هلند رویایی ۱۹۸۸

برای بسیاری از فوتبالدوستان جای سوال است که چگونه کشوری کوچک با فقط ۶ میلیون نفر جمعیت، یکی از فوتبال‌خیزترین نقاط جهان به‌شمار می‌آید. کشور لاله‌های نارنجی از دهه‌۷۰ جایی ویژه در میان کشورهای برجسته فوتبال جهان یافت. درخشش فاینورد و آژاکس در مسابقه‌های باشگاه‌های اروپا، تعجب خیلی‌ها را به دنبال داشت، ولی وقتی در جام جهانی ۷۴ و ۷۸ هلند با وجود شایستگی فراوان قهرمان نشد، هواداران فوتبال مدرن ناراحت شدند. فوتبال شناور هلند که در دهه ۷۰ اروپا را دربرگرفته بود، با شروع دهه ۸۰ سقوط وحشتناکی کرد، ولی طولی نکشید نسل جدیدی از فوتبالیست‌های بااستعداد هلندی از راه رسیدند و قاره سبز را به رنگ نارنجی درآوردند. در سال ۱۹۸۸ هر کسی که هوادار فوتبال زیبا و تهاجمی بود، فوتبال هلند را تحسین می‌کرد. افسوس که آن روزها مثل امروز پخش مسابقه‌های فوتبال در کشورمان رواج نداشت.
آیا در تاریخ فوتبال جهان گلی به زیبایی گل مارکو فان‌باستن در فینال مونیخ به رینات داسایف زده شده است؟ پاسخ بی‌گمان منفی است. فان‌باستن با زدن این گل رویایی کاری کرد که هیچ کس آن را باور نداشت. حتی رینوس میشل معروف که مربی تیم نارنجی‌پوش بود، با ضربه والی مارکو فان‌باستن روی پاس آرنولد میورن دچار شوک شد.
فان‌باستن آن بازی‌ها را این گونه به یاد می‌آورد: آن مسابقه‌ها تنها قهرمانی تاریخ فوتبال هلند در رده ملی بود و به همین سبب ما به آن افتخار می‌کنیم. فان‌باستن بعد از نزدیک به۲۱ سال از آن مسابقه‌ها می‌گوید: این درست که ما قهرمان شدیم، اما همه چیز می‌توانست متفاوت باشد. ما در نخستین بازی مرحله گروهی برابر شوروی سابق مغلوب شدیم. در دومین بازی، من در مقابل انگلیس به میدان آمدم. چیزی نمانده بود ما آن بازی نزدیک را واگذار کنیم و حذف شویم. آنها دو بار توپ را به تیر دروازه ما زدند، ولی ما بازی را ۳ بر یک بردیم.
فان‌باستن در حالی به این مسابقه‌ها آمد که تازه از اولین فصل حضورش در فوتبال ایتالیا فارغ شده بود. فصلی که با مصدومیت شدید ساق پای او، بسیار رقت‌بار به پایان رسید. فان‌باستن تنها در ۱۱ بازی برای میلان بازی کرد و به همین سبب در ترکیب تیم ملی هلند انتخاب اصلی نبود.
فان‌باستن می‌گوید: من سال بسیار سختی را سپری می‌کردم. بتازگی از آژاکس به میلان پیوسته بودم که با مصدومیت مواجه شدم. همه درباره ساق پایم صحبت می‌کردند. به هلند نزد پزشکم رفتم. طبق دستور وی باید مورد عمل جراحی قرار می‌گرفتم. در میلان اما وضعیت متفاوت بود. آنها می‌گفتند پایم احتیاجی به عمل ندارد. در نهایت، من مورد عمل جراحی قرار گرفتم و ۵ ماه دور از میادین بودم. با این حال در فهرست رینوس میشل قرار گرفتم. وظیفه من این بود که خودم را طی تورنمنت آماده کنم و به بقیه بازیکنان برسم.
● تغییر سیستم
رینوس میشل از جان بوسمن و جان وانت شیپ به عنوان ۲ یار کناری رود گولیت در خط حمله ۳ نفره‌اش استفاده می‌کرد. با توجه به این که بازی‌ها در کشور آلمان برگزار می‌شد و ژرمن‌ها نایب قهرمان جام جهانی ۸۶ بودند، همه آنها را بخت اول قهرمانی می‌دانستند. فرانسه که مدافع عنوان قهرمانی بود، در مرحله انتخابی حذف شده بود. ایتالیا تیمی بسیار جوان شده بود و سایر قدرت‌ها هم در حد قهرمانی نبودند. هلند بار دیگر با رینوس میشل به این مسابقه‌ها آمده بود. او در سال ۱۹۷۴ هم که جام جهانی در آلمان برگزار می‌شد، مربی آن تیم بزرگ هلند بود. بجز آرنولد میورن ۳۷ ساله، هانس فان بروکلن۳۱ ساله و آدری فان تیگلن ۳۰ ساله، بقیه بازیکنان رینوس میشل بسیار جوان بودند.
