قبل, درحین زلزله وبعد از آن چه باید کرد؟

زلزله هر چند قابل پیشبینی نیست ولی در زمان کوتاهی قبل از آغاز خود دارای علائمی است مانند حرکتهای غیر طبیعی حیوانات خصوصا حیوانات خانگی همچون ماهی ، گربه و سگ که احتمال نگهداری آنها توسط شما در منزل وجود دارد . دوم ایجاد بی دلیل حبابهای هوا بروی سطح آب در استخرها و حوض حیاط خانه، هیجان پرندگان به یکباره و سپس سکوت چند لحظه ای قبل از زلزله ، بالا آمدن آب یا شفافتر یا بشدت گل آلود شدن یا تغییر دمای محسوس آب چاهها و……..
● آغاز زلزله
شاهدان زیادی پس از زلزله گفته اند که با صدایی عجیب روبرو شده اند بله این مطلب درست است در ابتدا صدای نامتعارفی شنیده میگردد و به سرعت لرزش های اولیه که معمولا با شدت بالا نیستند خواهند رسید و پس از آن موج اصلی با مدت زمان چند ثانیه ای و پس از آن پس لرزه هایی با شدت پائین و اتمام زلزله !
عزیزان من گاهی این چند لحظه مابین مراحل زلزله چند دقیقه وحتی همچون بم چند ساعت است، بصورتی که خود پیش لرزه ها را ما با زلزله اصلی اشتباه میگیریم ، بم در ساعات پایانی شب دو بارلرزیده بود اما عزیزان ما یا با بی توجه به آن در منازل خود خوابیدند و یا چند ساعتی را که سرمای بیرون به آنها امکان تحمل داده بود را در حیاطها ماندن و سپس به داخل باز گشته و خوابیدند ! …..
پس اول از همه اگر زلزله کوچکی را تجربه کردید فراموش نکنید که ممکن است موج اصلی در راه باشد مکان های امن خانه را برای استراحت در نظر بگیرید . حتمابا هوشیاری بخوابید اگر امکان خوابیدن در حیاط را دارید به عنوان یک تفریح هم شده شبی را با عزیزانتان در حیاط بیدار بمانید،البته توجه کنید که از آوار دیوارهای حیاط و خود ساختمان ایمن باشید .
● قبل از زلزله
▪ سعی کنید یک جعبه کمکهای اولیه در محلی امن و محکم نگهداری کنید یک رادیوی باطری دار چراغ قوه پتو کبریت بیل و کلنگ را در جای مطمئنی قرار دهید یک ظرف پلاستیکی محتوی آب آشامیدنی رادر محلی مستحکم قرار دهید و هر از چندی آب آنرا عوض کنید
▪ از نحوه قطع برق آب و گاز مطلع گردید و این کار را به همه اهالی خانه یاد بدهید.
▪ اشیای سنگین را در محل های مرتفع قرار ندهید
▪ محل خواب خود را دور از پنجره ها آیینه ها و قاب عکس قرار دهید و دقت کنید که زیر آشیای آویختنی مثل لوستر گلدانهای آویز و اشیای تزیینی نخوابید.
▪ اشیا شکستنی را در محل امنی قرار دهید
▪ مواد آتش زا را از نزدیکی آبگرمکن و اجاق دور کنید
▪ کلیه راههای خروجی محل زندگی کار یا تحصیل خود را شناسایی کنید
▪ نحوه کار با کپسولهای آتش نشانی را فرا بگیرید.
● آشنایی با جعبه امداد ونجات زلزله
شما میبایست با استفاده از یک جعبه فلزی محکم لوازم وتجهیزات لازم را برای پس از زلزله در حیاط منزل خود نگهداری کنید ، این جعبه میبایست در محلی مناسب نصب شود که پس از زلزله در دسترس باشد ، خلاصه ای از لوازم مورد نیاز را در لیست زیر برایتان گرد آوری کرده ایم اما میبایست توجه داشته باشید که هر کدام از این لوازم ذکر شده دارای چه کارائی هایی میتواند باشد . لیست لوازم به شرح زیر میباشد :
کلاه ایمنی - کپسول آتش نشانی - چراغ قوه - آب معدنی حداقل یک بسته - انواع کنسرو - چاقو - چنگال - قاشق - ناخن گیر - پتو - رادیو ترانزیستوری - یک بسته الکل جامد - یک نقشه شهر -لباس زیر –کیف کمکهای اولیه با اضافه نمودن موارد( قرصهای مسکن - تب بر - کرمهای ضد قارچ و ضد عفونی کننده برای بانوان - کرم ضد آفتاب برای مناطق گرم - باند - مواد ضد عفونی کننده-کرم های ضد درد) - اگر کودک دارید لوازم کودک - چند متر نایلون با عرض شش متر حداقل برای ساخت یک چادر موقت - قلم وکاغذ - دیلم کوتاه - بیل دسته کوتاه - کلنگ - قرقره و طناب پنبه ای - یک شیشه الکل یا نفت - مقداری پول نقد - آینه - فتوکپی از اسناد شخصی خودتان بنا بر تشخیص - سوت - شماره تلفنهای مورد نیاز خصوصا شماره تلفنهای بستگانتان – ومواردی که ما فراموش کرده ایم و شما به ما یاداوری خواهید کرد .
