نگاهی به درون دهانه یک غار بین ستاره‌ای

رصدخانه جمینی به تازگی منتشر كرده توفانی از ابرهای متلاطم متمركز را نشان می‌دهد كه بادهای ستاره های حجیم آنها را به حركت درمی آورند و نور این ستاره ها آنها را درخشان می كنند. این توفان ابری كه «N۴۴ superbubble» نامیده می شود توسط حبابی عظیم به بزرگی حدود ۳۲۵ در ۲۵۰ سال نوری احاطه شده است. خوشه ای از ستاره های حجیم كه درون این غار بزرگ قرار دارند با كنار زدن گاز یك پوسته توخالی به شكل دهانه را ایجاد كردند. اگرچه اخترشناسان در مورد چگونگی تكامل این حباب طی ۱۰ میلیون سال گذشته توافق ندارند اما می دانند كه خوشه مركزی ستاره های حجیم مسئول ظاهر غیرمعمول این ابر است. احتمال دارد كه مرگ انفجاری یك و یا تعداد بیشتری از حجیم ترین و كم عمرترین ستاره های این خوشه نقشی اساسی در شكل گیری این حباب بزرگ بازی كرده باشد.«سالی اوی» از دانشگاه میشیگان كه این جرم را به طور وسیع مورد مطالعه قرار داده است، می گوید: «این ناحیه مانند آزمایشگاه غول آسایی است كه نگاهی اجمالی از بسیاری از پدیده های بی نظیر را برای ما فراهم می آورد. رصدهای انجام شده از فضا گازی را آشكار می كنند كه از این حباب بزرگ گریز می كند و پرتو ایكس از خود منتشر می سازد.»
یكی از اسراری كه در مورد این جرم وجود دارد نقشی است كه احتمالاً انفجارهای ابرنواختری در شكل دهی آن داشته اند. «فیلیپ میسی» از رصدخانه Lowell كه این ناحیه را به همراه «اوی» مورد تحقیق قرار داد اضافه می كند: «زمانی كه ما سرعت گازها در این ابر را مورد بررسی قرار می دهیم به برخی تناقض ها در اندازه حباب و سرعت بادهای خوشه مركزی ستاره های حجیم برمی خوریم. ابرنواخترها، سن ستاره های مركزی و یا جهت گیری و حتی شكل ابر می تواند توجیهی برای این تناقض ها باشند. اما هنوز تحقیقات علمی زیادی نیاز است و بدون شك تصاویر جدید كمك زیادی خواهند بود.» داده های رصدخانه جمینی در اختیار انجمن های اخترشناسی قرار داده می شود تا مطالعات و تحلیل های بیشتری در مورد آنها صورت گیرد. تصویر گرفته شده توسط این رصدخانه یكی از كامل ترین منظره های این ناحیه نسبتاً بزرگ است كه در «ابر ماژلانی بزرگ» قرار دارد. چندین حباب كوچك تر نیز در تصویر دیده می شوند كه به حباب بزرگ مركزی چسبیده اند. احتمالاً اكثر این نواحی ناشی از همان پروسه شكل دهنده خوشه مركزی هستند. همچنین ممكن است شكل گیری آنها در نتیجه فشردگی گاز اطراف باشد كه ستاره های مركزی آن را به سمت خارج پرتاب كردند. نگاه ما به درون این غار مانند نگاه كردن از میان یك لوله بلند است كه ظاهر مهیب دهانه این جرم نیز به همین دلیل است.
Spaceflightnow.com,Jan.۲۰۰۶

منبع : روزنامه شرق