مارکو فان‌باستن ۲۳ ساله بود. گولیت، رایکارد و رونالد کومن همگی ۲۵ ساله بودند و جرالد فاننبورگ ۲۴ ساله بود.
رینوس میشل که در سال ۷۴ با Total Football یا فوتبال کامل معروفش نتوانسته بود قهرمان جهان شود، ۱۴ سال بعد برای قهرمانی تیمی هجومی به میدان فرستاد. جالب این که پیش از شروع یورو ۸۸ هم، تیم‌های باشگاهی هلند مثل اوایل دهه ۷۰ کاملا در اوج بودند. آیندهوون بتازگی قهرمان اروپا شده بود. آژاکس قهرمان جام برندگان جام بود و گولیت در سال ۸۷ مرد سال فوتبال اروپا شده بود.
هلند در مرحله انتخابی یورو ۸۸ هم به مشکل خورد. چون در پیروزی ۸ بر صفر آنها مقابل قبرس، هولیگان‌های هلندی به دروازه‌بان حریف حمله کردند و با نظر یوفا، قبرس ۳ بر صفر برنده اعلام شد. با این حال، مردان رینوس میشل راه خود را به آلمان یافتند و در بین ۸ تیم برتر اروپا قرار گرفتند. از سوی دیگر، رینوس میشل پیش از شروع مسابقه‌ها با مشکل قلبی روبه‌رو شده بود و طبق دستور پزشک باید بیش از پیش از هیجان دوری می‌کرد.
● نقطه عطف
همان‌طور که اشاره شد، هلند در اولین بازی مغلوب شاگردان والری لوبانفسکی فقید در شوروی سابق شد. بعد از آن که فان‌باستن بازی اول را خارج از میدان گذراند، میشل تصمیم گرفت سیستم ۴۳۳ تیمش را به ۴۴۲ تغییر دهد و زوج گولیت فان‌باستن را در حمله به کار گیرد. هت تریک فان‌باستن مقابل انگلیس نقطه شروع درخشش این نوستاره جوان بود.
فان‌باستن می‌گوید: در روزهای نخست سال ۱۹۸۸ تا قبل از آن دیدار که در دوسلدورف برگزار شد، من بادی را در جهت مخالف با خودم احساس می‌کردم. از آن دیدار به بعد، جهت آن باد کاملا عوض شده بود و مرا به جلو می‌برد. دیگر همه چیز ممکن بود.
آیا در تاریخ فوتبال جهان گلی به زیبایی گل مارکو فان‌باستن در فینال مونیخ به رینات داسایف زده شده است؟ پاسخ بی‌گمان منفی است بعد از آن دیدار، هلند توانست جمهوری ایرلند را نیز مغلوب کند و در نیمه نهایی حریف آلمان شود. مصاف آلمان هلند یادآور دیدار این دو تیم در فینال جام جهانی ۱۹۷۴ بود. در آن فینال به یاد ماندنی یوهان کرویف افسانه‌ای و گروه پرتوانش در برابر یاران فرانتس بکن‌بائر شکست را پذیرا شدند. در مسابقه سال ۸۸ که در هامبورگ برگزار شد، فان‌باستن در آخرین لحظات گل پیروزی هلند را زد و در نتیجه هلند ۲ بر یک آلمان را مغلوب کرد. این همان نتیجه مصاف ۱۴ سال پیش دو تیم بود که به سود آلمان شده بود. بکن‌بائر که این بار در مقام مربی برابر هلندی‌ها قرار گرفته، می‌گوید: هلند به ما نشان داده بود چطور می‌توان در رده ملی تهاجمی بازی کرد، اما شما نمی‌توانید بازیکنانی چون گولیت را که از نظر تکنیک انفرادی بهترین است، کنترل کنید.