● موارد ایمنی در حال زمین لرزه
فرار از ساختمانی که در حال لرزش است حسی غریزی است که ممکن است چندان عاقلانه نباشد در زلزله ۱۹۳۳ رفتار ساکنان ساختمان مرکزی آتش نشانی بهترین تجربه است که بسیاری در حین فرار از ساختمان در حال لرزش گرفتار دیوار در حال فرو ریختن شدند.
اگر خارج از منزل و در فضای باز و دور از ساختمانها هستید که بروید به شانستان دعا کنید
اگر در داخل کوچه ها یا خیابانهای باریک هستید سعی کنید برای خود جان پناهی پیدا کنید مثلا به زیر اتومبیلها بروید در صورتی که نزدیک پنجره های بزرگ و تیر چراغ برق هستید از آنها فاصله بگیرید
▪ اگر داخل اتومبیل هستید دور از پلهای هوایی و ساختمانهای بلند توقف کنید و تا پایان زلزله در داخل اتومبیل باقی بمانید و بعد به حرکت خود ادامه بدهید.
▪ اگر داخل منزل هستید در صورت امکان زیر میز یا زیر تختخواب یا چهار چوب در پناه ببرید مناطق امن ساختمان خود را از قبل شناسایی کنید
▪ هنگام خروج از ساختمان به سمت در هجوم نبرید و تاحد امکان خونسردی خود را حفظ کنید.
▪ در صورتی که در طبقات بالایی ساکن هستید به فکر پله های اضطراری نباشید چون غالب آنها از از ساختمان جدا شده اند یا در اثر ریزش خرده سنگ مسدود هستند.
▪ به هیچ عنوان از آسانسور استفاده نکنید.
● پس از پایان زلزله
الف) ساختمان مسکونی شما در برابر زلزله مقاومت کرده است :
۱) حتما بعد از زلزله خانه را ترک کنید و آنجا باقی نمانید بعضی مواقع دیده شده است که ابتدا یک زلزله کوچک مثلا ۵ ریشتری روی میدهد بعد از چند دقیقه زلزله بزرگتری اتفاق میافتد بنا بر این بعد از خاتمه اولین لرزش خانه را ترک کنید رادیو را برای شنیدن دستورات اضطراری روشن کنید و فکر تلفن را از سرتان بیرون کنیدبرای شروع به حرکت در منزل دقت کنید تا بعلت بریدگی پایتان صدمه نبینید ، میتوانید بکمک ملافه و یا تکه ای از لباس خود از یک کتاب نازک که بتوان به آن انحنا داد و یا یک مجله ، کفش بسازید .
۲) دقت به بوی گاز داشته باشید احتمال آتش سوزی بالاست !پس آب و برق و گاز منزل را قطع کنید.پس از پایان یافتن زلزله در صورتی که آب قطع شده است از اب داخل منبع آبگرمکن هم میتوانید استفاده کنید.
۳) در حرکت بسوی بیرون گروهی حرکت نکنید شما ابتدا جلو بروید و بقیه خانواده تک تک به دنبال شما حرکت کنند تا در صورت هرگونه احتمال ریزش همچون آسیب دیدگی دهانه چاهی که در مسیر خروج شما طوقه آن ریزش نموده ، احتمال تخریب دهانه بعلت سنگینی حرکت جمعی و سقوط در چاه برای خانواده کم گردد .
۴) اول خانواده را در خیابان رو بروی منزلتان اسکان بدهید سپس برای جمع آوری لوازم مورد نیاز به داخل باز گردید چرا که ممکن است زلزله دیگری با شدت بیشتر در راه باشد !
