بیایید کمی مهربان‌تر باشیم

امروز می‌خواهم کمی راجع به فرهنگ نگهداری از حیوانات برایتان بگویم. از اینکه اگر کسی حیوان خانگی دارد و از آن نگهداری می‌کند لزوما «مرفه بیدرد» نیست و تابع فرهنگ غرب هم نیست. واقعا نمی‌دانم این مسئله از کجا آغاز شد که هر کس که سگی یا گربه‌ای دارد بلا‌فاصله این امر در ذهن بیننده متبادر می‌شود که طرف تابعیت از فرهنگ غرب می‌کند؛ یا هر جا در سریال‌های تلویزیونی می‌خواهند کسی را «سوسول و غربزده» نشان دهند، سگ یا گربه پشمالویی در بغلش می‌گذارند. و این می‌شود مظهر دنباله‌روی از خارجی‌ها!. بگذارید موضوع را باز‌تر کنیم. جالب است بدانید که سگ اولین موجودی است که به دست انسان اهلی شد. برای همین به آن لقب «بهترین دوست انسان» را داده‌اند. به‌راستی کدام موجود به این اندازه در طول تاریخ، بی‌هیچ ادعایی در خدمت انسان بوده است؟ از سورتمه اسکیمو‌ها تا پاسداری از حریم خانه، از عصاکشی نابینایان تا یافتن مواد منفجره ؛ و صدها خدمت دیگر که در ازای نوازشی و تکه غذایی برای ما آدم‌ها انجامش می‌دهدند.
از اهلی شدن سگ حدود ۱۶ تا ۱۸ هزار سال می‌گذرد. می‌دانید اولین قومی که سگ را اهلی کرد کدام قوم بود؟ آریایی‌ها. بله اجداد بزرگوار ما ایرانی‌ها. در ابتدا در شکار از آن استفاده می‌کردند اما بعد‌ها به مرور زمان که بیشتر به توانایی‌های سگ پی بردند دامنه این استفاده افزایش یافت. در جنگ‌هایی که بین روم و ایران باستان رخ داد این حیوان پا به اروپای کنونی گذاشت و وسعت خدمت‌رسانی‌اش به انسان افزایش یافت. در واقع این ما ایرانی‌ها بودیم که فرهنگ نگهداری و استفاده از این موجود را به غرب معرفی کردیم و آنها چندین قرن بعد از ما تازه به اهمیت نگهداری از این موجود پی بردند و این امر تا آنجا پیش رفت که اسکندر بعد از مرگ سگ محبوبش «پتیراس» که بعد از حمله به ایران آن را یافته بود، شهری را به نام او بنا نهاد (۱). می‌بینید تاثیر شرق را بر غرب؟!
در اواخر دوران پادشاهی ایرانیان و قبل از حمله اعراب، کار به جایی رسیده بود که از قول فردوسی ده ها هزار سگ و یوز و باز، در دربار یزدگرد سوم نگهداری می‌شده است(۲). بعد از حمله اعراب به ایران عرب‌ها که با سگ آشنایی داشتند به استفاده‌های این حیوان مفید بیشتر و بیشتر پی بردند. در مذهب ما شیعه، که مترقی‌ترین مذاهب است نیز بارها به حقوق این حیوان اشاره شده است. همینطور در کتاب آسمانی‌مان قرآن، در چندین جا از سگ به‌خصوص سگ اصحاب کهف نام برده شده، تا بدانجا که آن سگ را در شمار مقربین درگاه الهی شمرده است.
کاملا با این مسئله موافقم که از حیوانات خانگی هم چون خیلی چیز‌های دیگر در جامعه امروزمان استفاده ابزاری شده است. معدود کسانی هستند که به واسطه خلأ شخصیتی شان برای اثبات خویش، به چیزهای دیگر چنگ می‌اندازند. از ماشین آخرین مدل گرفته تا لباس‌های مارک‌دار آنچنانی، که داشتن هیچکدام از آنها اگر با تعقل همراه باشد مضموم نیست. از مدل مو‌های نامتعارف تا... در این میان حیوانات خانگی نیز به نوعی برای این عده، شده ملاک تجدد و فخرفروشی. متاسفانه بارها مراجعه‌کنندگانی داشتم که کاملا معلوم بوده تنها برای چشم و هم‌چشمی با دیگران اقدام به خرید و نگهداری از حیوانی کرده‌اند.
حیوان مورد نظر اصلا مهم نیست برایشان و نه تنها شرایط نگهداری مناسب را برایشان فراهم نمی‌کنند، که به نوعی مورد سوءاستفاده دائم این افراد نیز می‌باشند. زیرا به چشم خودرو و لباس و چیزهای دیگرشان به این آفریدگان پروردگار می‌نگرند و از آنها تنها برای نشان دادن بیشتر خودشان یا بهتر بگویم «پز» دادن، سود می‌برند. در این میان حیوان بیچاره را بگو که از هر دو سو مورد هجمه و آزار است.
حال سوال اینجاست، اگر مثلا چون عده‌ای هستند که فرهنگ خودرو سواری ندارند باید کل خودروسوار‌ها را به آن چشم دید؟ یا همه آن کسانی که با عشق و علاقه حیوان خانگی‌شان را دوست می‌دارند و به نوعی مانند عضوی از خانوادشان هستند را به واسطه این عده ناچیزباید به محاق کشاند؟ بیایید کمی منصف باشیم. برای من به عنوان یک دامپزشک بارها پیش آمده که دیده‌ام، دمخور شدن انسانی با یک حیوان تا چه اندازه در روحیه و شادابی زندگیش تاثیر داشته است. در نوشته‌های بعدی از منظر‌های دیگر راجع به این موجودات زیبای آفریده خداوند با هم می‌خوانیم. راستی یادتان نرود، بیایید کمی مهربان‌تر باشیم!

دکتر هومن ملوک‌پور
دامپزشک
(۱) کتاب حیات مردان نامی(۳۴۴-۳۴۳)
(۲) سگ و یوز و بازش ۱۰ و ۱۰ هزار / که با رنگ زرند و با گوشوار

منبع : روزنامه کارگزاران