هفت نکته‌ی ضروری در «برنامه‌ی کسب وکار»

نگارش یك «برنامه‌ی كسب و كار» مناسب و خوب، برای یك كسب و كار شخصی، ‌مستلزم زمان، ‌تعهد و پیش‌فرض‌های مناسب به همراه «برنامه‌ی كسب و كار» متناسب از پیش تعیین شده كه موفقیت آن پیشتر ثابت شده باشد، است. برای نوشتن یك «برنامه‌ی كسب و كار» و «خط‌مشی» موفق و موثر، ‌باید چندین ساعت بدون وقفه در هر هفته و به مدت چندین هفته، بر روی برنامه كار كنید. در كنار آن موارد و نكات هفت‌گانه‌ی زیر را به دقت مورد توجه قرار دهید:
۱) چكیده و خلاصه‌ی «برنامه‌ی كسب وكار»
الف) این نكته را در واقع باید پس از پایان كار انجام دهید. مهم‌ترین نكات و دیدگاه‌های برنامه را خلاصه كنید. (برای نمونه، ‌مشخص كردن چشم‌اندازها و پیش‌بینی‌های فروش، خط‌مشی‌های رشد؛ دلیل نیاز به منابع مالی و چگونگی تامین آن‌ها؛ محصولات یا خدماتی كه عرضه می‌كنید، رشد و روند بازار، كاركنان كلیدی.)
ب) این چكیده باید به اندازه‌ی كافی خلاصه و ساده باشد. جملات، جداول و نمودارهای اصلی و كلیدی را استفاده كنید.
۲) ماموریت و هدف كسب وكار رابیان كنید.
باید مشخص كنید كه كسب‌وكارتان را در حقیقت به چه منظور انجام می‌دهید. مشخص‎ كنید ‎كه نیازهای مشتریان، ‌كاركنان، خود شما و یا سرمایه‌گذاران چیست و چگونه می‎خواهید به این نیازها پاسخ دهید. مشخص كردن ماموریت و هدف در «برنامه‌ی كسب وكار» باید با شور، حرارت و اشتیاق همراه باشد.
۳) توضیحات در مورد تاریخچه وماهیت شركت.
الف) شكل حقوقی شركت چیست؟ كجا مستقر است؟ سوابق تاریخی شكل‎گیری شركت چیست؟
ب) كالاها و خدماتی را كه در حال حاضر ارایه می كنید، فهرست بندی كنید.
ج) كالاها و خدماتی را كه قصد دارید در آینده ارایه دهید، را فهرست‌بندی كنید.
د) مشخص كنید كه مزیت رقابتی شما چیست؟ مشخص كنید كه چرا افراد و سایر كسب‌وكارها كه در حال حاضر مشتری شما هستند و از شما خرید می‌كنند كالا و خدمت شما را به سایر رقبای شما ترجیح می‌دهند.
۴) تجزیه و تحلیل بازار
الف) مشخص كنید كه به چه بازارهایی سرویس می‌دهید. خصوصیات جعرافیایی و جمعیتی را از نظر نوع مردم (برای نمونه ممكن است مشتریان شما مادرانی با فرزندان زیر ۷ سال باشند،‌ یا مردان جوان تحصیل كرده و متخصص یا خانواده‌هایی با درآمد بالا)،‌ اندازه‌ی كسب‌وكار (برای نمونه شركت‌هایی با كم‌تر از ۱۰ پرسنل یا شركت‌هایی با بیش از ۵۰۰ كارمند و یا افراد متخصص و حرفه‌ای مستقل) و هم‌چنین نوع جغرافیای كاری (برای نمونه،‌ نواحی محلی و نزدیك، كل جغرافیایی یك كشور را، در سطح بین‌المللی و یا اینترنت) مشخص كنید.
ب) مشخص كنید كه اندازه‌ی بازار آینده‌ی شما چه‌قدر است. بدین منظور می‌توانید از منابع آماری مختلف كه در ارگان‌ها و سازمان‌های متولی صنعت شما موجود است،‌ یا از موسسات تحقیقاتی _ آماری و یا منابع آماری اینترنت اندازه‌ی ‌كل بازار آینده را برآورد كنید.
ج) روند تغییرات تقاضا را مشخص كنید. تغییرات جمعیتی، جغرافیایی را از نظر مردم، ‌نوع زندگی و كسب وكارها و سلیقه‌هایی را كه بر بازار مؤثر هستند، شناسایی كنید. (برای نمونه از نظر مردم می‌توانید به افزایش طول عمر، كوچك شدن خانواده ها و تشكیل كسب‌وكارهای كوچك توجه كنید. از نظر سبك و سیاق زندگی و مشاغل، می‌توانید به افزایش تعداد مردمی كه تنها زندگی می‌كنند، یا افزایش كسب و كارهایی كه «برون‌سپاری» می‌كنند،‌ دقت كنید. از نظر سلیقه‌ها هم برای نمونه می‌توان به تغییر سلیقه در رنگ‌ها و یا ورزش‌های مورد علاقه‌ی مردم اشاره كرد.)
د) مشخص كنید كه الگوهای توزیع و خرید به چه شكل هستند. برای نمونه محصولات به شكل خرده‌فروشی توزیع می‌شوند یا از طریق اینترنت سفارش داده و خدمات پس از آن ارایه می‌شوند. روش‌های رایج توزیع در صنعت شما چیست؟ آیا معیار خریداران مبتنی بر قیمت، ‌اطمینان، ‌اعتبار شركت و یا كیفیت است.
ه) رقبای شما به شكل مستقیم و غیرمستقیم چه كسانی هستند؟ برای نمونه ناشران كتاب‌های كودك، با شركت‌های سازنده‌ی بازی‌های ویدیو وكامپیوتری رقابت می‌كنند.
۵) «برنامه‌ی بازاریابی» (Marketing Plan)
▪ برای این برنامه باید مواری زیر را مشخص كنید:
الف) آمیخته بازاریابی (marketing mix). مشخص كنید كه از چه روش‌هایی بازاریابی می‌كنید؛ پست مستقیم،‌ وب سایت، انتشار یك روزنامه، چاپ مقاله در جراید، یا روش‌های غیر از آن. مشخص كنید كه فعالیت‌های بازاریابی شما به چه شكل و در چه زمانی اجرا می‌شوند.
ب) بودجه‌ی بازاریابی. مشخص كنید كه سیاست شما در قیمت‌گذاری چیست. آیا می‌خواهید ارایه كننده‌ی محصول یا خدمت خود با كم‌ترین قیمت در بازار باشید یا قصد دارید بالاترین كیفیت و قیمت را ارایه ‌كنید؟
۶) چكیده‌ی شیوه‌ی مدیریت سازمان، مدیران و كاركنان.
الف) مشخص كنید مدیر اجرایی ارشد (CEO)، ‌رییس و معاون سازمان در بازاریابی، ‌رییس و معاون سازمان در بخش فروش، رییس بخش توسعه‌ی محصولات،‌ رییس و معاونت سازمان در بخش امور مالی و همچنین بخش بازرگانی چه كسانی هستند. چه كسی كالا یا خدمات را تولید می‌كند و چه كسی به مشتری می‌فروشد.
▪ توضیحات مربوط به هر سمت و شغل كلیدی را یادداشت كنید.
▪ اگر به صورت انفرادی كار می‎كنید، برای تمام فعالیت‌های مدیریتی و تولیدی جدول زمانی (برنامه‌بندی شده) تهیه كنید. در این حالت شما باید ساعاتی را در هر روز، یا یك روز را در هفته برای رسیدگی به امور دفترداری، ‌بازاریابی، ‌فروش، ‌توسعه‌ی محصول و مانند آن اختصاص دهید.
▪ یا این‌كه مشخص كنید كاركنان،‌ مقاطعه‌كاران یا مشاورانی كه این وظایف را برای شما انجام می‌دهند، چه كسانی هستند. مقدار پرداختی به هر یك از آن‌ها چه‌قدر است؟ جوانب حقوقی و قانونی، ‌همچنین مزایا باید مشخص شوند. بودجه‌ی لازم برای كاركنان را مشخص و تهیه كنید و برنامه‌ریزی منظمی برای مرور و رسیدگی به همه‌ی این فعالیت‌ها داشته باشید تا اطمینان حاصل كنید كه همه چیز به درستی انجام می‌شود.
۷) صورت‌های مالی.
الف) سیستم حسابداری منظم،‌ منسجم و در حد امكان یكپارچه‌ای داشته باشید تا بتوانید امور مالی را به دقت كنترل كنید. از ترازنامه‌، ‌صورت سود و زیان (هم تاریخی و هم پیش‌بینی شده)، تجزیه و تحلیل نقطه‌ی سربه‌سر و دورنمای جریان وجوه نقد، استفاده كنید.
ب) از طریق منابع و مراجع مربوط به «برنامه‌ی كسب‌وكار» یا كتاب‌های حسابداری، ‌وب‌سایت‌ها یا برنامه‌های نرم‌افزاری،‌ نمونه‌ی صورت‌های مالی را آن‌چنان كه با ماهیت صنعت و كسب‌وكار شما منطبق و هماهنگ است،‌ استخراج كنید.
تا حد امكان سعی كنید كه وقت خود را با پرسش وكمك خواستن از شركت‌های مشاوره‎‎ای كوچك،‌ یا حسابداران، مشاوران و محققان بازاریابی برای انجام «برنامه‌ی كسب‌وكار» هدر ندهید. سعی كنید كه بر اساس ساعاتی كه به هر بخش آن اختصاص می‌دهید و با پیروی از یك نظم و انضباط كاری،‌ «برنامه‌ی كسب وكار» را خودتان با موفقیت انجام دهید تا بتوانید در كسب‌و‌كار هم موفق شوید.

مرجع: همكاران سیستم
مترجم : شاهین گلستانی

منبع : روزنامه تفاهم