۵) با تشکیل هسته محلی در کوچه خود امکان تامین امنیت را برای خانواده خود بوجود بیاورید ( چند خانواده در کنار یکدیگر تشکیل هسته محلی را میدهند )
۶) تا حد ممکن بر روی آوار حرکت نکنید چون امکان دارد افرادی زیر فضای خالی آوار وجود داشته باشند که حرکت شما باعث ریزش آوار بر روی آنها شود.
۷) اگر مجروحی را در زیر آوار پیدا میکنید حتما در هنگام بیرون آوردن او دقت کنید تا بر اثر فشار به ستون فقرات او در هنگام بیرون کشیدن ، موجب شکستن مهره های کمر و فلج او بعلت قطع نخاع نگردید .
ب) ساختمان مسکونی شما در برابر زلزله مقاومت نکرده است و شما در زیر آوار گرفتار شده اید :
اولا بجای انکه از همان اول شروع به فریاد زدن بکنید ببینید در چه وضعیت هستید. ایا هوا برای تنفس شما به مقدار کافی وجود دارد. در تاریکی مطلق در زیر اوار از صدا زدن به آرامی و یا سوت زدن و توجه به انعکاس صدا حجم فضای پیرامونتان برای شما مشخص خواهد شد، اگر حجم هوای شما کم است، جدا از سرو صدای بی خود و ایجاد هیجان مضاعف خود داری کنید هیجان شدید ، حرکت سریع و فریاد زدن به سرعت اکسیژن شما را به پایان میبرد و بدنتان هم بعلت تعرق زیاد سریعا آب خود را از دست میدهد ، به دقت گوش بدهید تا صدا های پیرامون شما به شما اعلام کند که کسی در نزدیکی شما بروی آوار حرکت میکند ، اکنون اگر میتوانید فریاد بزنید اما توجه کنید فریاد پی در پی و باشدت بالا صدا و قدرت حنجره شمارا تحلیل میبرد پس با دقت عمل کنید . بقول راننده کامیونها ( تند نرو التماس نکن )
اگر امکان فریاد زدن بنا بر هر دلیلی نداری میتوانی با سوت زدن کمک بخواهی و اگر امکان انرا هم نداری از روش ضربه زدن استفاده کن دستان و پاها را در صورت امکان به اشیا کنارشان بشرط عدم ریزش بیشتر اوار بزن این صدا ها بشرط سکوت در بیرون قابل شنیدن هستند بس دقت کن صداهای ارام ترا در صورتی خواهند شنید که ترا توسط ابزار زنده یابی پیدا کرده باشن والا در شلوغی و ازدحام از صداهای ارام کاری بر نمی اید پس بهتر است در زمان سکوت در خارج از ضربه های ارام کمک بگیرد
البته زمان ارامش بیرون نشان دهنده رسیدن شب است و این زمانی است که گروه های زنده یاب در سکوت شب با روش اعلام حضور به مدت یک دقیقه و سکوت پس از ندا به مدت چهار دقیقه بدنبال علائمی همچون صداهای ضربه ای و ناله ها هستند( البته اگر دوره های زنده یابی جمعیت کاهش خطرات زلزله را دیده باشند ).
و اما بخش دوم استقامت در زیر اوار بخش روحیه است و حفظ و تقویت آن
۱) ایمان به خدا از واجبات است ودعا بیشترین کمک ! اگر دعایی زیبا بلدی که خوشا به حالت اگر بلد نیستی تجربه ای را با ذکر گفتن آغاز کن ذکر یعنی تکرار یکی از اسماع الهی با حضور قلب . من نام رحمان و رحیم خدا را پیشنهاد میکنم میتوانی با تکرار ذکر ( یا رحمان و یا رحیم ) تمرکز خودت را بر رحمت خداوند قرار دهی مطمئن باش فوق العاده است من تجربه انرا دارم .
۲) به یاد اوردن خاطرات خوب زندگی از کودکی تا بزرگی هم فوق العاده است هم زمان را میکشد و هم ترا به استقامت بیشتر برای تجربه های زیبای بعدی وادر میسازد
۳) قابل توجه دوستان اهل عرفان از ایرانی تا سرخپوستی ( مراقبه - مدیتیشن - تمرکز - ذکر و……….. ) یادتون نره
۴) در ارمنستان شوروی پدری به پسر ده ساله اش قول داده بود که همیشه به کمک او بیایدو در بدترین شرایط او را نجات دهد این قول ، انچنان ایمانی در کودک بوجود اورده بود که همکلاسیهایش را هم در زیر اوار دلداری میداد که پدرم ما را نجات میدهد او به من قول داده و حتما خواهد امد و البته آن پدر شیر مرد به تنهایی و پس از شش ساعت اوار برداری از روی کلاس پسرش او را به همراه دوستانش نجات میدهد . شما هم اینکار را میتوانید تجربه کنید حتی با بچه های گروه امداد ونجات خودتان بهم قول بدهید که تا همدیگر را زنده و یا مرده از زیر آوار در نیاورده اید از شهر خارج نشوید نتیجه آن واقعا جالب است .
