آنفلوآنزای پرندگان

● آنفلوآنزای پرندگان چیست؟
آنفلوآنزای Avian یا آنفلوآنزای پرندگان، که گاهی به اشتباه آنفلوآنزای مرغی نامیده می‌شود، ناشی از یکی از انواع ویروس آنفلوآنزا (تیپ A) است. این ویروس شامل سویه‌های مختلفی است که انواع موجودات از جمله پرندگان، خوک، اسب، نهنگ و انسان را آلوده می‌کنند.
آن دسته از ویروس‌های آنفلوآنزا که پرندگان را آلوده می‌کنند، ویروس آنفلوآنزای Al) Avian) نامیده می‌شوند. این ویروس پرندگان، وحشی، مانند غاز و اردک، را کمتر آلوده می‌کند، در حالی‌که در بسیاری موارد سبب بیماری شدید و مرگ در پرندگان خانگی مانند مرغ و خروس می‌شود.
● ابتلاء انسان
علی‌رغم اینکه ویروس AI به‌ندرت انسان‌ها را آلوده می‌کند، مواردی از ابتلاء به نوع شدید و حتی کشندهٔ بیماری در برخی افراد گزارش شده است. موارد اولیهٔ ابتلاء انسان به بیماری آنفلوآنزای پرندگان، در سال ۱۹۹۷ و ۲۰۰۳ میلادی در کشور هنگ‌کنگ و در سال ۲۰۰۳ در کشور هلند مشاهده شد. از اواخر سال ۲۰۰۳ موارد متعدد ابتلاء به این بیماری در انسان و پرندگان خانگی به‌ویژه مرغ و خروس، در چندین کشور آسیائی، آمریکا و کانادا گزارش شده است.
● علائم بیماری در پرندگان
پرندگان خانگی نسبت به ویروس AI بسیار حساس بوده و ممکن است به‌سرعت و بدون بروز علائم کلینیکی از بین بروند. در برخی موارد نیز علائمی مانند کاهش تخم‌گذاری تغییر شکل یا نرم شدن پوسته، تخم، تغییر رنگ سر و تاج پرنده به بنفش، سرفه، عطسه، اسهال، و غیره از خود نشان می‌دهند.
● علائم بیماری در انسان
علائم بیماری آنفلوآنزای پرندگان در انسان مشابه بیماری آنفلوآنزای معمولی و شامل تب، سرفه، گلودرد، دردهای عضلانی و گاهی ناراحتی شدید تنفسی است که در صورت عدم معالجهٔ سریع، می‌تواند منجر به مرگ شود.
● مصرف گوشت و تخم‌ پرندگان
مطابق تحقیقات سازمان بهداشت جهانی، ویروس AI می‌تواند به تخم‌ پرندگان آلوده منتقل گردد، همچنین فرم بیماری‌زای این ویروس از زرده و آلبومین تخم پرندگان آلوده جدا شده است. لذا تخم پرندگان باید جهت بسته‌بندی و عرضه به بازار مصرف شسته و ضدعفونی و پیش از مصرف به‌طور کامل پخته شود. به‌طوری که زرده و سفیدهٔ آن کاملاً سفت شود.
غذاهای دارای تخم‌ پرندگان باید تا دمای ۸۵ درجه سلسیوس حرارت داده شوند.
فرآورده‌های گوشتی پرندگان باید پیش از مصرف کاملات پخته شوند. در پخت گوشت مرغ، ویروس AI ظرف مدت چند دقیقه پس از رسیدن به دمای ۷۰ درجهٔ سلسیوس از بین خواهد رفت. در هنگام تمیز کردن، خرد کردن و شستن گوشت پرندگان رعایت مسائل بهداشتی در حد معمول کفایت می‌کند.
دقت کافی در حمل و نقل پرندگان، گوشت، تخم و فرآورده‌های دارای تخم خام آنها باید اعمال شود. ویروس آنفلوآنزای پرندگان در آب زنده مانده و شستشوی ساده به‌وسیلهٔ آب می‌تواند به انتقال ویروس به مناطقی که متعاقباً سبب آلودگی سایر پرندگان می‌شود، کمک کند لذا هر گونه شستشو برای از بین بردن آلودگی باید با استفاده از مواد دترژنت، مانند آب و صابون و مواد ضدعفونی‌کننده استاندارد باشد.
نابود کردن ویروس آنفلوآنزای پرندگان، با توجه به حساس بودن نسبت به مواد دترژنت که لایهٔ خارجی حاوی چربی ویروس را تخریب می‌کنند. آسان‌تر از بسیاری ویروس‌های دیگر است. به‌طور کلی رعایت مسائل بهداشتی در حمل و نقل و آماده‌سازی گوشت و تخم‌ خام پرندگان و رعایت شرایط صحیح پخت و حرارت‌دهی مناسب، خطر آلودگی به ویروس AI و سایر میکروارگانیسم‌های بیماری‌زای مرتبط با پرندگان از جمله سالمونلا را به‌ حداقل می‌رساند.
● مراقبت‌های ویژه
▪ مواد مرگ‌ومیر پرندگان به مقامات مسئول گزارش شود.
▪ پرندگان مرده بدون رعایت پوشش و مراقبت‌های لازم، توسط افراد برداشته و جابه‌جا نشوند.
▪ به‌منظور جلوگیری از انتشار آلودگی از طریق فضولات پرندگان، قفس پرندگان و لباس و کفش افراد پیش از ورود و خروج از مکان‌ نگهداری آنها، به‌طور دائم تمیز شود.
▪ لاشهٔ پرندگان مرده سوزانده یا در زیر خاک مدفون شود.
▪ در شرایط فعلی توصیه می‌شود. مرغداران و پرورش‌دهندگان پرندگان در فواصل زمانی کوتاه آنها را از نظر آلودگی به ویروس AI آزمایش کنند.

منبع: سایت‌های اینترنتی سازمان‌های FAO و WHO، سال ۲۰۰۶
ترجمه و تنظیم: نیلوفر رفیعی طاری کارشناس صنایع غذائی اداره کل استاندارد استان تهران

منبع : مجله بهکام