عوارض مصرف داروهای عضله ساز

وقتی صحبت از بدنسازی می شود، ناخودآگاه بسیاری از ما به یاد بدن ها‌ی عضلانی و در هم پیچیده می‌افتیم، اندام‌هایی تنومند و مردانه با تناسبی زیبا.اما این كه چطور می توان دارای چنین بدنی شد مساله‌ای است كه ذهن بسیاری از جوانان را به خود مشغول كرده‌است و باعث شده بازار باشگاه‌های بدنسازی بیش از پیش گرم و پر‌رونق شود. اگرچه گرایش جوانان به ورزش می‌تواند نقطه مثبتی در سلامت جامعه محسوب شود اما متاسفانه رواج استفاده از داروها و مواد آنابولیك در این رشته ورزشی خود به معضلی مهم تبدیل شده‌است.
● استروئید آنابولیك‌ها
در بدن موجودات زنده فعل و انفعالات شیمیایی، تحت عنوان متابولیسم (سوخت و ساز) انجام می شود. متابولیسم به دو گروه آنابولیك و كاتابولیك تقسیم می‌شود، آنابولیك باعث سازندگی در بدن شده و كاتابولیك منجر به سوخت مواد دیگر می‌شود. آنابولیك ها دارای انواع مختلفی هستند، اما آن چه مورد توجه ورزشكاران رشته بدنسازی است، استروئید آنابولیك‌ها نام دارند. استروئید آنابولیك‌ها به مواد مصنوعی گفته می‌شود كه ساختمان شیمیایی آن‌ها شبیه هورمون‌های زیستی مردانه (آندوژن‌ها) است و نقش‌های زیستی این هورمون‌ها را ایفا می‌كند. این مواد باعث رشد ماهیچه‌های اسكلتی در مردان می شود. در دهه ۱۹۳۰ میلادی دانشمندان در یافتند استروئیدهای آنابولیك می توانند رشد ماهیچه‌های اسكلتی را در جانوران آزمایشگاهی تقویت كنند. بعدها به مرور زمان علاوه بر مصارف دارویی، وزنه‌بردارها، بدنسازها وسپس سایر ورزشكاران از این تركیبات برای دوپینگ استفاده كردند. تاكنون بیش از یكصد نوع استروئید آنابولیك تولید شده‌است كه بیشتر از آنكه در درمان بیماری‌ها از آن‌ها استفاده شود، در عضله‌سازی و دوپینگ كاربرد دارد تا جایی كه حتی مصارف درمانی آن تحت الشعاع قرار گرفته‌است. استفاده از استروئید آنابولیك‌ها در ورزش های قدرتی و سرعتی مانند دوچرخه سواری، دو، پرش ارتفاع، وزنه برداری و بدنسازی كاربرد زیادی دارد. این مواد كه به نام آنول استروئید معروف هستند باعث افزایش گلبول‌های قرمز خون می شوند. وظیفه این گلبول ها رساندن اكسیژن به بافت‌های بدن است و افزایش آن ها منجر به بالا رفتن كارایی ورزش در شخص می‌شود.
این داروها علاوه بر تاثیر فراوان روی افزایش بافت عضلانی، دارای عوارض جانبی جدی و زیادی هستند. استفاده كنندگان از این داروها باید بدانند ، همزمان با بزرگ شدن ماهیچه ها در ورزش، ماهیچه های قلب هم بزرگ می‌شود اما اندازه سرخرگ ها كه انتقال دهنده خون هستند تغییری نمی‌كند، چون جنس آن ها از بافت عضلانی نیست. به همین دلیل ماهیچه‌های قلب خوب تغذیه نشده و رسوبات داخلی رگ‌ها باعث سكته می شود.بزرگ شدن پروستات در آقایان و تومور جگر هم از آسیب‌هایی است كه در نتیجه استفاده از استروئیدها به‌وجود می‌آیند. آنابول استروئیدها باعث دو جنسی شدن مردها می‌شود، در واقع این مواد در بدن آقایان به هورمون زنانه «ostergan» تبدیل می‌شود. این عارضه یكی از شایع‌ترین عوارض ورزشكاران بدنسازی در ایرانی است. ازعوارض دیگر این دارو می‌توان به سكته قلبی، طاسی و ریزش مو،افزایش فشار خون و ضربان قلب، بروز جوش‌های چركین در سطح پوست به ویژه در پشت و صورت( آكنه) و بیماری libido اشاره كرد. این عارضه با قطع مصرف آنابول استروئید از بین می‌رود اما برخی از عوارض این مواد مانند طاسی سربا قطع مصرف قابل درمان نخواهندبود. اگرچه اغلب آقایان گرایش بیشتری به بدنسازی و عضله سازی كاذب دارند اما دراین میان نقش خانم‌ها را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. در سال های اخیر شاهد گرایش آن‌ها به بدنسازی و حتی استفاده از داروهای عضله ساز هستیم، داروهایی كه علاوه برعوارض گفته‌شده باعث ظهور خصوصیات مردانه مانند تغییر در تارهای صوتی و به دنبال آن تغییرتن صدا و افزایش موهای زائد در صورت می‌شود.این مواد علاوه برتاثیر روی جسم افراد، رفتار آن‌ها را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند. استروئید آنابولیك‌ها به ویژه در مقادیر زیاد، تندخویی و ستیزه‌جویی را تشدید می‌كنند.
استروئید آنابولیك‌ها به صورت خوراكی، تزریق در ماهیچه وحتی ژل وكرم استفاده می‌شوند.، اما چون مصرف كنندگان این مواد معتقدند مصرف استروئیدهای مختلف روی ماهیچه‌ها بیشتر است، اغلب از مخلوطی از آن‌ها استفاده می‌كنند.
تظاهر وتمایل به خودنمایی در رشته هایی مثل بدنسازی، عامل وانگیزه اصلی استفاده از داروهای غیرمجاز دوپینگ است كه ریشه در مسائل روان شناسی دوپینگ دارد.بر اساس روان شناسی دوپینگ گاهی تأثیر روانی استفاده از مواد نیروزا، بیش از تأثیر جسمی آن است. در اینگونه موارد، دوپینگ، نقش نعل خوشبختی را برای ورزشكار بازی می كند. دوپینگ قبل از اینكه مشكلی پاتولوژیك باشد، یك مشكل اخلاقی و روانی است. مسأله دوپینگ فقط مشكلات جسمانی برای ورزشكاران به وجود نمی آورد بلكه اثرات مخرب اخلاقی بسیاری در جامعه ایجاد می كند. مصرف استروئیدها و موادی كه خاصیت آنابولیك دارند اما استروئید نیستند ، دوپینگ محسوب می‌شود وتخلف است.علیرغم قوانین موجود متاسفانه هیچگونه نظرات دقیق و درستی روی مصرف و حتی واردات این داروها در سالن‌های بدنسازی انجام نمی‌شود تا جایی‌كه حتی برخی از مربیان آن را به ورزشكاران توصیه می كنند و جوانان هم غافل از عوارض خطرناك آن‌ها و به امید داشتن بدنی بزرگ و عضلانی از این داروها استفاده می‌كنند. درحالیكه به نظر می‌رسد با توجه به افزایش آمار مصرف این مواد مسئولان باید بیش از بیش به آگاه‌سازی مردم پرداخته و نظارت خود را روی این سالن‌ها بیشتر كنند.

منبع : روزنامه تهران امروز