ممکن است مکانی که شما در ان گیر افتاده اید فضای داری حجم مناسبی باشد مثلا در زیر یک قطعه سقف بتنی گیر افتاده باشید یا در زیر یک تخت فلزی و یا مشابه آن . همانند جوانی که در داخل کمد در بم زنده مانده بود حتما توضیح ان را در روزنامه ها خوانده اید .
شما میتوانید از هر سه روش تقاضای امدادی که قبلا برایتان نوشته ام استفاده کنید اما یک نکته را فراموش نکنید همین که خداوند شما را در زیر یک سقف بتنی با فضای قابل توجه قرار داده یعنی لطف الهی نصیب شما شده است و امکان نجات شما درصد بالایی را پیدا کرده است بنابراین اول خدا را شکر کنید و بعد قدر این لطف را با رعایت نکات زیر بدانید. من قول میدهم اگر شما تا روز سوم زنده بمانید اعضاء جمعیت کاهش خطرات زلزله شما را پیدا خواهد کرد . ( چون ما پدر امدادگران خارجی را با ارائه یک برنامه مدون وصحیح جستجو و باز خواست از عملکردشان با انتشار خبر نامه داخلی امدادگران خارجی که هر شب در اختیار تمامی گروه های امدادی قرار میگیرد در خواهیم آورد تا از تجهیزات قیمتی خود حداکثر بهره برداری و بهره بری را داشته باشند و کار نکرده پز همیاری و زحمت کشیدن ندهند )
۱) از انجام حرکتهایی که موجب ریزش اوار میشود خوداری کنید اگر در زیر آوار سنگین باشید که مطمئنا کاری بیهوده است و اگر در سطح باشید میتوانید پس از دو روز که نا امید از کمک شده اید ریسک اینکار را که بسیار بالاست را قبول کنید .
۲) از اکسیژن موجود با پائین اوردن حرکت و ارامش بخشیدن به خود حداکثر استفاده راببرید
۳) بیشتر گوش دهیدو کمتر صدا کنید و تا صدای مثبتی از بیرون نشنیدید از سرو صدای بیجا خود داری کنید چون شما حداقل تا سه روز براثر تشنگی نخواهید مرد و تا هفت روز غذا نخوردن را میتوانید با هوشیاری تحمل کنید
۴) حرکت بیجا موجب تعرق و از دست دادن آب بدن میشود پس مواظب باشید
۵) اگر در فضای پیرامونتان مکانی را امن تر از بقیه جاها میبینید سرتان را در آن محل قرار دهید و یا حداقل سرتان را بسمت شکم برده و بصورت جنین قرار بگیرید این حالت امکان محافظت از سر شما را بیشتر میکند توجه داشته باشید با توجه به ازدحام تماشاچیان عملیات امداد ونجات که متاسفانه بروی اوار به تماشا می ایستند امکان ریزش مجدد بروی شما همیشه هست
۶) وقتی قرار است در شرایط سخت زنده بمانید بدانید اگر نکته ای موجب ازار و در نتیجه عصبی شدن شما بشود مطمئن باشید به سرعت به مرز ناامیدی و رها کردن مقاومت میروید این را گفتم تا به عرق سوز شدن بدنتان و نیز التهاب پوستتان بر اثر تماس با ادرارتان توجه کافی کنید این مشکلات بطور غیر مستقیم بر سرنوشت شما تاثیر میگذارند
۷) به رطوبت خاکهای اطرافتان دقت کنید احتمال شکستگی لوله های آب منزلتان همواره وجود دارد اگر به جریان ابی دسترسی پیدا کردید بدون هیچ شکی تا انجا که امکان دارد اب بنوشید.چون ابهای لوله های آب به سرعت با توجه به شکستگی های لوله در سطح شهر به پایان خواهد رسید.

منبع : سایت اصفهان برای شما

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان