تکلیف درسی مایه سرگرمی است، نه عذاب!

موقعی که فرزندتان می گوید: «نمی توانم» یا «نمی خواهم»، چاره شما چیست؟
چنانچه مدتی از اوقات خویش را به گفت وگو با گروهی از پدران و مادران سپری می سازید، بدون تردید ماجراهایی در مورد بیم و هراس از مشق شب به گوشتان می رسد. گویی برای دوری گزیدن بچه ها از انجام تکالیف درسی و یا تبدیل آنها به رویدادی توانفرسا و خشم آور، پایانی متصور نیست. پس نقش پدر و مادر ها در این میان چیست؟
«لیندا سونا» روانشناس بالینی و نویسنده کتاب «طرح تکلیف مدرسه: راهنمایی برای پدران و مادران جهت کمک به برتری کودکان» عقیده دارد: «تکلیف درسی علیرغم ویژگی تنفر آمیز و تنش زایی اش، پیامدهای نیکویی را هم به دنبال دارد. تکلیف درسی به بچه ها یاد می دهد که از رهنمودها پیروی کنند، مهارتهای پژوهشی را به کار برند و تمرکز حواس داشته باشند.»
وی می افزاید: «تکلیف مدرسه سبب ایجاد مهارتهایی می شود که برای چیرگی بر دشواری های زندگانی ضرورت دارند.»
وانگهی باید متوجه بود که مبادا از انجام تکالیف مدرسه، تجربه تلخی حاصل آید، جروبحثی صورت گیرد و فرزند شما شخصاً مسئولیت آن را بپذیرد. بکوشید رهنمودهای زیر را به کار ببندید:
۱) با معلمان تماس بگیرید
«آلن کلاوان» مؤلف کتاب «رام کردن غول تکلیف درسی» توصیه می کند که در آغاز سال تحصیلی از خط مشی معلم فرزندتان در زمینه تکلیف مدرسه اطلاع حاصل کنید. به دیگر سخن، بدانید که هر چند وقت یک بار تکلیف داده می شود، چگونه است و انجامش چقدر طول می کشد؟
پس چنانچه بچه شما ناگهان بگوید که در تعطیلات آخر هفته تکلیف ندارد، قضیه را دوباره با آموزگارش مطرح سازید. مسلماً دستیابی به حقایق آن هم مستقیماً از مبدأ و منشأ اصلی، ممکن است پایان بخش فوری بحث و گفت وگو باشد.
۲) وقت مشخصی را برای انجام تکالیف درسی منظور کنید
یک روند پیش بینی شده تا بچه ها را به نشستن و درس خواندن عادت دهد. اکنون این پرسش پیش می آید که چه وقتی را باید مختص این کار کنید؟ این موضوع به فرزندتان بستگی دارد. پاره ای از بچه ها نیازمند استراحت پس از مدرسه اند و امکان دارد تکالیفشان را بعد از شام بهتر انجام دهند. احتمالاً سایرین مایلند همزمان با آماده کردن شام توسط شما، تکالیف درسشان را هم به پایان برسانند. بچه ای که تکلیف درسی ندارد، باید وقت خود را صرف بررسی درسهای گذشته و مطالعه دروس آتی کند.
در نظارت بر امور تحصیلی فرزندتان، پایداری کرده و هشیار و بیدار باشید.
چرا که ایشان منتظرند ببینند که شما به راستی بر طول مدت معین شده، تأکید می ورزید یا خیر؟ چنانچه تکالیف مورد بحث در خلال زمان تعیین شده انجام نیابد و یا به شیوه نامنظمی صورت گیرد، چه نتیجه ای به بار خواهد آمد؟
دوباره موضوع را با معلم فرزندتان در میان بگذارید تا اطمینان یابید که روی مدت زمان مورد نظر برای انجام تکالیف هم عقیده اید. آن گاه مدتی را که مناسب می دانید در نظر بگیرید و هر شب فرزندتان را وادارید تا در طول زمان تعیین شده به مطالعه و انجام تکالیف درسی بپردازد و بگذارید بداند که شتاب ورزیدن در انجام تکالیف مدرسه، سبب کوتاه شدن مدت زمان درس خواندن نمی شود.
۳) وسایل لازم را کاملاً تهیه کنید
امکان دارد توان، زمان و حسن خلق برای یافتن اشیای کوچکی مانند مدادی تراشیده شده نیز به کلی از میان برود. «کلاوان» برای دوری جستن از چنین وضعی پیشنهاد می کند جعبه ای مخصوص لوازم تکلیف مدرسه تهیه شده و کلیه وسایل ضروری از مداد گرفته تا ماشین دوخت و نوار کاست در آن نگهداری شوند.
۴) ترغیب و انگیزه ایجاد کنید
برخی از پژوهندگان پیشنهاد می کنند برای تشویق عمل صحیحی که صورت گرفته، از پاداش هایی استفاده شود. «کلاوان» می گوید: «آیا فیلمی هست که دل فرزندتان برای تماشایش لک بزند؟ در این صورت به وی خاطر نشان سازید که چنانچه هر شب تکالیف درسی اش را انجام دهد، آخر هفته او را به سینما می برید.
تشویق در مورد کارهایی رواست که به درستی انجام یافته باشند. بچه ای را هم که می کوشد رفتارش را عوض کند، ترغیب نمایید. مثلاً بچه فراموشکاری را تمجید کنید که بتواند همه کتابهایش را در سرتاسر هفته به خانه بیاورد و چیزی را در مدرسه جا نگذارد.»
اخیراً «لین کورنو» استاد رشته آموزش و پرورش و روانشناسی دانشگاه کلمبیا، سرپرست یک برنامه پژوهشی شد که هدف از آن مطالعه پیرامون تأثیر کمک خانواده ای از طریق ارائه فیلم های ویدیویی به فرزند کلاس سومی خود به خاطر انجام تکالیف مدرسه اش بود. پژوهشگران پی بردند پدر و مادرانی که با فرزندانشان برخورد ترغیب آمیز می کنند، آنها از عهده انجام تکالیف درسی مشکل خویش نیز برمی آیند. تنها پیامی که این والدین پیاپی انتقال می دادند، این بود: «تو قادری این کار را انجام دهی، ما راهی می یابیم.»
به گفته «کورنو» : «پس از مدتی بچه این پیام را به حافظه می سپارد، پیامی که سبب فزونی اعتماد به نفس و توانایی انجام تکالیف دشوارش می شود.»
۵) با پدران و مادران دیگر ارتباط برقرار کنید
اگر بچه شما اصرار دارد که نمی تواند تکلیفش را انجام دهد، ممکن است واقعاً تکلیفی خیلی سخت باشد. در چنین وضعی موضوع را با سایر پدران و مادران مطرح کنید تا دریابید فرزندان آنها چه می کنند، آنگاه می توانید برای یافتن راه حل، موضوع را با آموزگار فرزندتان در میان نهید.
۶) پیامدها را بررسی کنید
به نظر «سود وگان» از اهالی «کنوشا» ، برخی اوقات کودکان در انجام تکالیف درسی دچار اشکال نمی شوند. آنان به خاطر خود تکلیف از انجامش روی می گردانند. وی می افزاید: «حالا من از معلمان پسرم می خواهم که دفترچه یادداشت مربوط به تکالیف مدرسه اش را امضا کنند.
بنابر این می توانم اطلاع حاصل کنم که او چه نوع تکلیفی دارد و گاهگاهی کارهایش را زیر نظر می گیرم.»وی یادآوری می کند که چنین راهبردی باعث گردیده است تا «مایکل» ۱۶ ساله از حبس شدن در مدرسه به علت تحویل ندادن تکلیف درسی در امان بماند و زندگی خانوادگیش آرامش بیشتری بیابد.
باید اقرار کرد تکلیف مدرسه، به اندازه دیدن فیلم ویدیویی و یا پوشاندن لباس عروس به گربه، جنبه سرگرمی ندارد.
مطابق نظر روانشناسان، بردباری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کودکان برای جدی گرفتن تکالیف مدرسه نیاز به زمان دارند و در طی این راه باید فراز و نشیب های زیادی را پشت سر بگذارند.

منبع: Working mother
ترجمه: ا. امیر دیوانی

منبع : وزارت آموزش و پرورش ایران