چگونه قدرت یک کامپیوتر را اندازه بگیریم؟

به هنگام بررسی اجزاء و مشخصات یك كامپیوتر به اصطلاحات و واژه‌های گوناگونی مانند بیت، بایت، كیلوبایت و... برخورد می‌كنید. شاید شما بدانید كه یك گیگابایت (GB) از یك مگابایت (MB) بزرگتر و یا سرعت انتقال(Transfer Rate) بر حسب مگابیت در ثانیه از سرعت انتقال برحسب كیلوبیت در ثانیه سریع‌تر است، اما این را ندانید كه چقدر بزرگتر و یا چقدر سریع‌تر هستند. در اینجا به بررسی واحدهای ذخیره‌سازی مختلفی كه وجود دارند می‌پردازیم.
هر جزء اطلاعاتی در كامپیوتر با یكی از واحدهای Bit و یا Byte اندازه‌گیری می‌شود. برای اینكه از مقدار فضای لازم برای یك برنامه اطلاع پیدا كنید و یا مدت زمان گرفتن و بارگذاری (Download) یك فایل را محاسبه نمائید، لازم است بدانید یك كامپیوتر چه مقدار اطلاعات را می‌تواند ذخیره و یا منتقل كند. برای اینكه رابطه‌ی میان این واحدهای ذخیره‌سازی را بهتر بفهمید، هر بیت را در ذهنتان مانند یك مربع با مساحت ۱ Inch تصور كنید.
▪ Bit ؛
كلمه‌ی Bit كوتاه شدهٔ عبارت Binary Digit (رقم دودویی) است. یك بیت كوچكترین واحد اطلاعاتی در یك كامپیوتر محسوب می‌شود. تمام داده‌های دیجیتالی در یك كامپیوتر با استفاده از سیستم عدد دودویی (باینری) به نمایش در می‌آیند. در این سیستم به جای هر عدد و یا هر كاراكتر از ۰ و۱ استفاده می‌شود. به هر كدام از این ۰ و ۱ها یك بیت می‌گویند.
▪ Byte
به هر ۸ بیت یك بایت (Byte) گفته می‌شود. كلمه‌ی Byte كوتاه شدهٔ عبارت Binary Term می‌باشد. در حقیقت یك بایت مقدار فضایی است كه كامپیوتر برای ذخیره كردن یك كاراكتر (مانند حرف A) لازم دارد. همان‌طور كه گفته شد اگر یك بیت را مربعی با مساحت ۱ Inch در نظر بگیریم در آن صورت یك بایت اطلاعات تعداد ۸ عدد از این مربع‌ها را پر می‌كند.
▪ (KB) Kilobyte
در سیستم نشان‌گذاری باینری (Binary Notation) هر كیلو بایت معادل ۱۰۲۴ بیت است. البته از واحد KB بیشتر برای اندازه‌گیری مقدار حافظه‌ی پنهانی موجود در واحد پردازش اصلی (CPU) استفاده می‌شود. به این ترتیب ۸۱۹۲ بیت از حافظه یك كیلو بایت را تشكیل می‌دهد. یك كیلو بایت در مقایسه با یك بیت مانند ۶۹۰ اینچ مربع در مقابل یك مربع یك اینچی است.
▪ (MB) Megabyte
یك مگابایت برابر است با ۱,۰۴۸,۵۷۶ بایت و یا ۱۰۲۴ كیلوبایت. البته تا سال‌ها قبل حافظه‌ی درایو دیسك سخت (Hard Drive) را براساس مگابایت محاسبه می‌كردند، اما امروزه از این واحد ذخیره‌سازی برای محاسبه‌ی میزان حافظه‌ی RAM یك كامپیوتر استفاده می‌شود. باید بگوئیم یك مگابایت در مقایسه با یك بیت مانند یك استادیوم ورزشی در مقابل یك مربع یك اینچی است.
