سه شنبه, ۱۳ آذر, ۱۴۰۳ / 3 December, 2024
مجله ویستا

ارتشبد بهرام آریانا


ارتشبد بهرام آریانا
بهرام آریانا فرزند صدرالدین در سال ۱۲۸۵ ش در تهران متولد شد. نام اصلی او حسین منوچهری بود كه بر اساس گرایشات شدید باستانگرایی در سال ۱۳۲۸ آن را به بهرام آریانا تغییر داد. او تحصیلات نظامی خود را در مدرسهٔ نظام در تهران به پایان برد و سپس در سال ۱۳۰۱ش بریا طی یك دورهٔ عالی نظامی به پاریس رفت. در بازگشت به ادامهٔ تحصیل در دانشكدهٔ نظامی ایران پرداخت و مدتی بعد به اخذ دكترای حقوق بین الملل از فرانسه موفق شد.
پس از به پایان بردن دورهٔ عالی نظامی در فرانسه او به خدمت ارتش درآمد و به فرماندهی گردان دانشكدهٔ افسری برگزیده شد. او به آموزش رستهٔ پیاده دانشكده افسری و تدریس تاكتیك عمومی دانشگاه جنگ نیز اشتغال داشت. آریانا در دورهٔ جنگ جهانی دوم مانند بسیاری دیگر از افسران ارتش شاهنشاهی ایران به آلمان هیتلری تمایل داشت و به همین مناسبت به حزب كبود به رهبری حبیب الله نوبخت پیوست. این حزب تمایلات نازیسمی داشت. این رویكرد وی باعث شد تا پس از شهریور ۱۳۲۰ برای مدتی كوتاه به علت گرایشات ژرمنوفیلی دستگیر شد.
از دیگر مناصب نظامی او باید به فرماندهی لشكر یك گارد شاهنشاهی، معاون دانشكده افسری، فرماندهی آمادگاه لشكر خراسان، فرماندهی تیپ مهاباد، فرماندهی لشكر گارد شاهنشاهی نام برد. در دوران حكومت دكتر مصدق به عنوان رئیس هیئت اعزامی و وابستهٔ درجه یك ایران درپاریس اعزام شد.
سقوط دولت دكتر مصدق به ایران بازگشت و به درجهٔ سرتیپی ارتقا یافت، درسال ۱۳۳۴ به ریاست ستاد نیروی زمینی منصوب شد.
سرلشگر بهرام آریانا در سال ۱۳۴۱ از سوی محمدرضا پهلوی با اختیارات تام ماًمور فرماندهی عملیات سركوب شورش عشایر در جنوب شد، این شورش بر علیه اصلاحات ارضی انجام گرفت و سركوب آن با موفقیت صورت گرفت. آریانا در سال ۱۳۴۴ از سوی محمدرضا پهلوی به ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران منصوب شد و به مدت چهار سال در این سمت فعالیت كرد. در همین دوران با تمایلات باستاگرایانه أی كه داشت به تقویت حزب آریا به رهبری هادی سپهر پرداخت. جاه طلبیهای ارتشبد آریانا باعث شد تا دیگر امرای ارتش كه چندان علاقه أی به وی نداشتند شایعه كودتا علیه شاه را توسط وی راه بیاندازند. این شایعه موجبات بركناری وی را از ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران در اردیبهشت ۱۳۴۸ فراهم آورد و پس از مدتی كوتاه بازنشتسه شد. مدنی نیز به ریاست انجمن فرهنگ ارتش منصوب شد.
در همین سال ۱۳۴۸ او به ازدواج مجدد با دختری جوان به نام ثریا عصار اقدام كرد و نام او را از ثریا به آریانوش تغییر داد. تظاهر او به گرایشات باستانگرایی به حدی افزایش یافت كه شاهنامه را جایگزین با قرآن كرد و معتقد به تغییر خط فارسی به لاتین بود تا از این طریق ارتباط با اعراب از بین برود.
این تفكرات باعث شد تا ساواك رفتار وی را ناشایست بخواند و به همین منظور به دستور غیرمستقیم محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۰ او به همراه آریانوش آریانا كشور را به مقصد پاریس ترك كرد. با آغاز انقلاب اسلامی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و در راًس یكی از نخستین گروههای سلطنت طلب معارض با انقلاب “ ارتش آزادیبخش “ قرار گرفت و بودجه یك میلیون دلاری سرویسهای اطلاعاتی بیگانه در اختیار وی نهاده شد.
ارتش آزادیبخش در سال ۱۳۶۲ بر اثر اختلاف بین او و دیگر امرای این ارتش مانند تیمسار اویسی از هم پاشیده شد، از آن پس او دیگر به فعالیت سیاسی روی نیاورد. بهرام آریانا در سال ۱۳۶۵ در سن هشتاد سالگی در پاریس فوت كرد.
منبع : مطالب ارسالی