرد و سپس می میرد.
● راههای انتقال:
۱) گاز گرفتن:
اصلی ترین راه سرایت بیماری از طریق گاز گرفتن حیوانات هار می باشد كه در مورد گربه و گربه سانان از طریق كشیدن پنجه نیز انتقال بیماری صورت می گیرد.
۲) پوست:
بیماری هاری از راه پوست سالم قابل سرایت نیست، ولی اگر كوچكترین خراش یا زخمی در پوست وجود داشته باشد، در تماس با ترشحات آلوده قابل انتقال خواهد بود.
۳) سایر راهها:
انتقال بیماری بندرت از طریق دستگاه تنفس ، دستگاه گوارش ، پیوند اعضا، جفت ، وسایل آلوده ، مخاطها و سرانجام از انسان به انسان امكان پذیر می باشد.

منبع : روزنامه قدس