▪ (GB) Gigabyte
هر گیگابایت معادل ۱,۰۷۳,۷۴۱,۸۲۴ بایت و یا ۱۰۲۴ مگابایت است. امروزه ظرفیت درایوهای دیسك سخت را بیشتر براساس گیگابایت محاسبه می‌كنند كه معمولاً‌این ظرفیت از I.۲GB تا ۲۷GB می‌باشد. البته درایوهایی هم به بازار آمده‌اند كه ظرفیت حافظه‌ی آنها ۷۳GB است. برای اینكه بهتر تصور كنید یك گیگابایت در مقایسه با یك بیت مانند یك پارك خیلی بزرگ در مقابل یك مربع یك اینچی است.
▪ (TB)Terabyte
هرترابایت معادل ۱,۰۹۹,۵۱۱,۶۲۷,۷۷۹ بایت و یا ۱۰۲۴ گیگابایت است. اگر نیاز به حافظه، افزایش یابد، شاید در چند سال آینده درایوهای دیسك سختی داشته باشیم كه ظرفیت حافظه‌ی آنها برحسب ترابایت محاسبه ‌شود. یك ترابایت در مقایسه با یك بیت مانند ۶ شهر بزرگ در مقابل یك مربع یك اینچی است.
● ظرفیت ذخیره‌سازی
دانستن مقدار فضای موجود در حافظه‌ی دیسكت و یا درایو دیسك سخت به شما كمك می‌كند تا به هنگام ذخیره‌سازی اطلاعات مربوط به اسناد، فایل‌های چند رسانه‌ای و یا برنامه‌ها، این فضا را در نظر گرفته و سپس در صورت وجود فضای كافی، به ذخیره كردن داده‌هایتان اقدام كنید.
● سرعت انتقال
یكی از مهمترین مشخصه‌هایی كه امروزه در كامپیوترها در نظر گرفته می‌شود، سرعت انتقال یك كامپیوتر است. سرعت انتقال عبارت است از سرعت رساندن یا بردن اطلاعات از جایی به جای دیگر كه البته هر چه این انتقال سریع‌تر صورت پذیرد بهتر است. انتقال اطلاعات می‌تواند از طریق مودم و یا دیگر اتصالات شبكه‌ای صورت پذیرد. از آنجایی كه در جریان این انتقال، داده‌های كامپیوتری منتقل می‌شوند، سرعت انتقال هم برحسب بیت در ثانیه (Bit Per Second) (bps) محاسبه می‌شود.
مودم‌های قدیمی داده‌ها را با سرعت ۳۰۰ bps منتقل می‌كردند، اما مودم‌های جدید قادرند كه اطلاعات را با سرعت ۵۶,۶۰۰ bps منتقل كنند. در شكل زیر انواع مختلف مودم‌ها نمایش داده شده‌اند كه سرعت انتقال آنها برحسب Kbps (۱,۰۲۴ بیت یا ۱۲۸ بایت‌درثانیه) و Mbps (۱,۰۴۸,۵۷۶ بیت یا ۱۳۱,۰۷۲ بایت‌درثانیه) محاسبه شده است. در این تصویر، زمان لازم برای گرفتن و بارگذاری كردن (Download) یك فایل ۱۰MB از Web را نیز مشاهده می‌كنید. البته در محاسبه سرعت و زمان انتقال، فرض را بر این گذاشته‌ایم كه این مودم‌ها در بهترین حالت ممكن، انتقال را انجام می‌دهند. (شكل۳)
● سرعت پردازش
استفاده كنندگان دوست دارند كه از سرعت پردازش برنامه‌های گرافیكی و یا دیگر برنامه‌ها آگاهی ‌یابند و البته شركت‌هایی كه این برنامه را طراحی می‌كنند بدون توجه به این نیاز همچنان به تولید برنامه‌های جدید می‌پردازند.
در سیستم‌های جدید می‌توانید سرعت پردازش CPU را مشاهده كنید. معمولاً این سرعت از ۴۰۰ MHz (یك میلیون دور در ثانیه) تا ۷۵۰ MHz می‌باشد، اما سیستم‌هایی كه سرعت پردازش آنها یك گیگاهرتز باشد نیز در حال وارد شدن به بازار هستند.