باراک اوباما یا جان مک کین

دردسرهای کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده با گرفتاری‌های نامزدهای احراز پست‌های نخست هیچ کشوری قابل مقایسه نیست. کاندیدای ریاست‌جمهوری ایالات متحده نه تنها باید در مسیر اقناع افکار عمومی شهروندان خود گام‌بردارد که باید جامعه جهانی را نیز نسبت به حسن نیت خود مطمئن سازد. باید، هم به کشورهایی که با حمله نظامی ارتش ایالات متحده روزهای جنگ را تجربه می‌کنند سفر کرده و در طول این سفر به سربازان هموطن وعده بازگشت در آینده نزدیک به آمریکا را بدهد و هم با شهروندان کشور جنگ زده از روزهای خوشی که در انتظارشان است سخن بگوید. قرعه انتخابات سال ۲۰۰۹ میلادی از چندین ماه پیش به نام جان مک کین از جبهه جمهوریخواهان و سناتور باراک اوباما از طیف دموکرات‌ها افتاد. جان مک کین و باراک اوباما هر دو هم به افغانستان و عراق سفر کرده و هم با همکاران احتمالی خود در قاره سبز دیدار کردند. شاید باراک اوباما در ورای مرزهای کشورش کاندیدای محبوب بسیاری از خارجی‌ها باشد اما نتایج آخرین نظرسنجی انجام گرفته توسط یک موسسه معتبر آمریکایی از برتری نسبی جان مک کین نسبت به اوباما خبر می‌دهد. در این میان متحدان عرب آمریکا در منطقه خاورمیانه از نزدیک تحولات درونی این کشور را دنبال می‌کنند تا به محض نزدیک شدن یکی از دو کاندیدا به خط پایان سطح روابط خود با رئیس‌جمهوری آتی ایالات متحده را افزایش دهند. شش ماه پیش در اجلاس جهانی اسلام – آمریکا که هر ساله در قطر برگزار می‌شود باراک حسین اوباما توانست نظر مثبت رهبران کشورهای عربی را جلب کند.
سران کشورهای عربی در این نشست تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا حمایت خود از کاندیدای سیاه چرده آمریکایی را به تصویر بکشند. همزمان با برگزاری این نشست در قطر راستگرایان افراطی آمریکایی مناقشه اینترنتی را به راه انداختند. در تمامی سایت‌های سیاسی متعلق به طرفداران مک‌کین توجیهاتی برای توضیح علت محبوبیت اوباما در میان اعراب به چشم می‌خورد. بسیاری ادعا می‌کردند که اعراب اوباما را به دلیل اصلیت کنیایی پدرش از خود می‌دانند و اعتقاد دارند خون عرب در رگ‌های نامزد دموکرات این رقابت جریان دارد. بسیاری پا را از این توجیهات قومی فراتر نهاده و ادعا می‌کردند که اعراب نقطه اتصال اوباما به شبکه‌های تروریستی بین‌المللی هستند. باراک اوباما از منظر اعراب چندین حسن را با هم دارد: از پدری مسلمان و کنیایی است. نه تنها جمهوریخواه نیست که دموکراتی دو آتشه است که با تمامی سیاست‌های داخلی و خارجی جورج بوش رئیس‌جمهوری فعلی ایالات متحده مخالف است و البته با قدرت سخنوری عجیبش به راحتی همگان را طلسم می‌کند. در مقابل جان مک کین مردی است جمهوریخواه که بی‌شک همان خط مشی بوش را در کاخ سفید ادامه خواهد داد. با تمامی این اوصاف حقیقت این است که در دنیای عرب احساسات شهروندان نسبت به باراک اوباما آنچنان که پیش‌بینی می‌شد هم تند و تیز نیست. بی احساسی و بی‌توجهی شهروندان دنیای عرب به انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده هم از عملکرد هشت سال گذشته کاخ سفید نشأت می‌گیرد. سال گذشته میلادی و همزمان با آغاز بحث رقابت‌های انتخاباتی در ایالات متحده بود که موسسات نظرسنجی در پنج کشور عربی از شهروندان خواستند تا انتظارات خود از رئیس‌جمهوری آتی ایالات متحده را بیان کنند. در شرایطی که در قاره سیز بسیاری از شهروندان اروپایی معتقدند حضور باراک اوباما در کاخ سفید می‌تواند موجی از تغییرات در استراتژی‌های خارجی آمریکا را به راه بیندازد در خاورمیانه و کشورهای عربی شهروندان با چنان شور و حرارتی در خصوص این انتخابات سخن نمی‌گویند.