درپی راهیابی هلند به فینال، هزاران هلندی که بلیت هم نداشتند، از هلند به آلمان آمدند تا شاهد پیروزی تیم کشورشان برابر شوروی سابق باشند. تماشاگران این دیدار، شاهد یک بازی تماشایی از جانب دو تیم بودند که با گلزنی رود گولیت آغاز و با گل بی‌نظیر و استثنایی فان‌باستن تکمیل شد. در مقابل شوروی که بازیکنانی چون ایگور بلانوف و الکساندر زاواروف را در اختیار داشت، بدون کوزنتسف بهترین مدافعش، مغلوب تیم هماهنگ هلند شد که نسبت به بازی دور اول زمین تا آسمان بهتر شده بود.
● آنها کجا هستند؟
▪ هانس فان بروکلن: دروازه‌بان تیم آیندهوون که در دیدار نهایی پنالتی بلانوف را گرفت، در سال ‌۱۹۹۴ از تیم ملی خداحافظی کرد و مدتی مدیر فنی اوترخت شد.
▪ آدری فان تیگلن: مدافع راست تیم هلند در اندرلخت بازی می‌کرد، سپس به آیندهوون پیوست. او در اسپارتا روتردام، اولین تیمی که توپ زده بود، به مربیگری پرداخت.
▪ بری فان ارله: مدافع چپ تیم، تا سال ۱۹۹۴ در آیندهوون باقی ماند. فصل آخر دوران بازیگری‌اش را در تیم زادگاهش هلموند گذراند. فان ارله هم‌اکنون در نقش استعدادیاب برای آیندهوون کار می‌کند.
▪ فرانک رایکارد: ۶ ماه پیش از شروع جام ملت‌ها، به طور قرضی به رئال ساراگوسا رفت. قبل از آن، وی بازیکن آژاکس بود و زیرنظر یوهان کرویف اوج گرفته بود. بعد از یورو ۸۸ به میلان پیوست و موفقیت‌های کم‌نظیری به دست آورد. رایکارد در سال ۱۹۹۵ همراه با آژاکس بار دیگر قهرمان اروپا شد. وی در سال ۲۰۰۶ به عنوان مربی با بارسلونا دوباره قهرمان قاره سبز شد، ولی ۲‌ سال بعد شغلش را از دست داد.
▪ رونالد کومن: در تیم فوق تهاجمی سال ۱۹۸۸ در کنار رایکارد در مرکز دفاع بازی می‌کرد. او در آن سال با آیندهوون قهرمان باشگاه‌های اروپا هم شده بود. در سال ۱۹۹۲ کومن با بارسلونا دوباره اروپا را فتح کرد. وی در سال ۲۰۰۸ بعد از تصمیمات عجیبش در نقش مربی والنسیا، از کار برکنار شد.
▪ اروین کومن: برادر بزرگ‌تر رونالد هافبک چپ تیم قهرمان اروپا بود. پیش از بازنشستگی در آیندهوون و خرونینخن بازی کرد. او بتازگی مربی تیم ملی رومانی شده است.
▪ آرنولد میورن: ستاره سال‌های دور ایپسویچ و منچستریونایتد در سال ۱۹۸۹ از میادین فوتبال خداحافظی کرد. این هافبک میانی سابق، بتازگی در چند برنامه تلویزیونی به کارشناسی فوتبال پرداخته است.
▪ یان ووترز: هافبک دونده و دفاعی هلند،۲ فصل در بایرن مونیخ بازی کرد و بعد به آیندهوون پیوست. وی در سال ۱۹۹۶ بازنشسته شد. او اکنون کمک مربی آیندهوون است.
▪ جرالد فاننبورگ: هافبک راست تیم ملی هلند، سابقه بازی در ژاپن، فرانسه و آلمان را دارد. او اکنون مربی تیم دوم آیندهوون در دسته دوم هلند است.
▪ رود گولیت: دوران درخشانی را با میلان سپری کرد. سپس مربی بازیکن چلسی شد. نیوکاسل، فاینورد و لس‌آنجلس گلکسی دیگر تیم‌هایی بودند که گولیت با عنوان مربی در آنها مشغول به کار شد.
مارکو فان باستن: ستاره جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۸۸، ۳ بار مرد سال اروپا شد و خیلی‌ها او را بهترین مهاجم تمام ادوار می‌دانند. او در موفقیت‌های بزرگ میلان یکی از کلیدی‌ترین بازیکنان بود، ولی با بدشانسی در ۳۰ سالگی به علت مصدومیت مجبور شد خداحافظی کند. بعد از تجربه‌ای نه چندان موفق در سمت مربی تیم ملی هلند، در حال حاضر مربی آژاکس است. آژاکس در این فصل هیچ شانسی برای قهرمانی ندارد.

مترجم :مزدک میرزایی
منبع : world soccer

منبع : روزنامه جام‌جم