بررسی زمینه های کاربرد مصاحبه انگیزشی در درمان معتادان ایرانی

تلاش برای درمان، بدون در نظر گرفتن بحث “ انگیزش“ كامل نیست . میلر و رالینك (۱۹۹۱)، در توضیح این مبحث اظهار می دارند كه اغلب معتادان به طور ذاتی در مورد تغییر، احساس دوگانه ای دارند(بیشتر از این كه دارای مقاومت، ارادهٔ ضعیف، یا از لحاظ شخصیتی معیوب باشند). این نویسندگان انگیزش را به عنوان «حالت آمادگی یا آماده بودن برای تغییر تعریف كرده اند كه ممكن است این حالت، از زمانی به زمان دیگر و از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر كند».
پروچاسكا، دی كلمنت و نوركراس (۱۹۹۲)، الگوی جامعی را برای مفهوم پردازی «انگیزش» بیمار - برای تغییر- ارائه داده اند. آنان، الگویی شش مرحله ای را برای تغییر پیشنهاد كرده اندكه عبارت است از: ۱- مرحله غفلت و نا آگاهی (یا پیش از تأمل)، ۲- مرحله تفكر و تأمل، ۳- مرحله تصمیم گیری برای تغییر (آمادگی) ، ۴- مرحله عمل یا اقدام، ۵- مرحله ماندن در ترك (نگهداری) و ۶- مرحله بازگشت به اعتیاد(بك، رایت، نیومن و لیس،۱۳۸۰: ۳۸).
به نظر پروچاسكا و دی كلمنت (۱۹۸۶) «درمان رفتارهای اعتیادی، درصورتی كه هم مراجع و هم درمانگر بر یك مرحلهٔ تغییر تمركز كنند، می تواند به آرامی پیش برود». در این میان، "مصاحبه انگیزشی" شیوه ای است كه بیشترین تأثیر را در ایجاد انگیزه برای درمان معتادان یا تغییر رفتار داشته است. در واقع، این روش كه برای اولین بار توسط میلر (۱۹۸۳) و رالینك (۱۹۹۱) توصیف شد، یك روش مشاوره رهنمودی (با رویكرد مراجع – محوری)، است كه از طریق «شناخت مشكلات بالقوه» و «كشف و رفع احساس دودلی و تردید او» (با هدف تغییر رفتار)، به مراجع كمك می كند.
در این مقاله، ضمن توصیف « كاربرد مصاحبه انگیزشی در درمان معتادان » به تفاوت های رویكرد مصاحبه انگیزشی با سه رویكرد انكار – مواجهه ، آموزش مهارت و رویكرد غیر دستورالعملی اشاره شده است. همچنین ، پنج اصل عمومی مصاحبه انگیزشی و انواع رویكردهای آن مورد بررسی قرار گرفته است.
به طور كل، در این نوع مصاحبه كه نسبتاً‌ نوین است برتوانایی های مشاوره ای تكیه دارد و تلاش می شود تا نگرش بیمار بدون مواجهه ، نسبت به منافع و زیان های ادامه مصرف، تغییر یابد. این رویكرد، بویژه در كسانی كه هنوز آماده تغییر نیستند و یا درباره این تغییر تردید دارند، مؤثر است. در واقع، هدف اصلی این رویكرد درمانی، بر طرف كردن احساس دودلی مراجعان و تشویق آنها به بیان نگرانی ها و دلایل شخصی شان برای تغییر رفتار اعتیادی است».
بنابراین، بر اساس بررسی های صورت گرفته در زمینه "كاربرد مصاحبه انگیزشی در درمان معتادان ایرانی"، این نتیجه حاصل می شود كه از یك سو، به دلیل جاری فقدان یك رویه نظام مند درمانی و از سوی دیگر، به لحاظ غالب بودن درمان های دارویی نسبت به درمان های غیر دارویی (روان شناختی) برای درمان اعتیاد در كشور، درمانگران اعتیادی در سطح وسیع از این رویكرد استفاده نمی كنند.

منبع : ستاد مبارزه با مواد مخدر