بسیاری از اعراب بر این باورند که سیاست کاخ سفید در قبال خاورمیانه تبدیل به سنتی دیرینه شده است و حضور یک سیاه‌پوست، سفیدپوست، مسلمان، مسیحی یا یهودی نمی‌تواند در تغییر این قاموس نقشی ایفا کند. یک راننده تاکسی در قاهره در پاسخ به سوال خبرنگاری که از او پرسید: آیا ترجیح نمی‌دهید یک سیاه‌پوست رئیس‌جمهور ایالات متحده شود؟ گفت: کاندولیزا رایس و کالین پاول هر دو سیاه‌پوست بودند و هر دو از حمله ایالات متحده به عراق حمایت کردند. از تهران تا تونس در هر محفل سیاسی یا اجتماعی که قدم بگذاری یک جمله را بسیار می‌شنوی: سیستم قدرت در ایالات متحده مجوز پیروزی باراک اوباما را صادر نمی‌کند. معتقدان به این جمله هم توجیهات بسیاری برای توضیح این امر دارند: نمی‌گذارند باراک برنده شود چرا که سیاه‌پوست است و مسلمان. نام حسین را در شناسنامه دارد و البته به دنبال تغییر در نقش امپریالیسمی ایالات متحده است. در میان نخبگان عرب اما باور غالب این است که باراک اوباما تا زمان برگزاری انتخابات در ماه نوامبر به ناچار باید عقاید خود را برای جلب رضایت طیف‌های متفاوت پنهان سازد. سخنرانی باراک اوباما در میان لابی یهودیان ایالات متحده نیز از همین جنس است. در ماه ژوئن بود که اوباما به منظور جلب حمایت یهودیان در سخنرانی در واشنگتن برای نخستین بار سخنانی را بر زبان آورد که اسرائیلی‌ها حتی از زبان یار شفیق خود بوش هم نشنیده بودند. باراک‌ اوباما در این سخنرانی ادعا کرد که بیت‌المقدس متعلق به اسرائیل است و باید نام پایتخت این رژیم را به خود اختصاص دهد. سخنان اوباما در منطقه و اسرائیل نیز مهر تایید نهایی بر این عقاید را کوبید. همزمان با سفر باراک اوباما به منطقه و اقامت ۳۶ ساعته او در اسرائیل بسیاری از رسانه‌ها و مطبوعات جهان عرب بر این حقیقت متمرکز شدند که اوباما در طول این سفر سه روزه به اسرائیل تنها یک ساعت را به دیدار با رهبران فلسطین و بحث در خصوص اختلافات طرفین اختصاص داد.
عملکردی که منجر به تعبیرهای فراوان از گرایش سیاسی اوباما شد تا بدانجا که بسیاری از تحلیلگران عرب ادعا کردند که کشف تفاوت‌های نگاه بوش به مناقشه اسرائیل ـ فلسیطین با نگاه اوباما به این مسئله نیازمند میکروسکوپ است. پس از دیدار اوباما از اسرائیل بود که سخنگوی جنبش حماس که در حال حاضر اختیار نوار غزه را بر عهده دارد در سخنانی اعلام کرد که سیاست جان مک کین و باراک اوباما در قبال مسئله فلسطین به اندازه نگاه بوش به این مناقشه خصم‌آمیز و جانبدارانه است. در ماه آوریل میلادی یکی از رهبران حماس در سخنانی تمایل خود به جانب باراک اوباما را نشان داده و آرزو کرده بود که سناتور دموکرات در نهایت برگ بنده را به خود اختصاص دهد. رهبران بسیاری از کشورهای عربی متحد آمریکا در منطقه امیدوارند که رئیس‌جمهوری آتی ایالات متحده بتواند در تطهیر سیمای این کشور نزد شهروندان عرب نقش بسزایی ایفا کند. در حال حاضر در دنیای عرب اکثریت غالب تفاوت چندانی میان باراک اوباما و جان مک کین قائل نیستند.
در این میان حداقلی هستند که معتقدند باراک اوباما می‌تواند فاصله میان جهان اسلام و دنیای غرب را کم کند. باراک اوباما هرازچندگاهی در اظهاراتی عجیب فاصله خود با سیاست‌های جان مک کین و جورج بوش را به تصویر می‌کشد. اظهارات جنجالی او در خصوص مذاکره با ایران جرقه اولیه این فاصله‌گیری بود و پس از آن هم نظر قاطع او در زمینه خروج سربازان آمریکایی از عراق جنجال بسیاری در رسانه‌ها به راه انداخت. پس از اظهارات باراک اوباما در خصوص ایران، جورج بوش رئیس‌جمهوری ایالات متحده بلافاصله به این سخنان واکنش نشان داده و اوباما را به بی‌تجربگی متهم کرد. درست به همان میزان که مسلمانان جهان عرب ترجیح می‌دهند باراک اوباما رئیس‌جمهور آتی باشد که قدم به کاخ سفید می‌گذارد، یهودیان اسرائیل هم طالب ریاست‌جمهوری جان مک کین هستند. البته پس از سفر اوباما به اسرائیل، یهودیان ساکن این منطقه هم به خیل یهودیان آمریکایی پیوسته‌اند که این روزها به باراک اوباما هم به چشم خریدار نگاه می‌کنند. اوباما در میان یهودیان هم جایگاه خود را بازیافته است. بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها در میان جوانان یهودی ساکن اسرائیل باراک اوباما شور و هیجان بیشتری نسبت به رقیب جمهوریخواه خود برانگیخته است.

سارا معصومی

منبع : روزنامه کارگزاران